اتهام‌زنی اروپا علیه برنامه هسته‌ای ایران: خطر یک بحران اشاعه هسته‌ای در حال افزایش است
نماینده اتحادیه اروپا در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی امروز در نشست با صدور بیانیه‌ای ضد ایرانی ادعا کرد که این اتحادیه همچنان به یک راه حل دیپلماتیک برای موضوع هسته‌ای ایران متعهد است.
در این بیانیه ادعا شده: این یک اولویت امنیتی کلیدی برای اتحادیه اروپا است که تضمین کند ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند. ما از همه کشور‌ها می‌خواهیم که از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد حمایت کنند. ما متاسفیم که ایران تصمیمات لازم را برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود در چارچوب برجام که اتحادیه اروپا همچنان به آن متعهد است، نگرفته است. خطر یک بحران اشاعه هسته‌ای در منطقه در نتیجه تشدید مسیر هسته‌ای ایران در حال افزایش است.
این ادعا در حال مطرح می‌شود که بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام، کشور‌های اروپایی هیچ گامی در جهت اجرای تعهدات خود برنداشتند و عملا بدون سرزنش آمریکا حق ذاتی ایران مبنی بر کاهش تعهدات خودش را که در برجام ذکر شده بود، محکوم کردند!
در بیانیه ادعایی اتحادیه اروپا همچنین آمده است: این اتحادیه همچنان از ادامه گسترش نگران کننده برنامه هسته‌ای ایران نگران است. ایران به شدت از تعهدات خود در برجام خارج می‌شود. اتحادیه اروپا با نگرانی خاصی به ادامه انباشت اورانیوم با غنای بالا و توسعه زیرساخت‌های غنی سازی هسته‌ای ایران اشاره دارد.
نماینده اتحادیه اروپا همچنین بدون در نظر گرفتن حق ذاتی و طبیعی ایران برای عدم پذیرش برخی از بازرسان آژانس، مدعی شد: ایران هنوز تصمیم سپتامبر ۲۰۲۳ خود را مبنی بر پس گرفتن انتصاب هر یک از بازرسان با تجربه آژانس که قبلا برای ایران تعیین شده بود، لغو نکرده است. ما انتظار داریم ایران این کار را بدون تاخیر انجام دهد. این امر ضروری است تا به آژانس اجازه دهد تا به طور مؤثر فعالیت‌های راستی آزمایی خود را در ایران انجام دهد.
این ادعای اتحادیه اروپا در حالی مطرح می‌شود که براساس توافق نامه جامع پادمانی کشور‌های عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرس‌ها که آن‌ها را فاقد صلاحیت تشخیص دادند، اجتناب کنند یا ماموریت شان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشور کاملا مختار است.
براساس بند یک ماده ۹ توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای بازرسان پیشنهادی خود دریافت نماید. همچنین براساس بند دو همان ماده چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را به دولت ایران پیشنهاد نماید. براساس بند سه ماده مزبور چنانچه در اثر خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسین پیشنهادی آژانس، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه گردد، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی ایران می‌تواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسینی را فاقد صلاحیت تشخیص داد از پذیرش آن‌ها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را جایگزین نماید.
اتحادیه اروپا در ادامه این بیانیه ضد ایرانی ادعا کرده که ایران اجرای تعهدات مربوط به هسته‌ای خود در چارچوب برجام را متوقف کرده است.
در این بیانیه نوشته شده: برای بیش از سه سال، آژانس قادر به انجام چند فعالیت کلیدی راستی‌آزمایی و نظارت مرتبط با برجام نبوده است. تصمیم بعدی ایران برای حذف تمامی تجهیزات نظارتی و نظارتی مرتبط با برجام، وضعیت را بیشتر تشدید کرده است. آژانس تداوم دانش خود را در مورد تولید و موجودی سانتریفیوژها، روتور‌ها و دم، آب سنگین و کنسانتره اورانیوم از دست داده است. این پیامد‌های زیانباری برای توانایی آژانس در ارائه تضمین از ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران دارد.
نمایندگی ایران در وین در یادداشتی توجیهی تاکید کرد که به دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام در ماه مه ۲۰۱۸ و ناتوانی اتحادیه اروپا/ سه کشور آلمان، انگلستان و فرانسه در اجرای تعهدات خود، ایران در اعمال حقوق خود طبق بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام، کلیه اقدامات داوطلبانه شفاف‌ساز فراتر از موافقتنامه پادمان جامع (CSA)، از جمله اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را همانطور که در بند ۱۳ از مقدمه برجام و نیز در بند ۶۵ پیوست یک آن مشخص شده است، در فوریه ۲۰۲۱ به تعلیق درآورد.
ایران در یادداشت خود تصریح کرد: تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود تحت برجام کاملاً مطابق با حقوق ذاتی کشور طبق بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام بوده و پاسخی به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، همراه با ناتوانی سه کشور اروپایی در پایبندی به تعهدات خود بود. این واقعیت آشکار به هیچ وجه نمی‌تواند مبنایی برای سه کشور اروپایی برای خودداری از اجرای تعهدات خود باشد.
همچنین بریتانیا، آلمان و فرانسه پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را برای رای‌گیری به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرده‌اند.
این سه کشور در بیانیه مشترکی که منتشر کرده‌اند همکاری ایران با آژانس را ناکافی دانستند و خواستار اقدامات فوری و بیشتر ایران شدند.
در بخشی از این بیانیه آمده است: «جای تعجب نیست که گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر تأیید می‌کند که ایران به تشدید فعالیت‌های حساس مرتبط با گسترش سلاح‌های هسته‌ای ادامه می‌دهد و بیشتر از تعهدات خود در برجام فاصله می‌گیرد.»
«بخش زیادی از برنامه هسته‌ای ایران برای کشوری بدون برنامه سلاح هسته‌ای بی‌سابقه است.»
در این بیانیه همچنین گفته شده است که در مدت زمان گزارش، ایران به غنی‌سازی اورانیوم بسیار فراتر از تعهدات برجامی دست زده است.
این سه کشور گفته‌اند ایران اکنون «۳۰ برابر حد مجاز برجام» اورانیوم غنی شده دارد و ذخیره اورانیوم با غنای تا ۶۰ درصد آن به طور قابل توجهی «افزایش یافته است.»
بریتانیا، آلمان و فرانسه در بیانیه خود گفته‌اند همواره به دنبال راه حل دیپلماتیک برای حل بحران هسته‌ای ایران بوده‌اند؛ «در سال ۲۰۲۲ میلادی ایران دو بار نتیجه مذاکره‌ای که ایران را به پایبندی به برجام برمی‌گرداند، رد کرد و در عوض تصمیم گرفته است برنامه هسته‌ای خود را به سطح نگران‌کننده‌ای افزایش دهد و گسترش دهد.»
این سه کشور از ایران فورا خواسته‌اند اقداماتی را در دستور کار خود قرار دهد از جمله:
از تشدید برنامه هسته‌ای خود دست بردارد و از تهدید به تولید سلاح‌های هسته‌ای خودداری کند.
به حدود تعیین شده در برجام، به ویژه در مورد غنی‌سازی، بازگردد.
تعهداتی که در مورد شفافیت پذیرفته است را اجرا کند و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از جمله اعمال دوباره همه تدابیر شفاف سازی که در فوریه ۲۰۲۱ متوقف کرد.
اجرای مجدد و تصویب فوری پروتکل الحاقی و برقراری مجوز بازرسان با تجربه آژانس هم از دیگر درخواست‌های فوری این سه کشور بوده است.
نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در آژانس با انتشار بیانیه‌ای گفت پرسش‌های این نهاد از ایران بر اساس «اسناد ساختگی و اطلاعات جعلی» است که اسرائیل ارائه کرده است.
نماینده آمریکا در نشست امروز گفت ایران دو پیشنهاد احیای برجام را رد کرده است و خواستار شفافیت بیشتر در برنامه اتمی این کشور شد.
