رسمیت‌بخشی به طالبان از بیم تروریسم؟
حدود دو هفته پیش شاهد برگزاری نشست سوم دوحه بودیم که با حضور هیأت طالبان به سرپرستی ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی این جریان و همچنین مقامات سازمان ملل برگزار شد، اما مساله اینجا بود که این نشست بدون حضور زنان افغانستان برگزار شد و اساساً عدم حضور این طیف، یک نوع پیش شرط از سوی طالبان برای حضور در این نشست مطرح شده بود. در این نشست مسائل بسیار متنوعی از جمله موانع موجود در تبادلات تجاری و بانکی و همچنین موضوع زنان و حتی حکومت فراگیر در افغانستان مطرح شد که برخی از این محور‌ها مانند حکومت فراگیر با انتقاد مقامات طالبان مواجه شد. در این راستا سهیل شاهین از اعضای هیأت طالبان که در نشست دوحه حضور داشت، به این نکته اشاره کرد این جریان کاملا آماده تعامل با دنیا است و حتی به این مساله اشاره کرد که سیاست اعمال زور علیه کابل که حدود ۲۰ سال توسط غرب پیگیری شده، حالا با بن‌بست روبرو است. مجموع این سخنان شاید نشان دهنده آن باشد که طالبان واقعاً به دنبال برقراری ارتباط با دنیا است که البته تا حدودی هم این تحلیل صحیح به حساب می‌آید، اما واقعیت غیرقابل انکار این است که اساساً رفتار این جریان که حالا بر کابل مسلط شده، به زعم جامعه ملل با هیچکدام از استاندارد‌های بین‌المللی نه تنها همخوانی ندارد بلکه، عملاً هیچ رویکرد مثبتی از سوی آن‌ها برای اصلاح آن دیده نمی‌شود. به عنوان مثال در قضیه کار و تحصیل زنان افغانستان همچنان مشخص نیست که امارت اسلامی جه زمانی می‌خواهد دانشگاه‌ها را به روی زنان بازگشایی کند و حتی تحصیل دختران هم در این مقطع زمانی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در مورد رسانه‌ها و حتی حوزه‌های علمیه تشییع هم یک تحکُمِ مشخص را شاهد هستیم. از منظری دیگر بسیاری از تحلیلگران و ناظران بین‌المللی به انضمام نهاد‌های زیرمجموعه سازمان ملل متحد با انتشار گزارش‌های متعدد به این نتیجه رسیده‌اند که در خاک افغانستان همین حالا داعش در بخش‌های شرقی و شمال شرقی این کشور حضور دارند که در این راستا نخست، طالبان مدعی مبارزه با این جریان در مناطق مذکور است و دوم آنکه ولایت خراسانِ داعش در حال تکثیر اعضای خود در کابل و سایر ولایات افغانستان و حتی مناطق قبایلی پاکستان است. علاوه بر این مسائل، کارشناسان سازمان ملل متحد اعتقاد دارند که بر خلاف مواضع طالبان، همچنان سازمان القاعده به عنوان یک تهدید با درجه اهمیت بسیار بالا برای امنیت بین‌الملل در افغنستان و در هماهنگی با طالبان در حال زیستن است. این عوامل شاید برای بسیاری از کشور‌های همسایه افغانستان مانند ایران، چین، روسیه، تاجیکستان، پاکستان و ... چندان مهم نباشد و امارت اسلامی در کابل را با همین سر و شکل بپذیرند، اما تبعات حضور طالبان در کابل برای غرب بسیار نگرن‌کننده است؛ تا جایی که بسیاری از کشور‌های عضو اتحادیه اروپا همین حالا سفارتخانه‌های خود را در کابل تعطیل کرده‌اند و تمام مراوداتشان با افغانستان را از کانال دوحه پیگیری می‌کنند.
کارشناسان سازمان ملل متحد اعتقاد دارند که بر خلاف مواضع طالبان، همچنان سازمان القاعده به عنوان یک تهدید با درجه اهمیت بسیار بالا برای امنیت بین‌الملل در افغنستان و در هماهنگی با طالبان در حال زیستن است
بازگشت به کابل؟
تمامی این موارد به خوبی نشان می‌دهد که طالبان به دنبال کسب مشروعیت از کشور‌های مختلف است، اما باید توجه داشت که نه تنها ایالات متحده تا به امروز حکومت ساکن در کابل را به رسمیت نشناخته، بلکه دولت‌های اروپایی هم دقیقاً همین روند را پیش گرفته‌اند، اما به نظر می‌رسد اروپایی‌ها به دنبال سناریوی جدید هستند و اتفاقاتی در حال شکل‌گیری است. در این راستا روز گذشته (چهارشنبه) بلومبرگ اعلام کرد که چند کشور اروپایی در حال بررسی بازگشایی سفارتخانه‌های خود در کابل هستند که به معنای به رسمیت شناخته شدن دیپلماتیک طالبان در افغانستان آن هم سه سال پس از روی کار آمدن مجدد آن‌ها در این کشور است. این رسانه آمریکایی مدعی شده که آنتونیو تایانی، وزیر امور خارجه ایتالیا تایید کرده که سفیر رُم که اخیرا در دوحه، پستی دریافت کرده به کابل رفته است. وی در حاشیه نشست ناتو در واشنگتن به خبرنگاران گفته بود که «ما در حال بررسی این مساله هستیم. سفیر ما در افغانستان ماموریتی دارد، اما مشکلات مربوط به حقوق بشر در این کشور وجود دارد که البته حل این مساله پیچیده است و زمان می‌برد».
دیروز (چهارشنبه) بلومبرگ اعلام کرد که چند کشور اروپایی در حال بررسی بازگشایی سفارتخانه‌های خود در کابل هستند که به معنای به رسمیت شناخته شدن دیپلماتیک طالبان در افغانستان آن هم سه سال پس از روی کار آمدن مجدد آن‌ها در این کشور است
همچنین خوزه مانوئل آلبارس، وزیر خارجه اسپانیا اعلام کرد «بلافاصله پس از آنکه تهدیدات امنیتی در کابل به حداقل برسد، ما سفیر خود را اعزام می‌کنیم و ما یک ماه است که آماده‌ایم، اما باید توجه داشت که متاسفانه سه اسپانیایی در حمله تروریستی داعش در افغانستان کشته شدند». آلبارس همچنین به این موضوع اشاره کرد که «سفیر اسپانیا چند روز و در پی این حمله به افغانستان سفر کرده و اگرچه به دلایل امنیتی سفیر ما در دوحه است، اما ما به دنبال استقرار سفیر خود در کابل هستیم و هر وقت که شرایط محیا باشد، او به کابل برمی‌گردد». همچنین یک دیپلمات ارشد اروپایی دیگر نیز اعلام کرده که «دیدگاه مقامات در بروکسل به شناسایی ضرورت حضور فیزیکی در افغانستان برای انجام پروژه‌های توسعه، حمایت از حقوق زنان و ایجاد یک حضور استراتژیک تغییر کرده است». در آلمان هم، مقامات به طور علنی درباره چگونگی بازگرداندن پناهجویان افغانستان که مرتکب جنایت شده‌اند یا محکوم به تروریسم هستند، بحث می‌کنند، اما در حال حاضر، نمی‌توان اینگونه افراد را به کشور مبدأ بازگرداند؛ چراکه آلمان روابط دیپلماتیک با طالبان ندارد.
از سوی دیگر یک مقام فرانسوی نیز تایید کرد که هیچ برنامه‌ای برای بازگشایی سفارت وجود ندارد، اما گفت که این مساله باید در نهایت حل شود و وضعیت فعلی نمی‌تواند به طور نامحدود حفظ شود. وزارت خارجه انگلیس نیز در این باره گفت که دولت در حال بررسی استقرار دیپلماتیک در افغانستان با برقراری امنیتی و اوضاع سیاسی است. در آخر باید به این نکته توجه شود که عملیات اخیر تروریستی در عمان که داعش مسئولیت آن را به عهده گرفته، توسط اتباع پاکستان انجام شده و همین موضوع می‌تواند یک زنگ خطر برای کشور‌های منطقه و همچنین اروپا به جهت شروع موج جدید تک و پاتک رادیکال‌ها به حساب بیاید که حالا تجمیع بنیادگران را در افغانستان شاهد هستیم.
منبع: توسعه ایرانی
