ریال ایران، در صدر ضعیف‌ترین ارز‌های جهان
در ابتدای سال ۲۰۲۴، یعنی حدود بهمن ماه سال ۱۴۰۲ بود که سایت FXSSI فهرستی تهیه کرد و بر اساس آن ارز‌های کم‌ارزش را لیست کرد. بعدتر این فهرست در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۴ نیز به روز شد و به نظر می‌رسد فعلا تغییر چندانی در وضعیت این لیست به وجود نیامده باشد.
در این لیست ریال ایران به عنوان کم ارزش‌ترین ارز جهان ثبت شده است. کاهش ارزش ریال ایران در سال ۱۹۷۹ آغاز شد. در آن زمان بسیاری از شهروندان ایرانی ناچار مشاغل خود را در ایران به دلیل بی‌ثباتی سیاسی ترک کردند. تشدید این وضعیت با جنگ ایران و عراق و تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای ایران رقم خورد. همچنین با کاهش دسترسی شهروندان به ارز‌های خارجی و در نتیجه بازار سیاه این کاهش باز هم شدیدتر شد. در نتیجه این عوامل در مجموع به اقتصاد آسیب زد و منجر به کاهش تقریباً ۴۰۰ درصدی ارزش ریال ایران شد.
تحریم‌های سال ۲۰۱۸ آمریکا پس از نقض برجام که طرف آمریکایی اد‌عا کرد ایران برنامه هسته‌ای خود را ادامه می‌دهد، حتی این وضعیت را از قبل برای ریال ایران بدتر کرد و با تشدید تحریم‌ها، دسترسی به بازار‌های جهانی کالا محدودتر شد. پس ایران دیگر نمی‌توانست نفت خود را صادر کند که حدود ۶۹ درصد درآمد سالانه‌اش را تشکیل می‌داد. این اتفاق کسری بحرانی در بودجه ملی ایران را رقم زد. این تحریم‌ها سایر صنایع از جمله پتروشیمی و متالورژی را نیز شامل می‌شود. تا ماهِ می ۲۰۲۰، ایران تورمی سرعتی را تجربه کرد و پول آن ۶۰۰ درصد از ارزش خود را از دست داد.
در نتیجه اکنون پول ایران بی ثبات‌ترین و کم ارزش‌ترین پول جهان محسوب می‌شود.
حتی اگر از این جدول عبور کنیم، به نظر نمی‌رسد جایی بهتر از ۵ کشور انتهایی ارزش ارز‌ها در انتظار پول ایران باشد.
نکته تاسف بار این است که حدود ۲۷ درصد منابع طبیعی جهان از جمله گاز و نفت در اختیار ایران است، اما برخلاف ۴ کشوری که به عنوان همسایگانش در صدر قرار داشتند، ایران شانس چندانی برای بهبود وضعیت ارزی خود با سیاست گذاری‌های فعلی در عرصه اقتصاد و سیاست خارجی ندارد.
عدم مذاکره با جهان، عدم پیوستن به FATF، بی توجهی به مناسبات اقتصادی جهانی و قطع ارتباط شبکه بانکی ایران با جهان از جمله مشکلات گریبان گیر واحد پول ایران است که کل اقتصاد را نیز تحت تاثیر قرار داد.
اما ارز‌های دیگر در لیست کم ارزش‌ترین واحد‌های پولی جهان را به ترتیب باید؛ دانگ ویتنام به عنوان دومین ارز کم‌ارزش جهان، لئون سیرالئون به عنوان یک کشور فقیر آفریقایی، روپیه اندونزی، سوم (Sum) ازبکستان، فرانک گینه، گوارانی پاراگوئه، ریل کامبوج و پزو کلمبیا دانست.
باز هم شاید حیرت کرده باشید که واحد پول افغانستان یعنی افغانی اساسا نه تنها در این فهرست ضعیف‌ترین و کم ارزش‌ترین‌ها قرار ندارد بلکه توانسته رتبه جالبی را در سال ۲۰۲۴ و حتی پس از قدرت گرفتن طالبان به دست آورد.
