بازی نان با سفره مردم
افزایش قیمت نان، باوجود اینکه قیمت نان در شهریور ماه افزایش قیمتی حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد داشته است، باز هم توسط برخی از نانوا‌های به خصوص نانوایان نان‌های سنتی گران شده است
این در حالی است که با توجه به گرانی‌های مستمر و کاهش قدرت خرید مردم، نان اصلی‌ترین قلم در سفره خانوارها محسوب می‌شود و این افزایش قیمت‌ها باعث نگرانی برخی از خانواده‌های آسیب پذیر شده و مجبور به مدیریت بیشتر در تامین مایحتاج اصلی خود شده اند. از سوی دیگر برخی از فعالان دراین صنف با بیان اینکه دولت بدون توجه به افزایش قیمت آب، برق، حقوق و دستمزد کارگران و... تعرفه‌های دستوری را متناسب با نرخ تورم از همه بخش‌ها تعیین نمی‌کنند، عامل اصلی گرانی‌ها و چالش‌ها در این زمینه را خارج از حیطه توان و اختیار خود می‌دانند.
گرانی دوباره نان فقط بعد از یک ماه
در ماه‌های اخیر، علی‌رغم افزایش قیمت قانونی نان در شهریور، گزارش‌های متعدد حاکی از آن است که نانوایان با دور زدن مقررات رسمی به افزایش قیمت‌ها از طرق مختلف ادامه می‌دهند. این موضوع باعث اعتراض بسیاری از شهروندان شده است، به خصوص که نان در مواجهه با تورم افسارگسیخته همچنان یک کالای اساسی در سفره‌های مردم محسوب می‌شود. کارشناسان معتقدند؛ علی‌رغم اجرای توزیع کارتخوانهای ویژه نانوایی‌ها، با هدف تنظیم فروش و جلوگیری از تخلفات و صرفه جویی آرد، برخی نانوایان با بهانه‌ها و روش‌های مختلف مانند کاهش وزن نان‌ها، دریافت هزینه اضافی برای خدماتی مانند برش دادن، یا حتی ارائه نان با کیفیت بهتر با افزودن آپشن‌های مختلف اقدام به گرانفروشی می‌کنند تا جایی که افزایش قیمت‌ها تحت تاثیر این اقدامات تا حد زیادی بدون کنترل ادامه یافته است و اتحادیه نانوایان پاسخی شفاف به مردم نداده است.
مدیریتی مضاعفی در تامین اقلام اساسی سفره
بر اساس این گزارش؛ کارشناسان بر این باور هستند، نان اصلی‌ترین کالا در سفره‌های مردم به ویژه در شرایطی است که همه کالا‌ها گران شده است و اگر قیمت نان به طور مداوم افزایش یابد، تأثیرات آن بر زندگی مردم، به‌ویژه خانوار‌های کم‌درآمد و متوسط، کاملاً مشهود و دشوار خواهد بود. در حقیقت افزایش قیمت نان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین اقلام غذایی با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، بخش بیشتری از درآمد‌های ناچیز برخی از گروه‌های بسیار کم درآمد کشور را به خود اختصاص خواهد داد، این وضعیت ممکن است منجر به کاهش قدرت خرید سایر اقلام مانند گوشت، لبنیات و میوه‌ها شود. در واقع، بسیاری از خانواده‌ها می‌خواهند مدیریت مطلوبی برای خرید مایحتاج روزانه داشته باشند که به این ترتیب دامنه اختیار آنها هر روز بیش از روز گذشته کاهش می‌یابد.
دور زدن قوانین از سوی برخی نانوایی‌ها
بر اساس شواهد موجود، همزمان با توزیع دستگاه‌های کارتخوان در نانوایی ها، برخی از نانواها به طرق مختلف در صدد جبران کسردرآمد‌های خود هستند و به این ترتیب با کوچک شدن نان، یا کاهش کیفیت نان و. بر می‌آیند. به این ترتیب افزایش قیمت نان، به‌ویژه اگر با کاهش کیفیت همراه باشد، می‌تواند باعث افزایش نارضایتی عمومی شود. مردم نان را به عنوان یک کالای حیاتی و غیرقابل جایگزین می‌دانند و می‌توانند باعث افزایش قیمتی یا ناعادلانه شوند، می‌توانند باعث بروز اعتراضات و انتقادات نسبت به دولت یا افراد مرتبط شوند. شاید افزایش قیمت نان خانواده‌هایی با درآمد نسبتاً خوب را تحت تاثیر قرار ندهد، اما برای خانواده‌های کم‌درآمد، حتی افزایش اندک قیمت نان می‌تواند فشاری را تحمیل کند. این موضوع به نابرابری در دسترسی به مواد غذایی را بیشتر می‌کند و فاصله طبقاتی را می‌کند.
دلیل گرانی
از سوی دیگر برخی از فعالان در صنف نانوایی افزایش قیمت نان را ناشی از بی توجهی دولت به خواسته‌ها و عدم حمایت از این گروه می‌داند. یکی از اصلی‌ترین موارد اعلام شده برای افزایش قیمت نان، افزایش هزینه‌های تولید اعلام شده است، به گفته برخی از نانواها، قیمت گندم به‌عنوان ماده اولیه اصلی نان و سایر هزینه‌های مرتبط با تولید مانند آب، برق، گاز و دستمزد در سال‌های افزایش یافته است. این افزایش هزینه‌ها، نانوایان را تحت فشار قرار داده تا برای حفظ سودآوری خود، قیمت نان را افزایش دهد. به گفته آنها، زمانی که قیمت نان به صورت غیرواقعی و یارانه‌ای پایین می‌آید، مصرف‌کنندگان به میزان بیشتری مصرف می‌کنند که بخشی از آن به هدر می‌رود یا کیفیت تولید نان به دلیل فشار مالی کاهش می‌یابد. علاوه بر این برخی از مسئولان نیز افزایش قیمت نان از این منظر که به‌عنوان راهکاری برای کاهش هدررفت و بهینه‌سازی مصرف آرد و نان‌سازی
محسوب می‌شود. در حقیقت از افزایش قیمت نان به عنوان ترفندی برای کاهش دورریز نان و صرفه جویی در این کالا یاد می‌شود. محمد سلیمانی، رئیس اتحادیه صنف نانوایان سنگکی تهران با تاکید بر برخورد با متخلفان و گرانفروشان گفت: قیمت مصوب نان در نانوایی‌های سنتی هزینه آنها را پوشش نمی‌دهد و پایین‌تر از آنالیز نرخ واقعی است. امروز اگر برای خرید نان سنتی به هر نانوایی بروید قیمت‌ها متفاوت است. این امر برای دو نان بربری و سنگک مشهودتر است. نان‌های آماده فروش روی دیوار نانوایی‌ها، بدون استثنا با چند دانه کنجد، نرخ چند برابری دارند. نانوا هوشیار می‌داند امروز در شلوغی شهر، افراد عجله داشته و فرصت ایستادن در صف را ندارند؛ این نان‌های طلایی را آماده می‌کنند تا خدمات مناسب به شهروندان ارائه دهند. برخی هم کارت خوان‌های هوشمندشان خراب شده و ناچار از کارت خوان‌های عادی استفاده می‌کنند. سلیمانی در ادامه سخنان خود یادآور شد: اگر قیمت نان مانند صنوف دیگر سالانه بر اساس نرخ تورم تغییر کند مشکلات موجود حل و فصل می‌شود. ۱۳۰ تا ۱۴۰ صنف فعال در کشور وجود دارد که بر اساس آنالیز قیمتی، ابتدای هر سال قیمت جدید تعیین می‌کنند. این امر می‌تواند برای نانوایان هم اجرا شود. این فعال صنفی اظهار کرد: دولت می‌تواند ۲ تا ۳ نان سنتی را به شکل یارانه‌ای مدیریت کند و باقی نانوایی‌ها با قیمت آزاد فعالیت داشته باشند. تأثیر قیمت آرد در هزینه تمام شده ۸ درصد است و ۹۲ درصد هزینه به سایر مؤلفه‌ها مانند دستمزد، اجاره بها، پول برق، آب و… برمی‌گردد. وی تصریح کرد: از ابتدای سال تا کنون فقط یک قلم کالا مورد نیاز، یعنی کیسه مایه خمیر ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان گران شده و همین امر هزینه تمام شده نان را افزایش داده است. سلیمانی با تاکید بر برخورد با متخلفان در پایان عنوان کرد: قیمت مصوب نان در نانوایی‌های سنتی هزینه آنها را پوشش نمی‌دهد و پایین‌تر از آنالیز نرخ واقعی است.
افزایش قیمت خودسرانه برخی نانواها
فاطمه نظری، رئیس اتحادیه نانوایان، شکل عرضه نان کنجدی هم تغییراتی داشته و از این پس در کارتخوانهای نانوایی‌ها، قسمت جداگانه‌ای به خرید کنجد اختصاص داده شده و مردم می‌توانند برای هر عدد نان از ۱۰ تا ۳۰ گرم کنجد خریداری کنند. از سوی دیگر باید توجه داشت که از چندی پیش برخی نانوایی‌ها به شکل خودسرانه اقدام به بالابردن قیمت نان کرده بودند و اکنون نیز نان را با نرخ‌هایی بالاتر از آنچه ذکر شدند به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند. اما دولت به جای برخورد با آنها یکباره تصمیم به بالابردن قیمت نان گرفت. ارقامی هم که در این گزارش به آنها اشاره شدند نرخ‌های مصوب هستند.
