جاده کرمان به دیهوک؛ گذرگاه خطر و وعده‌های محقق نشده
جاده کرمان به دیهوک که یکی از شاهراه‌های اصلی کشور محسوب می‌شود، با وجود عبور از دل کویر سوزان و اتصال جنوب شرق ایران به شهر زیارتی مشهد، با مشکلاتی عمیق و نگران‌کننده مواجه است. این مسیر ۴۴۰ کیلومتری، علاوه بر نقش ترانزیتی مهم، راه اصلی زائران مناطق جنوب شرق کشور به مشهد است؛ اما نبود زیرساخت‌های استاندارد، امکانات رفاهی ناکافی و شرایط خطرناک آن، این جاده را به یکی از مسیر‌های پرحادثه تبدیل کرده است.
چالش‌های جاده‌ای در دل کویر
این مسیر از مناطقی عبور می‌کند که در تابستان دمای هوا به ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. گرمای شدید علاوه بر تأثیر مستقیم بر رانندگان و خودروها، به فرسایش آسفالت و کیفیت جاده نیز آسیب جدی وارد می‌کند. متأسفانه، شرایط جاده به گونه‌ای است که رانندگان با دشواری‌های بسیاری مواجه هستند.
در اکثر نقاط مسیر، سطح آسفالت به دلیل استفاده از مواد نامرغوب و اثر گرمای هوا به شدت تخریب شده است. وجود گودال‌ها و ترک‌های عمیق، حرکت خودروها را کند و خطر تصادفات را افزایش می‌دهد.
عرض کم و یک بانده بودن جاده
این جاده دوطرفه و باریک است و امکان عبور ایمن برای خودرو‌های سبک و سنگین را فراهم نمی‌کند. عبور همزمان کامیون‌ها و خودرو‌های شخصی، به‌ویژه در شب یا در شرایط بارندگی، خطرات جدی به همراه دارد.
در طول مسیر، آب انبار‌های تاریخی که زمانی منبع تأمین آب و محلی برای استراحت مسافران بودند، اکنون به حالت متروکه درآمده‌اند. تنها استراحتگاه موجود، استراحتگاه فرسوده و ناکارآمدی در منطقه «دیگ رستم» است که امکانات کافی برای پذیرایی از مسافران ندارد.
پیچ‌های تند، نبود روشنایی در شب و علائم هشداردهنده کافی، این جاده را به مسیری پرخطر برای رانندگان تبدیل کرده است. به گفته کارشناسان، بسیاری از نقاط این مسیر به عنوان "نقاط حادثه‌خیز" شناخته می‌شوند که سالانه جان صد‌ها نفر را می‌گیرند.
تلفات جاده‌ای؛ هزینه‌ای سنگین برای غفلت مسئولان
تصادفات در این مسیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های انسانی و اجتماعی تبدیل شده است. بر اساس آمار‌های غیررسمی، صد‌ها تصادف مرگبار هر ساله در این جاده رخ می‌دهد که بخش بزرگی از آن‌ها به دلیل زیرساخت‌های ناکافی و خطرات موجود در مسیر است. علاوه بر این، کمبود مراکز درمانی و امدادی در طول مسیر، جان مصدومان را با خطر بیشتری مواجه می‌کند.
این جاده برای مردم جنوب شرق ایران، تنها مسیر اصلی برای دسترسی به شهر زیارتی مشهد است. سالانه هزاران زائر از استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان و یزد، با عبور از این جاده، راهی زیارت حرم امام رضا (ع) می‌شوند. اما مشکلات زیرساختی و ناامنی جاده‌ای، نه‌تن‌ها باعث کاهش ایمنی سفر می‌شود، بلکه به تجربه زیارتی مسافران نیز آسیب می‌زند.
در طول سال‌های اخیر، مسئولان محلی و ملی بار‌ها وعده بهبود وضعیت این جاده را داده‌اند. از طرح‌های ترمیم آسفالت تا احداث مجتمع‌های رفاهی و دو بانده کردن مسیر، همه در حد وعده باقی مانده‌اند. برخی اقدامات جزئی، مانند مرمت کوتاه‌مدت بخشی از مسیر، صورت گرفته است، اما این اقدامات هرگز پاسخگوی نیاز‌های اساسی و مشکلات جدی این مسیر نبوده‌اند.
راهکار‌ها و پیشنهادات برای بهبود
برای رفع مشکلات جاده کرمان به دیهوک و کاهش حوادث، اقدامات فوری و اساسی لازم است؛ استفاده از آسفالت در برابر دمای بالا و ترمیم اصولی سطح جاده می‌تواند اولین گام مؤثر برای کاهش خطرات باشد.
گسترش عرض جاده و ایجاد مسیر‌های مجزا برای خودرو‌های رفت‌وبرگشت، می‌تواند تأثیر چشمگیری در کاهش تصادفات داشته باشد. بازسازی آب‌انبار‌های تاریخی و ایجاد مجتمع‌های خدماتی مدرن، شرایط سفر را برای مسافران ایمن‌تر و راحت‌تر می‌کند.
نصب علائم استاندارد و تأمین روشنایی در طول مسیر، به‌ویژه در نقاط حادثه‌خیز، از دیگر اقدامات ضروری است. استقرار تیم‌های امدادی و گشت‌های پلیس راه در نقاط پرخطر، می‌تواند نقش مهمی در کاهش زمان واکنش به حوادث و افزایش ایمنی ایفا کند.
علی ناصری، راننده ترانزیت در این خصوص می‌گوید: من نزدیک به ۱۵ سال است که با ماشین سنگین از این جاده عبور می‌کنم. همیشه فکر می‌کنم که دارم با جان خودم بازی می‌کنم. این جاده اصلاً مناسب بار‌های سنگین نیست. عرض جاده خیلی کم است و در برخی قسمت‌ها اصلاً جا برای سبقت یا توقف اضطراری وجود ندارد.
وی می‌افزاید: هر بار که از این جاده عبور می‌کنم، باید مراقب ترک‌ها و گودال‌های آسفالت باشم. بار‌ها شده لاستیک ماشینم آسیب دیده یا تعادل را از دست داده‌ام. متأسفانه وقتی هوا خیلی گرم می‌شود، گرمای شدید به ماشین هم فشار می‌آورد و حتی گاهی مجبور شده‌ام ساعت‌ها وسط جاده متوقف شوم.
این راننده می‌گوید: دمای هوا در ظهر حتی در پاییز و زمستان هم در این منطقه قابل توجه است؛ از طرف دیگر، هیچ امکانات رفاهی مناسبی وجود ندارد. این استراحتگاه قدیمی که در دیگ رستم هست، اصلاً به درد نمی‌خورد. نه آب خنک پیدا می‌شود، نه سایه‌بان درست‌وحسابی. باید امکاناتی فراهم کنند که راننده‌ها مجبور نباشند ساعت‌ها بدون استراحت رانندگی کنند. وعده‌های مسئولان فقط حرف است و هیچ تغییری نمی‌بینیم.
زهرا رضایی، دیگر مسافر این جاده است که می‌گوید: هر سال برای زیارت به مشهد می‌رویم و همیشه مجبوریم از این جاده عبور کنیم. این مسیر واقعاً ترسناک است. یک بار در تابستان ماشین‌مان در وسط کویر خراب شد. نه تلفن آنتن می‌داد و نه جایی برای کمک پیدا کردیم. فقط دعا می‌کردیم کسی از آنجا عبور کند. این جاده پر از نقاط خطرناک است؛ از پیچ‌های تند گرفته تا نبود روشنایی در شب. حتی وقتی ماشین سالم باشد، باز هم نگرانی از تصادفات وجود دارد. هر سال خبر‌های زیادی درباره تصادفات مرگبار این جاده می‌شنویم. خیلی‌ها جانشان را در این مسیر از دست داده‌اند. چرا مسئولان برای این جاده که مسیر اصلی مردم جنوب شرق به مشهد است، کاری نمی‌کنند؟ مردم برای زیارت می‌روند، اما با ترس و دلهره باید مسیر را طی کنند. اگر جاده‌ای امن‌تر بسازند، هم سفر‌ها راحت‌تر می‌شود و هم جان مردم حفظ می‌شود.
یکی دیگر از رانندگان این مسیر نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: من سال‌هاست از این جاده استفاده می‌کنم، چه برای سفر‌های شخصی و چه برای کار. متأسفانه، این جاده یک نماد کامل از بی‌توجهی به نیاز‌های مردم است. کیفیت آسفالت افتضاح است. یک بار وقتی با خانواده‌ام سفر می‌کردیم، ماشین به یک چاله عمیق برخورد کرد و کنترل ماشین را از دست دادم. خوشبختانه کسی آسیب ندید، ولی این تجربه وحشتناک بود.
وی می‌افزاید: مسئله دیگر، نبود امکانات بین راه است. بچه‌ها تشنه و خسته بودند و هیچ جایی برای توقف پیدا نکردیم. در این گرمای کویر، حتی یک استراحتگاه مناسب وجود ندارد. آب‌انبار‌های قدیمی که زمانی برای مسافران بود، الان خراب شده‌اند. مسئولان بار‌ها قول داده‌اند که این جاده را درست کنند، ولی سال‌هاست که هیچ تغییری ندیده‌ایم. وی ادامه می‌دهد: به نظرم، دو بانده کردن مسیر و ساخت استراحتگاه‌های مدرن اولین گام‌هایی است که باید برداشته شود. این جاده برای مردم جنوب شرق ایران حیاتی است و باید به آن توجه بیشتری شود.
جاده کرمان به دیهوک، به دلیل نقش حیاتی در اتصال جنوب شرق ایران به شهر مشهد و همچنین اهمیت ترانزیتی آن، نیازمند توجه ویژه مسئولان است. رفع مشکلات این مسیر نه‌تن‌ها جان هزاران نفر را از خطر نجات می‌دهد، بلکه موجب افزایش رضایتمندی زائران، کاهش هزینه‌های اقتصادی ناشی از تصادفات و ارتقای جایگاه ترانزیتی کشور می‌شود.
اکنون زمان آن رسیده است که وعده‌های مسئولان به عمل تبدیل شده و این جاده از یک مسیر خطرناک به یک محور امن و استاندارد تغییر یابد.
