ماجراهای افشین قطبی (1)؛ قطبی و ماجرای کمیته فنی

آفتاب - رضا کردستانی: ماجرای کمیته فنی و پیشنهاداتی برای ساختار و ارتباط آن با سرمربی تیم ملی، موضوعی است که در این یادداشت به آن پرداخته شده است.

در این ستون ورزشی به طور مشخص مسائل مربوط به تیم ملی فوتبال از زوایای مختلف مورد بررسی قرار می‏گیرد. خط قرمز این ستون، ورود به حاشیه‏های مهیج و در عین حال مضر به حال فوتبال ملی است که متاسفانه امروزه به هدف اصلی پاره‏ای از روزنامه‏ها و نشریات زرد تبدیل شده است. از اصول مهم این ستون هم می‏توان به بازنگاه‏داشتن فضای گفت و گو در محیطی سالم، به منظور "حل مسائل تیم ملی" و نه تشدید آن‏ها، ذکر انتقاد در کنار پیشنهاد، ذکر نقاط ضعف در کنار نقاط قوت، رعایت اختصار در بیان مطالب و ایجاد اتاق‏های گفت و گو با کارشناسان فن اشاره کرد.

در این یادداشت به مسئله اختلاف نظر سرمربی تیم ملی فوتبال با تعدادی از اعضای کمیته فنی تیم‏های ملی پرداخته می‏شود.

ایده تشکیل "کمیته فنی" برای تیم ملی به منظور ایجاد یک پشتوانه فنی برای تیم‏های ملی و جمع نظرات کارشناسی در جهت تقویت تیم‏های ملی – به ویژه تیم ملی فوتبال بزرگسالان – شکل گرفت. این تئوری خوب مثل بسیاری از تئوری‏های خوب دیگر، در مرحله اجرا با مشکل مواجه شد.

مشکل نخست بر حسب اتفاق به یک ایده خوب دیگر فدراسیون باز می‏گشت که معتقد بود شکل گیری این کمیته باید مبتنی بر یک ضابطه یا روال مشخص باشد؛ به عنوان مثال حضور مربیان تیم‏های ملی در رده‏های مختلف، نماینده مربیان لیگ برتر و لیگ آزادگان و ... . ایده خوب ضابطه‏مند شدن انتخاب اعضای کمیته به هنگام عملیاتی شدن، مشکلاتی را به وجود می‏آورد. به مثال اگر نماینده مربیان لیگ آزادگان، یکی از مربیان مورد غضب فدراسیون از کار در می‏آمد، آن وقت تکلیف چه بود؟ یا اگر همین نماینده از جایگاه حقوقی خود ساقط می‏شد – همان گونه که در مورد دکتر ذوالفقار نسب روی داد – در این صورت چه باید می‏کردیم؟ اگر این نوع ضابطه گذاری، بخشی از بدنه کارشناسی فوتبال را که به طور غریزی – و نه بر حسب تکلیف – روی مسائل تیم ملی تمرکز دارند، از دایره انتخاب بیرون می‏گذاشت، آن وقت چه باید می‏گفتیم و ... .

بنابر این وقتی این گونه مسائل رصد نمی‏شود، این ایده خوب در مرحله اجرا با کیفیتی بسیار پایین عملیاتی می‏شود و آنگاه پاره‏ای از مسائل فرهنگی آدم‏های درگیر در قضیه و شیطنت بعضی‏ها(!؟)، عدم توجیه اعضای کمیته و سرمربی تیم ملی، عدم تعریف دقیق جایگاه کمیته فنی و نوع رابطه‏ آن با سرمربی تیم ملی، و در نهایت فقدان نفوذ و اقتدار رئیس فدراسیون – و یا رئیس کمیته تیم‏های ملی – بر اعضای کمیته، منجر به بروز مسائلی می‏شود که حل آن‏ها به مراتب دشوارتر از حل مسائل تیم ملی فوتبال است.

برای حل اساسی معضل فوق، نیاز به بررسی‏های کارشناسی بیشتر، به ویژه بررسی‏های مقایسه‏ای است. اما به توجه به پیشنهادات زیر، می‏تواند تا حدودی راه‏گشای فوتبال کشور باشد؛
1. با توجه به شرایط خاص حاکم بر فوتبال، بهترین ضابطه برای انتخاب اعضای کمیته فنی، "تشخیص رئیس فدراسیون" است.

2. با توجه به سنخ متفاوت مسائل تیم‏های بزرگسالان با تیم‏های پایه، بهتر است کمیته فنی حداقل به دو کمیته کاملا مجزا تفکیک شود؛ تیم‏های بزرگسال و امید در یک بخش و تیم‏های جوانان و سایر تیم‏های پایه در بخش دیگر. همانا بین این کمیته‏ها می‏تواند به وسیله مدیر تیم‏های ملی یا در جلسات هماهنگی سالانه، صورت گیرد.

3. کمیته فنی، یک نهاد مشورتی و نظارتی است، که فقط با دو ارگان دیگر فدراسیون ارتباط دارد؛ یکی رئیس کمیته تیم‏های ملی و به طریق اولی، رئیس فدراسیون و دیگری، سرمربی تیم ملی. و چون نهاد مشورتی است، این گفته که "من به کمیته می‏آیم، به شرطی که حرف مرا، سرمربی گوش کند"، از اساس باطل و به منزله یک مدیریت موازی برای تیم ملی است. و چون فقط دو سویه دارد، آقایان فقط برای شنیدن طرف دیگر حرف می‏زنند و نه برای افکار عمومی و رسانه‏ها. کمیته فنی تعیین کننده خط مشی و استراتژی تیم نیست، فقط بر اساس استراتژی تعیین شده از سوی مربی تیم، به اظهار نظر کارشناسی می‏پردازد و در یک پروسه زمانی معقول، بر عملکرد مربی تیم نظارت و نتایج را رئیس کمیته تیم‏های ملی گزارش می‏کند. یک قدم بیشتر از این به منزله موازی کاری و به هم ریختن اعصاب همه است.

4. کمیته فنی، بر تمرینات و مسابقات تیم ملی نظارت می‏کند. انتقادها و توصیه‏های خود را پس از رسیدن به اجماع – یعنی نظر فنی کل اعضا و نه تک تک آن‏ها – توسط دبیر کمیته به سرمربی تیم ابلاغ می‏کنند و توضیحات سرمربی تیم را می‏شنود. نظرات کمیته ارشادی است، چه در غیر این صورت، درخواست مسئولیت و پاسخگوی سرمربی تیم در عمل بی‏معناست. در مورد برنامه ریزی برای تیم ملی هم، سرمربی مجری و کمیته، ناظر است.

5. مدیر کمیته تیم‏های ملی مسئول هماهنگی امور اجرایی تیم‏های ملی با کمیته‏های مختلف فدراسیون باشد و در مسائل فنی به هیچ وجه مداخله نکند.

6. مباحث مطرح در کمیته فنی محرمانه است. بنابراین نه هیچیک از اعضا و نه سرمربی تیم، نباید این مسائل را به عرصه جامعه و مطبوعات بکشانند. مباحث کمیته فنی، حتما دارای صورت جلسه مدون خواهد بود.


7. در کمیته فنی، مربیان دوره‏های قبلی تیم، مربیان با تجربه باشگاهی، مربیان علمی و یکی دو مدیر کارکشته فوتبال باید حضور داشته باشند. کمیته فنی، جای آدم‏هایی است که هم نظر بدهند و هم برای نظر دیگران ارزش قائل باشند. با آدم‏های شلوغ کار و جاه طلب می‏توان جداگانه و خارج از ساختار، مشاوره نمود.

8. مربیان ملی درباره مسائل فنی یکدیگر اظهار نظر نکنند. فقط مسائل اجرایی تیم‏هایشان را هماهنگ می‏کنند.

9. کار نظارتی رئیس فدراسیون یا مدیر تیم‏های ملی بسیار ضروری است. این نظارت باید در راستای اجرای ایده‏های خوب فدراسیون به نحو احسن باشد. قاطعیت و پی‏گیری در شکل گیری و تکوین این ایده‏ها بسیار ضروری است.

10. بحث و انتقاد و گفت و گو یک موضوع فرهنگی است. این موضوع در همه عرصه‏ها و از جمله فوتبال، موضوعی مهم و مغتنم است. این گرد و خاک‏ها فرو خواهد نشست. به فکر تقویت نهال‏های فرهنگی‏مان باشیم.