فیلم کاناپه کیانوش عیاری؛ از قاچاق تا توقیف
روز گذشته، خبری در رسانه و فضای مجازی پخش شد با این عنوان: «فیلم کاناپه قاچاق شد»
فیلم کاناپه به کارگردانی کیانوش عیاری داستان دو خانواده را روایت می‌کند که یک کاناپه زندگی آنها را بهم میریزد. این فیلم در سال ۱۳۹۵ ساخته شد، اما تابه حال توقیف بوده است و نهایتا قاچاق شد. در این گزارش به بررسی روند قاچاق و توقیف این فیلم می‌پردازیم.
در ۷ اسفند ۱۴۰۳، یک کانال یوتیوبی فیلم کاناپه را برای اولین بار قرار داد. کانال یوتیوبی که برخی ادعا داشتند متعلق به محمد امامی تهیه کننده کاناپه است که به نظر می‌رسد شایعه باشد. این فیلم قاچاقی که کیفیت قابل توجهی هم داشت، بعد از دوساعت از این کانال پاک شد، اما همین فرصت کم کافی بود تا «کاناپه» سر از تلگرام دربیاورد و عده زیادی آن را دانلود و تماشا کنند.
خیلی‌ها گمان کردند، انتشار این فیلم توسط خود گروه فیلم صورت گرفته است، اما چند ساعت بعد کیانوش عیاری با ارسال نامه‌ای به «خبر آنلاین» از مردم خواست تا این فیلم را تماشا نکنند. متن این نامه اینگونه است: «مردم شریف ایران، من، کیانوش عیاری، کارگردان فیلم کاناپه، قاطعانه اعلام می‌کنم که از نمایش غیرقانونی و قاچاق این اثر در پلتفرم‌های غیرمجاز ناراضی هستم. توقیف این فیلم هدیه‌ای از سوی مسئولان وقت سینما بود و اکنون، انتشار غیرقانونی آن ضربه‌ای مضاعف به حقوق مادی و معنوی من وارد خواهد کرد.
فیلم کاناپه در سال ۱۳۹۵ با هزینه زیادی ساخته شد، و با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی کنونی، هرگونه نمایش غیرقانونی آن زیان جبران‌ناپذیری برای من به همراه دارد. این فیلم نیز، همچون دیگر آثارم از آبادانی‌ها و شبح کژدم گرفته تا دو نیمه سیب، سفره ایرانی، بیدار شو آرزو، بودن یا نبودن و خانه پدری، هرگز فرصت نمایش عادی در سینما را نیافت و در مسیر اکران با موانع بی‌شمار مواجه شد. از تمامی دوستداران سینما و مخاطبان آثارم تقاضا دارم که از تماشای نسخه‌های قاچاق کاناپه خودداری کنند. اگر در فضای مجازی به این فیلم برخورد کردید، با وجدانی آسوده از انتشار و تماشای آن بپرهیزید و نسخه‌های موجود را پاک کنید. این تنها راهی است که می‌توانم در آینده، در شرایطی عادلانه و در فضایی مناسب، این فیلم را به‌طور رسمی و شایسته به نمایش بگذارم.»
ماجرای توقیف فیلم کاناپه
کیانوش عیاری زمان تولید این فیلم گفت: «من برای واقعی نشان دادن زندگی زنان ایرانی از کلاه گیس به جای روسری استفاده کرده‌ام و حتی از بازیگرانم خواستم موی سر خود را بتراشند.» استفاده از کلاه گیس به جای روسری، دلیل اصلی توقیف چند ساله این فیلم است.
در عین حال این اولین تجربه عیاری در فیلم‌های توقیفی نیست. قبلا آثار او مانند «آبادانی ها»، «سفره ایرانی» و «بیدار شو آرزو» نیز توقیف شدند و هیچگاه به اکران عمومی نرسیدند. «خانه پدری» نیز آخرین فیلم کیانوش عیاری بود که بعد از ۱۰ سال به صورت آنلاین اکران شد. این اولین بار نیست که فیلم‌های توقیفی سر از دنیای قاچاق در می‌آورند و آخرین بار هم نخواهد بود. قبلا فیلم‌هایی مانند «برادران لیلا»، «اورکا» و «همه می‌دانند» به سرنوشت کاناپه دچار شدند. به نظر می‌رسد تا زمانی که فیلم‌ها توقیف می‌شوند این چرخه نیز ادامه دارد.
