هاشمی: تحجر و جمود با اندیشه امام سازگار نیست
امام گفتند که همیشه باید اجتهاد باشد و نباید احکام قطعی باشد
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت و تداوم آن در طول این 30 سال با اندیشه‌های اجتهادی امام بوده است و تحجر، جمود و دگماتیسم‌هایی که گاهی می‌بینیم، با این اندیشه اسلامی سازگار نیست.
به گزارش گروه سیاسی آفتاب، آیت الله اکبر‌هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگویی با ایلنا در پاسخ به سوالی در خصوص لزوم اجتهاد در مبانی اندیشه‌های حضرت امام(ره) که مورد اشاره حاج سید حسن خمینی بود، با بیان اینکه امام یک شخصیت ممتاز در عصر ما بودند که نظیر ایشان را لااقل در قرون اخیر نمی‌شناسیم، اظهار داشت: «امام واقعاً جامع و باهوش بودند. من هوش ایشان را براساس تعریفی که امروز از نبوغ می‌کنند، در حدّ نبوغ می‌دیدم. در همه علومی که به ایشان مربوط می‌شد، به معنای کامل دانشمند بودند».
وی افزود: «دانش ایشان در فقه، اصول، فلسفه، تفسیر، عرفان، تاریخ و همه شاخه‌های علوم انسانی خیلی زیاد بود. از لحاظ روحی بسیار شجاع بودند. غیر از خداوند از هیچ چیز نمی‌ترسیدند. اگر لازم بود، در هر موردی تصمیم می‌گرفتند. مگر اینکه در مسئله‌ای مصلحت نمی‌دیدند».
رئیس مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه امام (ره)تیزبین بودند و خیلی خوب به عمق مسایل می‌رفتند، اظهار داشت: «عرفان به گونه‌ای ایشان را به خداوند نزدیک کرده بود که غیر از خدا، هیچ‌چیز و هیچ‌کس نمی‌توانست ایشان را از مسیری که انتخاب کردند، جدا کند. شاگردان زیادی داشتند که واقعاً مرید ایشان بودند. خیلی از مراجع ما شاگردان زیادی داشتند و هنوز هم دارند. ولی روابط آنها با شاگردانشان مثل روابط امام با شاگردانش نبود. افراد را به گونه‌ای تربیت می‌کردند که به عمق مسایل برسند».
وی با تاکید بر اینکه حرفهایی که امام می‌زدند ارزشمند بود و هنوز هم ارزشمند است در خصوص دیگر ویژ گی‌های امام گفت: «امام یک عالم بزگوار و جامع‌الشرایط بودند. اینکه در حرفهای امام اجتهاد شود، از حرفهای خود امام است. حرفهای دیگران و جدیدی‌ها نیست. می‌توانید تعابیری از امام در این‌باره در صحیفه امام پیدا کنید. مثلاً امام می‌فرمایند "فقه اسلامی تئوری اداره انسان وجامعه از گهواره تا گور و در همه ازمنه است" یا یکبار دیگر خیلی صریح فرمودند "زمان و مکان در اجتهاد مؤثر است" یعنی این‌گونه نیست که اگر 100 سال پیش کسی حکمی را در مسئله‌ای داده باشد، 100 سال بعد هم باید به همان حکم عمل شود».
هاشمی رفسنجانی ادامه داد: «البته در اسلام اصول و احکام ثابتی داریم که در همه ازمنه لایتغیر است. مثل نماز، روزه، خمس، حج، جهاد و ... احکام ثابت دارند. ولی احکام جزئی می‌تواند در هر زمانی متفاوت باشد. احکام اداره حکومت هم باید با توجه به شرایط زمان و مکان باشد».
وی تصریح کرد: «بنابراین خود امام گفتند که همیشه باید اجتهاد باشد و نباید احکام قطعی باشد و باید زمان و مکان در اجتهاد لحاظ شود. عملاً هم امام این کار را کردند. نمونه بارز آن تأسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام است که در دنیا اولین بار است و در هیچ یک از حکومت‌های اسلامی سابقه ندارد. ایشان گروهی از افراد نخبه را انتخاب کرده بودند که مصلحت جامعه را در مسایلی که مطرح می‌شود، تشخیص دهند. البته توجه داشته باشید که این یک حکم اسلامی است و حکم امام نیست. حکمی است که همه فقها دارند. منتها آنها در کارهای مربوط به رساله‌ها به این مسایل توجه می‌کنند. آنچه که امام گفتند، در محدوده اداره کشور در مسایل سیاسی، اقتصادی و روابط با دنیاست».
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه امام راه اجتهاد در اندیشه‌های خود را باز کردند، گفت: «امام وقتی گفتند ”مجمع تشخیص مصلحت می‌تواند در مصالح و مفاسد حکم به اقوی و مفسده کمتر دهد،” به این معناست که اگر روزی بر خلاف نظر امام هم تشخیص مصلحت دادند، قابل عمل است».
وی در ادامه به گفته حاج سید حسن خمینی مبنی بر اجتهاد در مبانی اندیشه‌های امام اشاره کرد و گفت: «فکر می‌کنم حاج حسن آقا افکار امام را قدری روشن‌تر برای نسل امروز گفتند. بنابراین راه اجتهاد همیشه باز است. چون اگر فکر کنیم خاتمیت دین بدون اجتهاد پویا می‌تواند مؤثر باشد، اشتباه کردیم. دین اسلام در زمانی، آن هم در عربستان آمد که مسایل محدودی بود. ولی این دین براساس ویژگی خاتمیت باید در عصر کنونی که عصر فضا، اتم، ذره، نانو و ... است، عملیاتی شود. قطعاً با این همه دانش و تخصصی که هر روز دنیا را احاطه می‌کند، باید یک اجتهاد پویا داشته باشیم. دین اسلام و پیامبر اکرم (ص) اصولی را گفتند که باید براساس اصول و تابع شرایط زمان و مکان اجتهاد کنیم».
هاشمی رفسنجانی خاطر نشان کرد: «پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت و تداوم آن در طول این 30 سال با اندیشه‌های اجتهادی امام بوده است. تحجّر، جمود و دگماتیسم‌هایی که گاهی می‌بینیم، با این اندیشه اسلامی سازگار نیست که در قرآن می‌گوید "بشّر عبادالذین یستمعون القول فیعتبون احسن"».
آفتاب: رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت و تداوم آن در طول این 30 سال با اندیشه‌های اجتهادی امام بوده است و تحجر، جمود و دگماتیسم‌هایی که گاهی می‌بینیم، با این اندیشه اسلامی سازگار نیست. به گزارش گروه سیاسی آفتاب، آیت الله اکبر‌هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگویی با ایلنا در پاسخ به سوالی در خصوص لزوم اجتهاد در مبانی اندیشه‌های حضرت امام(ره) که مورد اشاره حاج سید حسن خمینی بود، با بیان اینکه امام یک شخصیت ممتاز در عصر ما بودند که نظیر ایشان را لااقل در قرون اخیر نمی‌شناسیم، اظهار داشت: «امام واقعاً جامع و باهوش بودند. من هوش ایشان را براساس تعریفی که امروز از نبوغ می‌کنند، در حدّ نبوغ می‌دیدم. در همه علومی که به ایشان مربوط می‌شد، به معنای کامل دانشمند بودند».
وی افزود: «دانش ایشان در فقه، اصول، فلسفه، تفسیر، عرفان، تاریخ و همه شاخه‌های علوم انسانی خیلی زیاد بود. از لحاظ روحی بسیار شجاع بودند. غیر از خداوند از هیچ چیز نمی‌ترسیدند. اگر لازم بود، در هر موردی تصمیم می‌گرفتند. مگر اینکه در مسئله‌ای مصلحت نمی‌دیدند».
رئیس مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه امام (ره)تیزبین بودند و خیلی خوب به عمق مسایل می‌رفتند، اظهار داشت: «عرفان به گونه‌ای ایشان را به خداوند نزدیک کرده بود که غیر از خدا، هیچ‌چیز و هیچ‌کس نمی‌توانست ایشان را از مسیری که انتخاب کردند، جدا کند. شاگردان زیادی داشتند که واقعاً مرید ایشان بودند. خیلی از مراجع ما شاگردان زیادی داشتند و هنوز هم دارند. ولی روابط آنها با شاگردانشان مثل روابط امام با شاگردانش نبود. افراد را به گونه‌ای تربیت می‌کردند که به عمق مسایل برسند».
وی با تاکید بر اینکه حرفهایی که امام می‌زدند ارزشمند بود و هنوز هم ارزشمند است در خصوص دیگر ویژ گی‌های امام گفت: «امام یک عالم بزگوار و جامع‌الشرایط بودند. اینکه در حرفهای امام اجتهاد شود، از حرفهای خود امام است. حرفهای دیگران و جدیدی‌ها نیست. می‌توانید تعابیری از امام در این‌باره در صحیفه امام پیدا کنید. مثلاً امام می‌فرمایند "فقه اسلامی تئوری اداره انسان وجامعه از گهواره تا گور و در همه ازمنه است" یا یکبار دیگر خیلی صریح فرمودند "زمان و مکان در اجتهاد مؤثر است" یعنی این‌گونه نیست که اگر 100 سال پیش کسی حکمی را در مسئله‌ای داده باشد، 100 سال بعد هم باید به همان حکم عمل شود».
هاشمی رفسنجانی ادامه داد: «البته در اسلام اصول و احکام ثابتی داریم که در همه ازمنه لایتغیر است. مثل نماز، روزه، خمس، حج، جهاد و ... احکام ثابت دارند. ولی احکام جزئی می‌تواند در هر زمانی متفاوت باشد. احکام اداره حکومت هم باید با توجه به شرایط زمان و مکان باشد».
وی تصریح کرد: «بنابراین خود امام گفتند که همیشه باید اجتهاد باشد و نباید احکام قطعی باشد و باید زمان و مکان در اجتهاد لحاظ شود. عملاً هم امام این کار را کردند. نمونه بارز آن تأسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام است که در دنیا اولین بار است و در هیچ یک از حکومت‌های اسلامی سابقه ندارد. ایشان گروهی از افراد نخبه را انتخاب کرده بودند که مصلحت جامعه را در مسایلی که مطرح می‌شود، تشخیص دهند. البته توجه داشته باشید که این یک حکم اسلامی است و حکم امام نیست. حکمی است که همه فقها دارند. منتها آنها در کارهای مربوط به رساله‌ها به این مسایل توجه می‌کنند. آنچه که امام گفتند، در محدوده اداره کشور در مسایل سیاسی، اقتصادی و روابط با دنیاست».
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه امام راه اجتهاد در اندیشه‌های خود را باز کردند، گفت: «امام وقتی گفتند ”مجمع تشخیص مصلحت می‌تواند در مصالح و مفاسد حکم به اقوی و مفسده کمتر دهد،” به این معناست که اگر روزی بر خلاف نظر امام هم تشخیص مصلحت دادند، قابل عمل است».
وی در ادامه به گفته حاج سید حسن خمینی مبنی بر اجتهاد در مبانی اندیشه‌های امام اشاره کرد و گفت: «فکر می‌کنم حاج حسن آقا افکار امام را قدری روشن‌تر برای نسل امروز گفتند. بنابراین راه اجتهاد همیشه باز است. چون اگر فکر کنیم خاتمیت دین بدون اجتهاد پویا می‌تواند مؤثر باشد، اشتباه کردیم. دین اسلام در زمانی، آن هم در عربستان آمد که مسایل محدودی بود. ولی این دین براساس ویژگی خاتمیت باید در عصر کنونی که عصر فضا، اتم، ذره، نانو و ... است، عملیاتی شود. قطعاً با این همه دانش و تخصصی که هر روز دنیا را احاطه می‌کند، باید یک اجتهاد پویا داشته باشیم. دین اسلام و پیامبر اکرم (ص) اصولی را گفتند که باید براساس اصول و تابع شرایط زمان و مکان اجتهاد کنیم».
هاشمی رفسنجانی خاطر نشان کرد: «پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت و تداوم آن در طول این 30 سال با اندیشه‌های اجتهادی امام بوده است. تحجّر، جمود و دگماتیسم‌هایی که گاهی می‌بینیم، با این اندیشه اسلامی سازگار نیست که در قرآن می‌گوید "بشّر عبادالذین یستمعون القول فیعتبون احسن"».
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید