قریشی: اولویت‌های استراتژیک در مقطع کنونی و ضرورت ترمیم فاصله ملت و حاکمیت
فردین قریشی استاد روابط بین الملل و عضو هییت علمی دانشگاه تهران، درباره چرایی بی نتیجه ماندن مذاکرات ایران و اروپا و احتمال فعال‌سازی مکانیزم ماشه گفت: اروپا اگرچه به لحاظ حقوقی موظف به پایبندی به برجام است، اما عملاً تحت فشار آمریکا فاقد استقلال عمل است. بر همین اساس در جهت پیشبرد سیاست‌های آمریکا و با نزدیک شدن به مهلت ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ برای فعال شدن مکانیزم snapback (طبق قطعنامه ۲۲۳۱)، گروه اروپایی E۳ اعلام کرده‌اند که چنانچه تا ماه آگوست پیشرفتی در پرونده هسته‌ای ایران حاصل نشود، فعال‌سازی مکانیسم ماشه محتمل خواهد بود. این مکانیزم، حتی در صورت وتوی روسیه یا چین، به‌صورت خودکار همه تحریم‌های پیش از برجام را بازمی‌گرداند.
با فعال‌شدن snapback افزایش تنش خواهیم داشت
این استاد روابط بین‌الملل در خصوص احتمال درگیری مجدد ایران و اسرائیل عنوان کرد: با توجه به آسیب‌هایی که طرفین از جنگ دوازده روزه دریافت کرده‌اند، احتمال ورود مجدد به جنگ بدون ترمیم ضعف‌ها و تجدید محاسبات در کوتاه مدت بسیار اندک است. اما با فعال‌شدن snapback فشار طرفین بر یکدیگر افزایش می‌یابد و احتمال افزایش تنش رو به فزونی خواهد نهاد.
سرمایه‌گذاری اقتصادی در ایران به جای پرداخت غرامت ممکن است
وی در رابطه با مسائل کلیدی ایران مانند پرداخت غرامت و محکومیت اسرائیل در صورتی که مذاکرات با آمریکا از سر گرفته شود، تصریح کرد: ایالات متحده، با توجه به موقعیت برتر نظامی و همچنین اتحاد راهبردی با اسرائیل، شروطی از قبیل پرداخت غرامت مالی یا محکومیت رسمی تل‌آویو را نمی‌پذیرد. اما ممکن است در قالب توافق و مشروط به تامین خواسته‌های خود، امتیازاتی را در زمینه سرمایه‌گذاری اقتصادی در ایران ارائه دهد.
ترمیم فاصله ملت و حاکمیت در جهت تقویت همبستگی ملی از اولویت‌ها است
قریشی با تاکید بر اینکه چند اولویت استراتژیک در مقطع کنونی باید مورد توجه قرار گیرد، بیان کرد: مورد نخست تقویت بازدارندگی نظامی است. ایران باید ابزار‌های بازدارنده نظامی خود را به لحاظ آفندی و پدافندی در کشور و منطقه تقویت کند. اسرائیل باید مطمئن باشد که حتی با حمله به مقامات نظام هم ساختار سیاسی و نظامی ایران محفوظ مانده و توان تلافی خواهد داشت. این امر مهم‌ترین عامل در حفظ امنیت کشور است.
وی افزود: مورد دوم تنش‌زدایی بیشتر با کشور‌های عرب خلیج فارس و گسترش روابط با سایر کشور‌ها در جهت افزایش اعتبار بین‌المللی و کاهش آثار تحریم‌های بین‌المللی است و مورد آخر ترمیم هرچه افزون‌تر فاصله ملت و حاکمیت در جهت تقویت همبستگی ملی است.
سیاست همسایگی می‌تواند بازدارندگی ایجاد کند
این کارشناس ارشد سیاست خارجی درباره تأثیر سیاست همسایگی در پیشبرد اهداف منطقه‌ای اظهار کرد: سیاست همسایگی در فضای امروز، برای ثبات راهبردی ایران اهمیت بسیاری دارد. کشور‌های هم‌مرز مانند عراق، ترکیه، افغانستان و پاکستان ظرفیت همکاری امنیتی، اقتصادی و مرزبانی دارند. به‌ویژه گسترش روابط با پاکستان ممکن است حداقل در تصورات دشمن دلالت‌هایی را ایجاد نموده و به بازدارندگی امنیتی ایران کمک کند.
ایران باید نگاه به شرق را به‌عنوان یکی از ابزار‌های دیپلماسی تنوع‌بخش مورد استفاده قرار دهد
این تحلیل‌گر مسائل بین الملل در رابطه با نقش چین و روسیه در سیاست «نگاه به شرق» و تاثیری که این در برهه حساس می‌توانند داشته باشند، یادآور شد: در مارس ۲۰۲۵، اجلاس مشترک چین، روسیه و ایران در پکن برگزار شد که طی آن سه کشور بر ضرورت پایان دادن به تحریم‌های یکجانبه و ادامه دیپلماسی تأکید کردند. در ماه ژانویه هم ایران و روسیه پیمان همکاری راهبردی ۲۰ ساله را امضا کرده بودند که شامل همکاری‌هایی در زمینه دفاع، انرژی، فناوری و اقتصاد است.
وی خاطرنشان کرد: چین هم با واردات بیش از یک میلیون بشکه نفت ایران در روز و حمایت ضمنی از موضع تهران در مجامع بین‌المللی، نقشی کلیدی در حفظ درآمد نفتی ایران دارد. در نتیجه، ایران باید نگاه به شرق را به‌عنوان یکی از ابزار‌های دیپلماسی تنوع‌بخش مورد استفاده قرار دهد.
