نشست بررسی روابط ايران و عراق در تاريخ معاصر، در تهران برگزار شد

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: «بررسی روابط ايران و عراق در تاريخ معاصر» و همچنين نقد و بررسی «کتاب خاطرات جلال طالبانی» رئيس جمهور عراق با حضور شخصيت‌های دانشگاهی و محققين تاريخ معاصر در محل كتابخانه ملی ايران برگزار شد.

جلسه سخنرانی و پرسش‌و پاسخ «بررسی روابط ايران و عراق در تاريخ معاصر» و همچنين نقد «کتاب خاطرات جلال طالبانی» رئيس جمهور عراق نوشته و تحقيق دکتر «عرفان قانعی‌فرد»، با حضور شخصيت‌های برجسته دانشگاهی و محققين تاريخ معاصر در ساعت 10 صبح امروز دوشنبه (10 خردادماه) امسال، در محل سازمان اسناد و كتابخانه ملی ايران برگزار شد.

اين نشست كه با رياست دکتر «اسعد اردلان» استاد حقوق بين‌الملل بخش مطالعات وزارت امور خارجه به عنوان رئيس جلسه اداره شد در ابتدا «علی گلالی» به نمايندگی از سفارت كشور عراق و به‌جای «محمد مجيد اليشخ» سفير عراق در ايران به ايراد سخنرانی پرداخت و در ميان سخنانش به پيوندهای تاريخی، فرهنگی و اجتماعی بين ايران و عراق اشاره نمود.

وی گفت: وقتی ما عراقی‌ها به ايران می‌آييم احساس زندگی در ميهن خود می‌كنيم و برخورد دولت ايران با مردم عراق جدا از ساير همسايگان بوده و اين خاطرهای خوب برای مردم اين كشور است.

«علی گلالی» در ادامه به نقش جلال طالبانی رئيس جمهور عراق ميام دو كشور اشاره كرد و گفت: نقش طالبانی در پيوند ميان دو ملت حائز اهميت است و در 50 سال گذشته فعاليت گسترده در سياست عراق داشته است و تأثير شگرفی در اين علايق ميان ملت های ايران و عراق داشته است.

نماينده سفارت كشور عراق در اين نشست در پايان سخنانش گفت: بعد از سقوط صدام در سال 2003 جلال طالبانی برای روابط با جمهوری اسلامی ايران و همسايگی با اين كشور بيشتر از ساير كشورها اهميت ويژهای قائل شد و رئيس جمهور عراق بر تمام فشارهای داخلی فائق آمده و هم اكنون روابط ايران و عراق در سطح بسيار گستردهای است كه خاطرات ناگوار و اسفبار زمان صدام را از بين ميبرد.

در ادامه اين نشست دكتر صادق زيبا‌كلام استاد علوم سياسی دانشگاه تهران، پژوهشگر و تحليلگر سياسی در مورد «بررسی روابط ايران و عراق تا قرارداد 1975» و در ابتدای سخنانش اشارهای تاريخی به اين موضوع نمود و به اختلافات ايران با دولت عثمانی پرداخت.

وی همچنين گفت: در ميان دو كشور ايران و عراق كليد قضيه «شط العرب» است، من معتقدم نام خليج فارس، خليج فارس است به هيچ شيوهای تغيير نخواهد كرد و همچنين نام «شط العرب»، «شط العرب» است و تغيير نام آن چيز خاصی را عوض نخواهد كرد و تغيير نام «شط العرب» روی ملاحظات سياسی همان قدر غلط است كه تغيير نام خليج‌فارس.

رژيم شاه در آن زمان از اكراد حمايت نمود و سلاح و تجهيزات نظامی در اختيار آنان قرار داد و در مقابل نيز صدام به مخالفان رژيم شاه در بغداد كمک نمود. و در اين بين اولين جرقه درگيری و شعله را صدام در «شط العرب» ميان دو كشور كشيد.

يک چيزی را بايستی با نهايت شرم بگويم كه ما دو كشور ايران و عراق 1400 سال است نتوانستيم قادسيه را فراموش كنيم. و بايستی سعی كنيم كه آن را فراموش كنيم.

در سال 1353 ايران و عراق تار مويی با جنگ فاصله داشتند. الجزايری‌ها و ديگران پادرميانی كردند و قرارداد 1975 بين دو كشور امضا شد و خط تالووگ ملاک قرار گرفت. و شط العرب بين ايران و عراق ملاک قرار می‌گيرد، به نظر من عراق تحت فشار، قرارداد 1975 را قبول كرد.

قرار داد 1975 به جاي چانهزنی از اعمال فشار استفاده شد.

بعد از پيروزی انقلاب اسلامی ارتش نيرومند ايران از بين رفته بود و عراق به نظرش رسيد كه بهترين زمان ممكن برای فسخ قرارداد 1975، بعد از پيروزي انقلاب اسلامی است. عراق اين را متوجه نشد كه اين انقلاب مردمی است و برای آن مبارزه می‌كنند و همه داوطلب شدند و به جبهه رفتند و مردم ايران ارتش عراق را در اين جنگ شكست داد. من معتقدم كه مسأله «شط العرب» هنوز بين دو كشور ايران و عراق حل نشده است و گاه‌گاهی مسئولان عراق به آن اشاره می‌كنند و خواهان حل اين مسأله هستند.

در ادامه دكتر «جلال جلالی‌زاده» استاد الهيات دانشگاه تهران و نماينده سابق مردم سنندج در مجلس شورای اسلامی در مورد «نقش طالبانی در روابط ايران و عراق» گفت: ايرانی‌ها و عراقی‌ها دارای نقاط مشترک زيادی هستند شخصت طالبانی برای ما كردها دارای فراز و نشيب فراوانی است و انسانی است مثل تمام انسان‌های ديگر. از 15 سالگی وارد دنيای سياست شده‌اند و در منطقه حساس كردستان و خاورميانه به ايفای نقش پرداخت.

وقتی در مورد طالبانی صحبت كرديم نمی‌توانيم به نقش كردها اشاره نكنيم. طالبانی با توجه به ديدگاه‌ها و تلاشهايي كه در اين مدت كشيده‌اند می‌تواند به عنوان يک شخصيت در منطقه خاورميانه حائز اهميت باشد.

امروز جلال طالبانی ميتواند به عنوان يک شخصيت برجسته تأثير خاصی بين روابط ايران و عراق داشته باشد. و اكنون طالبانی شخصيت مورد اعتمادی است و در سطح بين‌المللی نيز جايگاه قابل قبولی دارد. از مهمترين كارهای جلال طالبانی می‌توان به اين موارد اشاره كرد: امنيت در روابط بين ايران و عراق و خاورميانه آرام و امن. همچنين وجود طالبانی به عنوان رئيس‌جمهور در عراق بسيار لازم و ضروری است

در ادامه جلسه «بررسی روابط ايران و عراق در تاريخ معاصر» دكتر «فياض زاهد» استاد تاريخ دانشگاه آزاد و روزنامه‌نگار در مورد «تأثير قرارداد 1975 تا آغاز جنگ تحميلی» به ايراد سخنرانی پرداخت و گفت: اهميت قراراد 1975 نمی‌توان از ياد برد اما وجود جنگ باعث سوء‌استفاده كشور عراق واقع شد.

در بخش ديگری از اين جلسه نيز دكتر «عرفان قانعی‌فرد» محقق تاريخ معاصر و مؤلف کتاب خاطرات «جلال طالبانی» رئيس جمهور عراق در مورد «چالش‌های تحقيق درباره تاريخ معاصر عراق» به ايراد سخنرانی پرداخت.

وی گفت: ‌در تاريخ معاصر به وي‍ژه قوميت‌شناسی مشكلات زيادی وجود دارند و به سختی می‌توان در آن فضای روستايی و عشايری حرف جديد داشت زيرا هنوز تعصب‌های زيادی در‌ اين‌باره وجود دارند و هنوز بعضی از رهبران سياسی نمی‌خواهند نقدهای صريح را بشنوند و نوعی بت مقدس در اين‌باره محافظت می‌شود و كار كردن در اين باره برای محقق بومی اهل منطقه سخت است. 

وی در ادامه به بعضی مطلق‌باوری در سخنان دكتر زيباكلام اشاره كرد و ان را در كار تاريخ مقبول ندانست و فرصت‌طلبی سياسی خواند. در ادامه اشاره داشت كه در اين كتاب شايد بعضی سخنان برای نخستين بار از آرشيوهای امريكا و لندن و روسيه و بعث و ساواک بيرون كشيده شده و نقل قول بسياری از چهره‌های سياسی و تاريخی جهان آمده است و شايد برای نسل‌های بعدی مقبول باشد و آغاز حركتی جديد باشد و اما متعصب‌های خشک‌انديش آن‌را انحراف می‌دانند. اما نسل جوان كم‌كم همه خاطرات و تحقيق‌ها را خواهد خواند و از سفارشی‌نويسی و مصلحت‌ها خواهد گريخت.