آیا جنگ دوم ایران و اسرائیل در راه است؟ زارعی: باید آماده باشیم

رسانه اینسایدر تحلیلی به قلم میخائیل بوردکین (Mikhail Borodkin)، روزنامه‌نگار روسی متخصص در مسائل ایران و خاورمیانه منتشر کرد و نوشت: «با پایان رسمی توافق هسته‌ای ایران در اکتبر ۲۰۲۵، تهران رسما اعلام کرد که دیگر خود را به هیچ تعهد بین‌المللی در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای پایبند نمی‌داند. این تصمیم در فضایی اتخاذ شد که تحریم‌های سنگین، حملات اسرائیل و ... ایران را در بحرانی عمیق فرو برده‌اند. حمله تابستان گذشته اسرائیل به تاسیسات نطنز، فردو و اصفهان زیرساخت هسته‌ای ایران را تخریب کرد... در پی این حملات، منابع غربی تخمین زدند که برنامه هسته‌ای ایران دست‌کم دو سال عقب افتاده است، و هم‌زمان اقتصاد کشور نیز زیر فشار تحریم‌ها و بحران انرژی قرار گرفته است.

در چنین شرایطی، خطر رویارویی دوباره میان ایران و اسرائیل، یا حتی میان ایران و ایالات متحده، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. با این حال، مقامات ایرانی همچنان بر بازسازی توان دفاعی و موشکی کشور تاکید می‌کنند. 

در این میان، امید تهران به حمایت شرکای شرقی نیز رنگ باخته است. روسیه که درگیر جنگ فرسایشی در اوکراین است، دیگر توان کمک راهبردی به ایران را ندارد و همکاری نظامی دو کشور عملا متوقف شده است. چین همچنان خریدار اصلی نفت ایران است، اما در حوزه نظامی و فناوری با احتیاط عمل می‌کند؛ هرچند گزارش‌هایی غیررسمی از تحویل چند فروند جنگنده چینی جی-۱۰ و چند میگ-۲۹ روسی منتشر شده، اما این حجم از همکاری برای تغییر موازنه قدرت کافی نیست. پکن و مسکو ترجیح می‌دهند در تعامل با واشنگتن و اروپا منافع اقتصادی خود را حفظ کنند تا درگیر یک جنگ جدید در خاورمیانه شوند.

 پس از پایان برجام، نه غرب حاضر به مذاکره است و نه شرق مایل به دفاع. در چنین بن‌بستی، گزینه‌های دیپلماتیک عملا از بین رفته و تنها زبان قدرت باقی مانده است. اگر تهران نتواند حمایت موثر چین یا روسیه را به‌دست آورد، ایالات متحده و اسرائیل ممکن است به این نتیجه برسند که تکرار یک حمله نظامی گسترده، کارآمدتر از مذاکره خواهد بود.

ضعف ائتلاف‌های غیرغربی در تقابل با مناقشه ایران و اسرائیل

به گزارش یورونیوز؛ محمد زاهدالاسلام میاجی، استاد مدعو روابط بین‌الملل در دانشگاه North South در بنگلادش نیز مقاله‌ای در مادرن دیپلماسی، نشریه آنلاین فعال در بلغارستان، منتشر کرد که خلاصه آن را می‌خوانید: «در جهانی واقع‌گرایانه، قدرت بدون اتحاد پایدار معنا ندارد. غرب از پایان جنگ سرد تاکنون شبکه‌ای منسجم از ائتلاف‌های نظامی، اطلاعاتی و سیاسی ایجاد کرده که علی‌رغم اختلافات داخلی، هنوز کارآمد و عملیاتی است. در مقابل، بلوک غیرغربی، شامل ایران، روسیه، چین، کره شمالی و کوبا، فاقد انسجام و ظرفیت عملیاتی مشترک است. این ضعف در بحران اخیر ایران و اسرائیل به‌وضوح آشکار شد.

حمله اسرائیل به ایران در ژوئن ۲۰۲۵ نشان داد که متحدان غیرغربی ایران نمی‌توانند در زمان بحران به کمک تهران بشتابند. گزارش‌ها حاکی است که اسرائیل از حریم هوایی اردن و عراق استفاده کرد و چندین تاسیسات نظامی و هسته‌ای ایران را هدف قرار داد. در حالی که کشورهای غربی سکوت اختیار کردند یا تلویحا از اسرائیل حمایت کردند، روسیه و چین هیچ اقدام عملی و راهبردی در دفاع از ایران انجام ندادند.

روسیه، که از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین بهره می‌برد، هیچ هشدار، اطلاعات یا کمک دفاعی قابل توجهی به تهران ارائه نکرد. چون که روابط دو کشور بیشتر معامله‌محور و موقتی است تا یک اتحاد راهبردی واقعی والا چرا روسیه برای شتاب دادن به برنامه هسته‌ای ایران همان کاری را نکرد که غرب برای اسرائیل انجام داد؟

چین، با توان صنعتی و نظامی بالا، عملا در بحران اخیر غایب بود. اگرچه پروژه‌هایی مانند راه‌آهن ایران–چین نشانه پیوند اقتصادی است ولی ائتلاف مدرن تنها بر تجارت بنا نمی‌شود؛ هماهنگی دفاعی اساس آن است. پکن، با وجود دشمنی مشترک با غرب، همچنان از حمایت نظامی مستقیم از ایران پرهیز می‌کند تا درگیر تحریم‌ها نشود.

شبکه منطقه‌ای ایران، محور مقاومت، نیز دچار ضربه شد. بلوک غیرغربی هنوز فاقد اعتماد، هماهنگی و عمق استراتژیک است. بحران ایران و اسرائیل باید زنگ هشداری برای این کشورها باشد: بدون همبستگی واقعی و آمادگی برای پرداخت هزینه مشترک، ائتلاف‌ها تنها در گفتار وجود دارند، نه در عمل.»

آیا جنگ دوم ایران و اسرائیل در راه است؟

همچنین روزنامه ترکیه‌ای دیلی صباح تحلیلی به قلم اورال توغا (Oral Toğa)، محقق در مرکز مطالعات ایران (IRAM)، منتشر کرد و نوشت: «با وجود پایان جنگ دوازده‌روزه ایران و اسرائیل در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۵، آتش‌بس برقرار شده میان دو طرف نتوانست پتانسیل تشدید تنش در خاورمیانه را کاهش دهد.

در دور نخست جنگ، اهداف اسرائیل گسترده بود: از پایگاه‌های نظامی و سایت‌های موشکی گرفته تا تاسیسات هسته‌ای، مراکز فرماندهی و نهادهای نمادین حکومتی. اما نتیجه نهایی تنها پیروزی تاکتیکی بود، نه راهبردی: تلاش اسرائیل برای ترور رهبر و رئیس‌جمهور ایران ناکام ماند و تلاش‌ها برای ایجاد شورش‌های قومی نیز بی‌نتیجه بود. در داخل ایران، تمایل به دستیابی به توان هسته‌ای آشکارتر شد و افکار عمومی بیش از پیش حول محور حاکمیت متحد شد.

در شرایط فعلی، احتمال بروز جنگ دوم بعید نیست. از نگاه اسرائیل، حتی اگر ایران نشانه‌هایی از کاهش تنش نشان دهد، توان موشکی فزاینده و بازسازی شبکه نیروهای نیابتی‌اش، تهدیدی بزرگ‌تر از گذشته است. در عین حال، اسرائیل با چند چالش جدی روبه‌روست: از دست رفتن عنصر غافلگیری، هماهنگی بیشتر نهادهای امنیتی ایران و کاهش مشروعیت بین‌المللی اسرائیل.

این عوامل هزینه سیاسی هرگونه حمله تازه را برای اسرائیل بسیار بالا برده است. در مقابل، ایران از توان بازدارندگی خود اعتمادبه‌نفس یافته است.

در صورت وقوع جنگ دوم، اهداف نخست اسرائیل احتمالا شامل پرتابگرهای متحرک و ظرفیت موشکی ایران خواهد بود و ممکن است مراکز رهبری را برای ایجاد بحران سیاسی هدف گیرد. اما تجربه نشان داده که حتی در صورت وارد آوردن خسارات سنگین به زیرساخت‌های حیاتی ایران، فروپاشی کامل کشور بعید است. ایران توان بازسازی خود را حفظ کرده و می‌تواند واکنشی سخت و پرهزینه نشان دهد. بنابراین، هرچند احتمال ازسرگیری جنگ جدی است، نتیجه آن ممکن است نه پیروزی قاطع اسرائیل، بلکه پیروزیِ پیروسی باشد؛ پیروزی‌ای که هزینه‌اش بیش از دستاوردش است.»

زارعی: باید آماده باشیم؛ رژیم صهیونیستی در حال سقوط به هر ابزاری متوسل می‌شود

اصغر زارعی کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه نیز در گفت‌و‌گو با ایلنا، در رابطه با شرایط حال حاضر منقطه غرب آسیا بعد از صلح ناپایدار در غزه و آثار و تبعاتی که می‌تواند برای ایران در پی داشته باشد، گفت: نظام جمهوری اسلامی رویکردش نسبت به منطقه تغییر نکرده و همچنان به قوت خود باقی است. حمایت از مقاومت یکی از اصول مطرح در قانون اساسی ماست و هم در استراتژی سیاست خارجی ما به آن توجه ویژه شده است. قطعاً در آینده این مسیر ادامه خواهد یافت. ممکن است در برخی از موارد تغییرات جزئی در نوع تاکتیک‌ها و رویکرد‌ها وجود داشته باشد، اما جمهوری اسلامی ایران به این مسیر قطعاً با قوت ادامه خواهد داد و به عنوان یکی از ابزار‌های قدرت، از ابزار‌های اثربخشی و اثرگذاری روابط خارجی خود در تحولات منطقه‌ای و جهانی بهره‌مند بوده و خواهد شد.

وی ادامه داد: از دست دادن این اهرم و ظرفیت منطقه‌ای می‌تواند سیاست خارجی ما را با چالش‌های جدی در سطح منطقه و بین‌المللی مواجه کند؛ لذا ما به هیچ وجه نباید رویکرد خودمان در حمایت از مقاومت را تضعیف کنیم که در فرآیند شکل‌گیری تحولات منطقه‌ای دچار چالش نشویم.

وی افزود: یکی از انتظارتی که از شرم الشیخ وجود داشت، امید به برقراری آتش‌بس بود، اما مشاهده کردیم که یکی از کانال‌های رژیم جعلی، کانال ۱۴ عبری در میزگردی که داشتند، اعلام کردند که ما اسرا و جنازه‌های خود را دریافت کرده‌ایم و اکنون وقت ضربه آخر به حماس است و باید حماس را نابود کنیم. این رویکرد خشن و تروریستی جزد ذات این رژیم است و عقب‌نشینی و کوتاهی نسبت به سیاست‌های این رژیم می‌تواند آنها را جسورتر و گستاخ‌تر کند... سیاست‌های بسیار علنی و توسعه‌طلبانه رژیم جدید اسرائیل برای گسترش اراضی اشغالی خود، باعث ایجاد حساسیت ویژه‌ای در میان ملت‌های مسلمان و عرب منطقه شده است. هرچند متأسفانه، وابستگی و عدم اراده لازم در سران برخی کشور‌ها وجود دارد، اما این مردم کشور‌ها کاملاً هوشیار هستند و مقاومت در آینده اشکال و ابعاد بسیار گسترده‌تری پیدا خواهد کرد. 

رژیم اسرائیل در حال سقوط و فروپاشی است

وی با اشاره به این موضوع که در روز‌های اخیر در کرانه باختری، عملیات استشهادی انجام شده و این نوع عملیات‌ها به تدریج شدت می‌گیرد. در لبنان نیز، علی‌رغم گذشت بیش از یک سال، نقض آتش‌بس همچنان ادامه دارد و بیشترین حملات در چند شب قبل رخ داده است؛ لذا رژیم صهیونیستی حیات خود را در بحران و جنگ و ترور می‌بیند. ما باید آماده باشیم، چرا که رژیم در حال سقوط و فروپاشی است و برای نجات خود به هر ترفند و ابزاری متوسل می‌شود. این رژیم از حمایت قوی در بین برخی از جناح‌ها در ایالات متحده و اروپا برخوردار است.

هرگونه موضع‌گیری اختلاف بین ما و طرف‌های چینی یا روسی جز زیان برای منافع ملی نخواهد بود

زارعی خاطرنشان کرد: باید آماده فشار‌ها باشیم و فضای همکاری و دوستی در منطقه را ایجاد کنیم، حتی اگر چالش‌هایی بین ما و کشور‌های منطقه همچون عربستان یا اردن وجود داشته باشد. زمینه همکاری به عنوان کشور‌های اسلامی باید به سمت گسترش روابط پیش برود و از ایجاد چالش در روابط خود با دولت‌های شرقی مانند چین و روسیه اجتناب کنیم. هرگونه موضع‌گیری یا سخنی که باعث ایجاد چالش و اختلاف بین ما و طرف‌های چینی یا روسی شود، جز زیان و خسارت برای منافع ملی ما و امنیت کشور در بلندمدت نخواهد بود که متاسفانه از زبان برخی مسئولان سابق گفته می‌شود.