مشایی: کتاب مهم‌تر از زنده کردن مردگان در مقام اعجاز است

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: رئیس دفتر رئیس جمهوری جهان آینده را جهان فرهنگ دانست و با اشاره به تعریف مکرر "انسان حیوان ناطق است " گفت: دست بردارید از مقایسه انسان با حیوان به معنای تنزل یافته آن. انسان را با مقام اعلی مقایسه کنید. خدا از روح خود در انسان دمید و انسان می تواند به مقام اعلی برسد. ولی اگر بخواهم من هم انسان را مانند دیگران تعریف کنم می گویم انسان حیوانی مولف و کتاب‌گراست. 

اسفندیار رحیم مشایی دبیر کمیسیون فرهنگی دولت دیشب در نخستین جشن "لوح و قلم" گفت: همه ارزش‌های انسانی در سایه معرفت میسر می‌شود و اصل و اساس حقیقت انسان معرفت است. بدون علم و معرفت جایگاه انسانی قابل فهم نیست و اگر معرفت نباشد امکان سلوک انسان به سطوح بالاتر و تحقق حکت آفرینش محقق نمی‌شود.

وی ادامه داد: پیشرفت بشر در سایه شناخت جهان میسر است و علم و دانش این امکان را ایجاد می کند که انسان برخورداری خود را از جهان هستی افزایش دهد. بدون علم بشر رشد نمی‌کند و تمدن و مدنیت در سایه برخورداری از علم میسر می شود. این علم که نقش بی‌بدیل آن عیان است بیشترین دین را به کتاب دارد. هر بخشی از علم در گذر تاریخی سوار بر شانه بخش قبلی است و این کتاب و کتابت است که علم را در تاریخ صیانت کرده است.

دبیر کمیسیون فرهنگی دولت تاکید کرد: هیچ پدیده‌ای همچون کتاب حافظ علم نبوده است. امروز با وجود بروز رسانه‌های متنوع ولی بازهم نقش کتاب در ثبت و ضبط علم بی‌‌بدیل است. اگر در طول تاریخ همه علم توسط کتاب ثبت و کتاب‌ها هم حفظ شده بود الان علم امروز 50 سال جلوتر از وضعیت فعلی بود.

مشایی افزود: هرآنچه امروز به‌دست آمده مدیون کتاب است و رسانه‌های دیگر گرچه در توسعه دانش و انتقال آن موثر بوده اند ولی کتاب در حفاظت و صیانت علم اثر بی‌بدیل داشته است. شاید امروز شکل کتاب تغییر کرده و ما با کتاب‌های الکترونیک هم رو به‌رو هستیم ولی باز ماهیت کتاب پابرجاست.

رئیس دفتر ریاست جمهوری دلیل دیگری که اهمیت کتاب را مورد تاکید قرار می‌دهد، ارائه معجزه خاتمیت در قالب کتاب دانست و توضیح داد: در سیر تحولات ادیان آسمانی که مبتنی‌بر وحی هستند می‌بینیم که دین خاتم ارتباط مستقیم با کتاب دارد و معجزه خاتم کتاب است. کتاب مهم‌تر از زنده کردن مردگان در مقام اعجاز است. این معجزه از آن جنس معجزه نیست که برای همه طبقات اثر یکدست داشته باشد و متناسب با بهره‌مندی هر فرد از معرفت و علم درجه فهم از آن بالا می‌رود و همین وابستگی به عنصر علم تضمین کننده دائمی این اعجاز است. اگر کتاب نبود و دستورالعمل همیشگی دین به کتابت نمی‌رسید قابلیت حفظ نداشت.

وی درباره تفاوت کتاب با دیگر رسانه‌ها، تشریح کرد: کتاب مانند دیگر رسانه‌ها خود را به مخاطب تحمیل نمی‌کند و مخاطب خود به سراغ آن می‌رود. دیگر رسانه‌ها به دلیل اثرگذاری لحظه‌ای قدرت ارائه همیشگی ندارند ولی کتاب همواره خود را در معرض قضاوت قرار می‌دهد. نوشتن جسارت می‌خواهد که این جسارت در رسانه کتاب لازم است. فرهنگ مبتنی‌بر فرهنگ است و بدون کتابت فرهنگ شکل نمی‌گیرد. هنر هم مدیون کتابت است. علم جدید مدیون کتابت است. تمدن بدون کتابت شکل نمی‌گیرد. جامعه‌ای که کتاب درآن جایگاه و احترام نداشته نباشد انتظار تعالی از آن قریب به دهن نیست.

مشایی با اشاره به اینکه در تعریف انسان عباراتی چون انسان حیوانان ناطق است و ... بارها‌و بارها به کار رفته است عنوان کرد: من گفته‌ام که دست بردارید از مقایسه انسان با حیوان به معنای تنزل یافته آن. انسان را با مقام اعلی مقایسه کنید. خدا از روح خود در انسان دمید و انسان می‌تواند به آن مقام برسد. ولی اگر بخواهم من هم انسان را مانند دیگران تعریف کنم می گویم انسان حیوانی مولف و کتاب‌گراست.

دبیر کمیسیون فرهنگی دولت تشرح کرد: وظیفه هر دولتی است که برای توسعه مطالعه بکوشد گرچه میزان مطالعه در شأن تالیف اثر ندارد ولی در توسعه موثر است. توسعه مطالعه پشتیبانی علم از طریق کتابت است. دولت باید در برنامه‌اش جدی به مطالعه توجه کند. وقتی دولتی اولویت خود را فرهنگ و هنر معرفی می‌کند باید در بالاترین سطح روی کتاب و کتابت تمرکز کند و تشکیل کارگروه کتاب در دولت نشانه همین است.

وی در بخش دیگر صحبت‌هایش با اعلام اینکه وجود برخی کتاب‌های ناصواب در برابر عده کتاب‌های خوب ناچیز است، تشریح کرد: اگر جامعه ارزش‌های فرهنگی را باور کند و لغزش نداشته باشد می‌تواند حوزه کتاب را باز کند که امکان تضارب آرا و اندیشه‌ورزی فراهم شود آنگاه هر کتابی که پیام استوارتر و جاذبه بیشتری داشته باشد اثرگذارتر خواهد شد.

مشایی تاکید کرد: جریان نشر مانند جریان رودی است که آرام به پیش می‌رود ولی اگر مانعی پیش روی آن قرار گیرد می‌بینیم چگونه به خروش درمی‌آید و چه قدرتی دارد. ما در جریان کتاب و کتابت باید نگاه بین‌المللی داشته باشیم. جهان آینده جهان فرهنگ است. انسان آینده دست از رقابت اقتصادی خواهد شست چراکه سرعت انتقال اطلاعات آنها را به هم نزدیک می‌کند و در نزدیکی‌ها چالش‌ها کم می‌شود زیرا برای چالش فاصله و توهم لازم است ولی در جوهره انسانی تزاحم وجود ندارد. در نزدیکی انسان‌ها به هم برخوردها کم می‌شود و به نسبت این نزدیکی امکان مفاهمه بیشتر می‌شود پس ما باید در چنین جهانی حرف برای گفتن بیشتر داشته باشیم. 

وی گفت: روند ترجمه در کشور ما سرعت بالایی دارد که نباید جلو آن را گرفت. تبادل اندیشه مقدس است و موضع‌گیری در برابر تعامل اندیشه ها شدنی نیست ولی در این تبادل فرهنگی ما کم گفته‌ایم. انفعال و ایستایی و فرار از مواجهه فرهنگی با دنیا از ملت بزرگ و با سابقه فرهنگی چون ایران بعید است. باید زایش علم و فرهنگ بیشتر باشد و آن را به جهان عرضه کنیم.