سيل در شمال ايران همچنان قربانی می‌گيرد
آفتاب – الهه موسوی: وقوع سیل در ششمین روز ماه شهریور در گلستان، 3 کشته برجای گذاشت و زمین‌های زراعی و مراتع زیادی را تخریب کرد.
بارندگی 45 دقیقه‌ای در مناطق " آق‌بند"، "یلی بداق" و "اوچ قوئی" در نزدیکی شهرستان کلاله در شرق استان گلستان، به جاری شدن سیل انجامید.
این رخداد علاوه بر تخریب بخش‌هایی از مراتع و زمین‌های کشاورزی، در حاشیه رودخانه حوزه "قرناوه" دختری 12 ساله را به کام مرگ کشید.
پس از آن پدر و برادر دختر که به کمک او شتافته بودند نیز به همراه جریان شدید سیلاب، به درون رودخانه کشیده شده و جان خود را از دست دادند.
میزان تخریب و خسارت‌های وارده این سیل هنوز اعلام نشده؛ اما گزارش‌ها حاکیست داغاب (خط گِل ) این سیل در حدود 3 تا 4 متر بوده است.
سیل گلستان در حالی همچنان همه ساله تکرار می‌شود و قربانی می‌گیرد که بهره‌برداری از جنگل‌های شمال کشور در غالب طرح‌های قانونی و علمی هنوز ادامه دارد.
جنگل‌های هیرکانی شمال ایران با قدمت 2میلیون سال، کهن‌ترین جنگل‌های جهان هستند که عمرشان حتی از جنگل‌های آمازون، گینه و سوماترا بیشتر است.
این عمر طولانی به همراه اهمیت اکولوژیک موجب شده تا جنگل‌های هیرکانی ایران یکی از مهم‌ترین ذخیرگاه‌های زیست‌کره بشر شمرده شده و ثبت آن در فهرست میراث طبیعی بین‌المللی مورد توجه قرار بگیرد.
اما این جنگل‌ها در سال‌های اخیر همواره در معرض تخریب و تغییر کاربری قرار گرفته‌اند و قربانی احداث صنایع آلاینده، راهسازی غیراصولی، سدسازی غیراستاندارد و طرح‌های غیرکارشناسی بهره‌برداری از جنگل شده‌اند.
طبق آخرین آمار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آب‌خیزداری، بیش از 100 مجری طرح‌های جنگل‌داری در جنگل‌های باستانی شمال فعالیت می‌کنند.
به تعبیر دیگر 100 حوزه آبخیز از حیاتی‌ترین حوزه‌های آبخیز کشور، از غرب تا شرق ارتفاعات البرز در تصاحب این 100 شرکت مجری است که با کمترین نظارت سازمان‌های متولی، به تخریب جنگل‌های باستانی منجر می‌شود.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تخریب گسترده پوشش گیاهی جنگل‌های ایران، عمدتا توسط شرکت‌هایی صورت گرفته که به دولت، حق بهره‌برداری می‌پردازند؛ اما مبالغی که در این قالب به صندوق دولت می‌ریزند در مقایسه با خسارت‌های بروز سیل در اثر کاهش پوشش گیاهی بسیار ناچیز است.
برای مثال در سال گذشته در حدود 300میلیون تومان حق بهره‌برداری جنگل‌های شمال توسط شرکت‌های بهره‌بردار به دولت پرداخت شده که این رقم در مقیاس یک سیل بسیار کوچک که معادل پنج میلیارد تومان خسارت اقتصادی – حال اضافه کنید خسارت های دیگر را - به کشور وارد می‌کند بسیار کوچک است.
بانک جهانی در گزارش اخیر خود خسارت‌های ناشی از نابودی جنگل‌های شمال ایران را سالانه معادل 906 میلیون دلار امریکا که برابر 0/8درصد تولید ناخالص داخلی است برآورد کرده است.
بر اساس این گزارش، سالانه مقادیر معتنابهی از جنگل‌های ایران نابود می‌شود که سهم جنگل‌های شمال ایران، 45 هزارهکتار در سال است.
از همین رو کارشناسان بارها نسبت به نابودی این ذخیره‌گاه ژنتیکی هشدار داده‌اند؛ اما مسئولان منابع طبیعی و محیط زیست کشور هرگز توجه جدی و کارآمد به هشدا‌های کارشناسان نسبت به تخریب جنگل‌ها نداشته و آن‌را جدی نگرفته‌اند.
هرچند در سال‌های اخیر، طرح‌های پرهزینه خروج دام و روستانشینان از جنگل‌های شمال، با هدف نجات جنگل به اجرا درآمده؛ اما شواهد حاکی است این طرح‌ها نه تنها موجب نجات جنگل‌های شمال ایران نشده؛ بلکه مشکلات حاشیه‌ای فراوانی را برای جنگل و جنگل نشینان در پی داشته است.
سیل اخیر گلستان در حالی اتفاق افتاده است که میزان بارندگی در استان‌های شمالی طی دهه اخیر نسبت به دهه‌های پیشین کاهش چشمگیری نشان می‌دهد؛ با این همه اما هیچ‌یک از سالخوردگان گلستان به یاد ندارند سیل با چنین وسعتی هر ساله تکرار شود.
شاید بتوان بخشی از عدم ثبت وقوع سیل و سیلاب در شمال را به نبود رسانه در زمان‌های پیشین نسبت داد ؛ اما کارشناسان ، کاهش پوشش گیاهی در بالادست و تخریب جنگل‌ها را که موجب فرسایش خاک و عدم جذب باران توسط برگ و ریشه درختان و گیاهان می شود، مهم ترین دلیل جاری شدن سیل های دهه 80 تا کنون در شمال ایران و به خصوص استان گلستان می‌دانند.
