بانک ویژه روحانیون تاسیس می‌شود

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: «بانک اسلامی ویژه طلاب تاسیس می‌شود» چرا که احتمال آمیخته شدن سرمایه آنها با ربا‌، حساسیتی در میان اعضای حوزه علمیه و روحانیون در تعامل با بانک‌ها ایجاد کرده است.

به نوشته تهران امروز، نمایندگان این قشر از جامعه در نشست علمی انجمن اقتصاد اسلامی گرد هم آمدند تا بانکی با قانونی که خود می‌پسندند راه‌اندازی کنند. اما تاسیس بانک طلاب از یک سو در راستای گسترش صنعت بانکداری و در کنار تاسیس و کسب مجوز بانک‌های تخصصی نفت، گردشگری، ایران دخت و سایر بانک‌هایی از این دست که طی روزهای اخیر به جهت علاقه موسسان‌شان به صنعت بانکداری و سودی که از این طریق به جیب‌هایشان وارد می‌کنند،قرار است تا با نیتی متفاوت از یک ایده علمی به بانکی واقعی تبدیل شود و منابع مورد نیاز این قشر از جامعه را تجهیز کند. هدف دیگر از تاسیس این بانک بستن پرونده‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی 26‌ساله بانکداری اسلامی و اجرای عملی تئوری‌های اقتصاد اسلامی در سیستم بانکی و تقسیم سود واقعی از فعالیت‌های اقتصادی است. صحبت از اجرای قانونی است که تابه‌حال هیچ یک از مسئولان نظام بانکی نخواسته‌اند تا فراتر از یک تئوری باشد. قانونی که برای پی بردن به جنبه اجراییش در کشور مان 50 سال زمان صرف شد و حال با گذشت 26 سال از قانون بانکداری بدون ربا و برگزاری بیست و یک همایش سالیانه در خصوص بانکداری اسلامی و باید‌ها و نبایدهای اجرایی‌اش هنوز نظام بانکی ما آگاهانه به فعالیت مرسوم خود ادامه می‌دهد.

عباس موسویان می‌گوید: نیمی از طلاب کشور در سیستم بانکی کشور حساب ندارند و برای اعتماد و اطمینان بیشتر این قشر به بانک‌ها، در حال بررسی‌های علمی تاسیس بانک اسلامی به محوریت حوزه و مدیریت حوزه علمیه هستیم تا با راه‌اندازی این بانک یک الگو، ایده و نظریه اسلامی عملی در سیستم بانکی کشور داشته باشیم.

او که عضو کارگروه بانکداری اسلامی و شورای فقهی بورس کالا و اوراق کشور است و سالها است در زمینه بازار پولی و مالی اسلامی تحقیق می‌کند بارها و بارها در گفت و گو هایش به صراحت از دور زدن قانون در بانک‌های کشور گلایه کرده است و راه‌کارهای مختلفی برای نجات سیستم بانکی از گردابی که تا سر در آن فرو رفته ارائه کرده است ولی از حرف تا عمل فرسنگ‌ها راه است!

اما بار دیگر موسویان ایده‌ای جدید دارد و آن هم تاسیس بانک طلاب است که به اعتقاد او عدم اعتقاد برخی مسئولان نظام بانکی‌، عدم اهتمام و آگاهی آنها و عدم اطلاع‌رسانی دقیق‌تر به مشتریان باعث شده بانک‌داری اسلامی به شکل صحیح اجرا نشود. اگر بتوان این ایده و نظر را به‌طور صحیح اجرایی و به‌تدریج آسیب شناسی و پخته‌ترکرد و به جامعه اقتصادی کشور عرضه کرد ثمره زیادی در بر خواهد داشت و اگر چنین بانکی توسط افراد معتقد عملیاتی شود به‌طور قطع نتیجه بهتری از بانک‌های دو رگه و متعارف جواب خواهد داد.

این محقق حوزه و اقتصاد در پاسخ به اینکه این ایده در چه مرحله‌ای از عمل قرار دارد می‌گوید: هنوز در حد مطالعاتی‌است و صحبتی درخصوص مجوز تاسیس با بانک مرکزی نشده است. می‌خواهیم مراحل مطالعاتی را تکمیل کنیم و بعد از به دست آوردن نتایجی در خصوص اینکه چنین بانکی در سیستم بانکی جایی دارد یا خیر، با بانک مرکزی به مذاکره بنشینیم. طرح پیشنهادی این‌طور است که این بانک اختصاص به طلاب و روحانیون دارد که حساسیت بیشتری نسبت به افراد جامعه و جنبه‌های شرعی دارند و مشتریان عمده ین بانک خانواده بزرگ روحانیون خواهد بود. 

این بانک همچون بانک نفت و بانک‌های تخصصی دیگر با محوریت تامین مالی حوزه علمیه تاسیس می‌شود. مدل به گونه‌ای طراحی شده که سود بر پایه سود واقعی اقتصادی تقسیم شود. به جهت تمرکز روحانیت در شهرهای خاص تعداد شعبات این بانک در تهران اندک خواهد بود و قرض الحسنه نیز در راستای تکامل این بانک ایجاد می‌شود و پررنگ تر از گذشته مورد توجه قرار خواهد گرفت و نوع خدمات این بانک متناسب با نیازهای مشتریان مختص به خودش خواهد بود. 

موسویان در پاسخ به این سوال که قطعا پیش از بررسی‌های علمی شرایط موسسان و سرمایه اولیه بانک را سنجیده اید، سرمایه گذاران بانک وابستگی به دولت دارند یا خیر، گفت: قطعا همینطور است. این بانک همچون سایر بانک‌های خصوصی تاسیس می‌شود ولی سرمایه گذاران آن هنوز کاملا مشخص نیستند اما طلابی که از این طرح استقبال کردند در خصوص تاسیس بانک هم داوطلب هستند. این عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان با اشاره به تاسیس بانک‌های اخیر در سیستم بانکی تصریح کرد: مدیران و موسسان بانک‌های کشورمان می‌دانند سودی که از این صنعت به دست می‌آورند واقعی نیست، می‌دانند ولی باز هم به روندی که به آن عادت کرده‌اند ادامه می‌دهند. موسسان بانک طلاب هم می‌دانند که با توجه به سوددهی اسلامی این بانک ممکن است سال اول فعالیت بانک سود خاصی به دست نیاورند ولی بر این باور هستند که با توجه به روند بانکداری اسلامی ادامه روند سود ده خواهد بود. 

موسویان در نشست علمی انجمن اقتصاد اسلامی که با موضوع الگوی پیشنهادی بانک اسلامی که در سالن اجتماعات انجمن‌های علمی حوزه برگزار شده بود در خصوص پیش‌فرض‌های عام الگوی بانک اسلامی با صراحت توجیه ربا از باب ضرورت و مصلحت را باطل وغیر منطقی دانسته و در توضیح استدلال خود این‌طور گفت: از دیدگاه اسلام ربا حرام و ممنوع است و قابل استفاده در الگوی پیشنهادی نیست و تفاسیر جدید از ربا که از سوی برخی اندیشمندان ارائه می‌شود که می‌توان به اختصاص ربا به نرخ بهره‌های فاحش‌، اختصاص ربا به بهره قرض‌های مصرفی‌ و تفاوت ماهوی ربا و بهره قراردادی اشاره کرد که همگی ناصحیح است. با وجود معاملات مجاز و مشروع که جوابگوی نیاز بشر در تمام زمینه‌ها از جمله اداره بانک‌هاست توجیه ربا از باب ضرورت و مصلحت معنا ندارد و باطل است.همچنین مطالعه کارشناسی عملکرد 20 ساله بانکداری بدون ربا ایران نشان می‌دهد قانون‌، آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی چه در بخش تجهیز منابع سپرده‌ها و چه در بخش تخصیص منابع اعطای تسهیلات اشکلاتی دارند که نیاز به اصلاح و ترمیم دارند.