به‌مناسبت هفته پژوهش
اشارتی به هزار مشکل پژوهش
دکتر حمید رضائی‌قلعه
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب- دکتر حمید رضائی‌قلعه: در این نوشتار کوتاه فرصت را غنیمت شمرده و با ایما و اشاره، نکاتی را در زمینه معضلاتی که مهم تحقیق و پژوهش در دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی موجود در دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی کشور با آنها مواجه است، بازگو می‌کنم:
یک: باید این اصل منطقی را بپذیریم که مقوله تحقیق بسیار وقت گیر است و نتایج چشمگیری هم ندارد. هر چند این باور در ممالک توسعه یافته کاملاً نهادینه شده ولیکن متأسفانه در کشور ما، مصرف‌کنندگان و سفارش دهندگان تحقیق عجولانه با این امر زمان بر، برخورد کرده و انتظار تولید معجزه‌آسای عایدات طرح‌ها را دارند. جا دارد که دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان عرصه تحقیق و پژوهش صبر و بردباری را پیشه خود ساخته و واهمه‌ای از طولانی شدن منطقی فراگرد طرح‌های تحقیقاتی نداشته باشند.
دو: در همه جای دنیا، تحقیقات یکی از اجزای اساسی تصمیم گیری‌ها و سیاستگذاری‌ها محسوب می‌شود. در کشور ما نیز همگان بر این نکته تأکید دارند که پژوهش‌ها باید منشأ اتخاذ سیاست‌ها و برنامه‌ریز‌‌ی‌ها باشند، هر چند که این جایگاه عملاً در مملکت ما کم رنگ‌تر است.
در کشورهای پیشرفته که از حیث علمی و فناوری مورد غبطه ممالک در حال توسعه می‌باشند، این اصل به تدقیق مراعات می‌شود که کلیه تصمیم‌گیری‌های کلان و خرد در جامعه منوط به یافته‌های پژوهشی است. یعنی ابتدا تحقیق می‌شود، بعداً تصمیم می‌گیرند. اما متأسفانه در کشور ما تحقیق و پژوهش هنوز جایگاه راستین خود را پیدا نکرده و چه بسا ما تصمیماتمان را می‌گیریم و آنها را اجرا می‌کنیم، سپس در صدد تحقیق بر می‌آییم که تبعات تصمیم‌گیری‌هایمان را سنجیده و ارزیابی نماییم. بنابراین این خلأ کاملاً مشهود است که جایگاه اصلی تحقیق در کشور ما به‌طور شفاف، روشن و مشخص نمی‌باشد.
سه: یکی از نکات بسیار مهم در دامنه فعالیت‌های پژوهشی، مدیریت تحقیق است. باید این امر خطیر را آویزه گوشمان نماییم که مدیریت تحقیق فراتر از مدیریت سازمانی است. چه بسا مدیرانی داشته باشیم که توان اجرایی مطلوبی را برای اداره بهینه یک سازمان دارا بوده اما فاقد نای لازم جهت مدیریت یک مرکز پژوهشی باشند.
حقیقت این است که هر فردی که تولیت امر تحقیق را به عهده می‌گیرد، هر چند ممکن است یک پژوهشگر حرفه‌ای نباشد (اگر چه بهتر است فرایند تحقیق را به طور حرفه‌ای تجربه کرده باشد) باید دغدغه و درد تحقیق را با تمام وجودش احساس کند که اگر این چنین نباشد، به یقین تصمیم گیری‌هایش به پیکره فعالیت‌های پژوهشی، آسیب و لطمه جدی وارد خواهد ساخت.
بنابراین بسزاست که اهمیت بیشتری را برای مدیریت عرصه تحقیق در نهادهای مختلف کشور قائل شویم چرا که با لحاظ نمودن این متغیر، کمک شایان توجهی به روند تحقیق و پژوهش در کشور نموده‌ایم.
چهار: یکی از مهمترین معضلات پژوهش در مملکت ما، نامشخص بودن بهره‌برداران تحقیق است. علی‌رغم اینکه تحقیقات در کشور ما با مشکلات و موانع بسیاری انجام می‌شوند ولی تاکنون هیچ ساختاری را برای به کارگیری و بهره‌مندی از نتایج تحقیقات طراحی نکرده‌ایم.
واقعیت این است که حتی اگر موضوع پژوهش‌ها را نیز متناسب با اولویت‌های جامعه و دستگاه‌ها تعیین نماییم، باز هم رساندن تحقیقات به مرحله بهره‌برداری با موانع جدی روبه‌رو خواهد شد.
جای بسی تأسف است که اذعان کنیم، امروز تحقیق‌های ما عمدتاً زینت بخش قفسه اتاق مدیران می‌شوند و بیشتر کتابخانه‌ها را زینت می‌دهند تا فکرها و اندیشه‌ها را.
آفتاب- دکتر حمید رضائی‌قلعه: در این نوشتار کوتاه فرصت را غنیمت شمرده و با ایما و اشاره، نکاتی را در زمینه معضلاتی که مهم تحقیق و پژوهش در دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی موجود در دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی کشور با آنها مواجه است، بازگو می‌کنم: یک: باید این اصل منطقی را بپذیریم که مقوله تحقیق بسیار وقت گیر است و نتایج چشمگیری هم ندارد. هر چند این باور در ممالک توسعه یافته کاملاً نهادینه شده ولیکن متأسفانه در کشور ما، مصرف‌کنندگان و سفارش دهندگان تحقیق عجولانه با این امر زمان بر، برخورد کرده و انتظار تولید معجزه‌آسای عایدات طرح‌ها را دارند. جا دارد که دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان عرصه تحقیق و پژوهش صبر و بردباری را پیشه خود ساخته و واهمه‌ای از طولانی شدن منطقی فراگرد طرح‌های تحقیقاتی نداشته باشند.
دو: در همه جای دنیا، تحقیقات یکی از اجزای اساسی تصمیم گیری‌ها و سیاستگذاری‌ها محسوب می‌شود. در کشور ما نیز همگان بر این نکته تأکید دارند که پژوهش‌ها باید منشأ اتخاذ سیاست‌ها و برنامه‌ریز‌‌ی‌ها باشند، هر چند که این جایگاه عملاً در مملکت ما کم رنگ‌تر است.
در کشورهای پیشرفته که از حیث علمی و فناوری مورد غبطه ممالک در حال توسعه می‌باشند، این اصل به تدقیق مراعات می‌شود که کلیه تصمیم‌گیری‌های کلان و خرد در جامعه منوط به یافته‌های پژوهشی است. یعنی ابتدا تحقیق می‌شود، بعداً تصمیم می‌گیرند. اما متأسفانه در کشور ما تحقیق و پژوهش هنوز جایگاه راستین خود را پیدا نکرده و چه بسا ما تصمیماتمان را می‌گیریم و آنها را اجرا می‌کنیم، سپس در صدد تحقیق بر می‌آییم که تبعات تصمیم‌گیری‌هایمان را سنجیده و ارزیابی نماییم. بنابراین این خلأ کاملاً مشهود است که جایگاه اصلی تحقیق در کشور ما به‌طور شفاف، روشن و مشخص نمی‌باشد.
سه: یکی از نکات بسیار مهم در دامنه فعالیت‌های پژوهشی، مدیریت تحقیق است. باید این امر خطیر را آویزه گوشمان نماییم که مدیریت تحقیق فراتر از مدیریت سازمانی است. چه بسا مدیرانی داشته باشیم که توان اجرایی مطلوبی را برای اداره بهینه یک سازمان دارا بوده اما فاقد نای لازم جهت مدیریت یک مرکز پژوهشی باشند.
حقیقت این است که هر فردی که تولیت امر تحقیق را به عهده می‌گیرد، هر چند ممکن است یک پژوهشگر حرفه‌ای نباشد (اگر چه بهتر است فرایند تحقیق را به طور حرفه‌ای تجربه کرده باشد) باید دغدغه و درد تحقیق را با تمام وجودش احساس کند که اگر این چنین نباشد، به یقین تصمیم گیری‌هایش به پیکره فعالیت‌های پژوهشی، آسیب و لطمه جدی وارد خواهد ساخت.
بنابراین بسزاست که اهمیت بیشتری را برای مدیریت عرصه تحقیق در نهادهای مختلف کشور قائل شویم چرا که با لحاظ نمودن این متغیر، کمک شایان توجهی به روند تحقیق و پژوهش در کشور نموده‌ایم.
چهار: یکی از مهمترین معضلات پژوهش در مملکت ما، نامشخص بودن بهره‌برداران تحقیق است. علی‌رغم اینکه تحقیقات در کشور ما با مشکلات و موانع بسیاری انجام می‌شوند ولی تاکنون هیچ ساختاری را برای به کارگیری و بهره‌مندی از نتایج تحقیقات طراحی نکرده‌ایم.
واقعیت این است که حتی اگر موضوع پژوهش‌ها را نیز متناسب با اولویت‌های جامعه و دستگاه‌ها تعیین نماییم، باز هم رساندن تحقیقات به مرحله بهره‌برداری با موانع جدی روبه‌رو خواهد شد.
جای بسی تأسف است که اذعان کنیم، امروز تحقیق‌های ما عمدتاً زینت بخش قفسه اتاق مدیران می‌شوند و بیشتر کتابخانه‌ها را زینت می‌دهند تا فکرها و اندیشه‌ها را.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
انتشار یافته: ۰
ناشناس
| 
۱۶:۰۶ - ۱۳۸۹/۰۹/۲۰
پاسخ
چرا كامنت ما را نمي‌گذاريد؟ اگر اين رويه ادامه پيدا كند جدا در همه سايت‌ها افشاگري مي‌كنيم راجع به آفتاب 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید