علامه عسکری در اکثر مباحث علمی جامعیت داشت

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل بیان کرد: علامه عسکری علاوه براین که فقیه بود در اکثر مباحث علمی جامعیت داشت و در مباحث کلامی، تاریخی و علم رجال به صورت تخصصی عمل می‌کرد. 

به گزارش آفتاب، پروفسور مهدی محقق، استاد دانشگاه تهران و مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، در همایش «نوسازی آموزش علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه و نقش علامه عسگری» که صبح پنجشنبه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان برگزار شد، به تبیین جایگاه علمی مرحوم علامه عسکری(ره) پرداخت. 

وی با عنوان اینکه آثار به جای مانده از بزرگان و علما معرف شخصیت آن ها می باشد، تصریح کرد: برپایی مجالس بزرگداشت برای بزرگان دینی، فرهنگی، تاریخی و... بدین جهت است که نسل جوان با شیوه ها و روش های علمی، عملی و سیره اخلاقی آن ها آشنا شود. 

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: آنچه که در قرون مختلف از برزرگان شیعه دیده شده است، در آثار علامه عسکری نیز مشاهده می شود، همانند روش تحقیقی که شیخین(شیخ مفید و شیخ طوسی) به کار می بردند. 

مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل توجه و درک برای بازنگری در برنامه های آموزشی حوزه و دانشگاه را ضروری برشمرد و یادآور شد: افرادی نظیر مرحوم علامه عسکری و یا دیگر علمای شیعه، علوم را در حد اعلا مورد بحث و مطالعه قرار می دادند و این امر باید در برنامه های آموزشی حوزه ودانشگاه مورد توجه قرار گیرد. 

وی با ذکر مثالی گفت: ایشان(علامه عسکری) برای شناسایی احادیث جعلی روش عالمانه ای(علل جعل حدیث، نحوه جعل حدیث و افراد جاعل) را طی می کردند و امروز با نگاه به روش ایشان، متوجه اهداف دشمنان اسلام از جعل حدیث می شویم و در می یابیم که آن عالم بزرگوار با درایت، آگاهی و تشخیص خود به این مسأله می پرداخته است. 

محقق با اشاره به روش علمای گذشته در فراگیری علوم، بر برسی این روش ها تأکید کرد و اظهار داشت: امروز اگر وحدت حوزه و دانشگاه بخواهد متحول شد باید روش های علمی بزرگان را مورد برسی قرار دهد تا مشخص شود آن ها از چه روش هایی اصولی استفاده می کردند. 

وی ادامه داد: اگر فراگیری تمام علوم به صورت واحدی(که نتیجه مشاورت با مشاوران آمریکایی در گذشته بوده است) ادامه یابد، دیگر نمی توان عالمانی همچون علامه عسکری را تربت نمود؛ بنابراین امروز نیاز است که برای تربیت یک عالم تمهیداتی اصولی و صحیح در نظام آموزشی در نظر گرفته شود. 

استاد دانشگاه تهران عنوان داشت: تمام اساس و اصول علم در فرهنگ ایرانی وجود داشته است و امروز ما باید به اهمیت و ارزش این فرهنگ توجه کنیم و باید توجه داشت فرهنگی که افرادی نظیر علامه عسکری را تربیت کرده است، نباید کنار گذاشته شود. 

وی همچنین با بیان اینکه اصطلاح علوم انسانی از غرب گرفت شده و برخواسته از فرهنگی ایرانی نبوده است ، افزود: در تاریخ (ایران و اسلام ودر هیچ جای دیگر اصطلاح علوم انسانی) به کار نرفته است. از نظر اسلام تمامی علوم به جهت اینکه از تفکر و اندیشه انسان (تفکر و اندیشه‌ای که انسان را با سایر موجودتا متمایز می کند)پدید آمده، انسانی است. 

وی به تقسیم بندی علوم در کشور اشاره کرد و با عنوان این مطلب که ایران مرکزیت علمی داشته و مبتدع و مخترع علم بوده است، تأکید کرد: امروز تقسیم بندی علوم در کشور ضروری است. 

این استاد دانشگاه نیز به تبیین اهمیت توجه به تاریخ پرداخت و گفت: علامه عسکری بر مسائل تاریخی بسیار مسلط بوند و توجه ویژه ای به مباحث تاریخی داشتند، اما متأسفانه امروز توجهی به تاریخ صورت نمی گیرد. به عنوان مثال باید محققان به این بخش از تاریخ توجه کنند که چرا هنگامی که غربی ها علوم انسانی را کشف کردند و بر اساس کتاب های مسلمانان به دنبال نجوم و اجرام آسمانی بوند تمامی مراکز علمی(رصدخانه ها) در ایران مورد تخریب قرار گرفت. 

محقق در پایان بیان داشت: یکی از اصولی که در اسلام بوده و علامه عسکری همواره بر آن تکیه می کردند این است که اگر استادی به آخرین درجه از علم در سی سال برسد باید آن علم را در بیست سال به شاگردانش بیاموزد، ولی متأسفانه امروز به گونه ای است که هنگامی که استادی فوت می کند دیگر کسی نمی تواند جای او را پر کند. 

در ادامه این همایش میزگرد تخصصی با موضوع« نوسازی آموزش علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه» وبا حضور حجت الاسلام والمسلمین مبلغی، استاد حوزه علمیه قم و رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، و هادی وکیلی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. 

در این میزگرد ابتدا حجت الاسلام مبلغی به تبیین وضعیت نظام آموزشی حوزه پرداخت وگفت: نظام آموزشی که بخواهد علوم اسلامی را عرضه کند باید دارای 8 ویژگی باشد؛ نخست اینکه سرعت مند باشد، به عبارت دیگر باید با کوتاه ترین زمان و به دور از تأخیرهای غیرعادی حامل آموزه ها، گزاره ها و روش های علمی باشد. 

وی یکی دیگر از ویگی های نظام آموزشی اسلامی را هوشمندی دانست و افزود: هوشمندی بدین معنا است که یک نظام آموزشی باید در برابر نیاز عرضه علم و آنچه که رخ می دهد متفاوت بوده و از خود حساسیت نشان دهد. 

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه هدفمندی را از دیگر ویژگی های نظام آموزشی اسلامی دانست و با بیان اینکه زمانی بندی از دیگر ویژگی های این نظام است، تصریح کرد: متأسفانه برش های زمانی در مسائل آموزشی حوزه دیده نشده است. 

وی در خصوص ویژگی های محتوایی نظام آموزشی اسلامی گفت: در این نظام باید به ویژگی نقد مداری توجه ویژه ای شود، زیرا تعبیه نکردن امکان نقد و مباحثه در یک نظام آموزشی نشان دهنده این است که آن نظام از کاستی رنج می برد. 

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از مستند مداری به عنوان دیگر ویژگی محتوایی نظام آموزشی یادکرد و افزود: نظام آموزشی باید در کتاب های خود مستندات و ادله ای صحیح ارائه کند و بر مستند نویسی به عنوان یک ارزش تمرکز کند. 

وی با اشاره به اینکه پژوهش از دیگر ویژگی های محتوایی یک ناظم آموزشی است، تأکید کرد: نظام آموزشی باید بر پژوهش استوار باشد، زیرا نظامی که بر این اصل مهم استوار نباشد بدون زیرساخت است. 

حجت الاسلام مبلغی در پایان این بخش از میزگرد، تخصصی نهاد بودن را از ویژگی های ضروری دانست، و تصریح کرد: تخصصی نهاد بودن به معنای نهاد شدن تخصص است و تأسیس این بخش باعث می شود تا محورهای اصلی تخصصی به طلاب اختصاص داده شود. 

در ادامه این میزگرد وکیلی با اشاره به سیره علمی و روش پژوهش علامه عسکری، گفت: ایشان تأکید بسیاری به مطالعه تاریخ اسلام داشتند و بیان می کردند«اگر کسی تاریخ اسلام را به خوبی نشاند، اسلام شناس خوبی نمی شود». 

وی به حضور فعال علامه عسکری در قلمروهای علمی مختلف اشاره کرد و با بیان اینکه ایشان در تمامی قلمرو های علوم اسلامی جامعیت داشتند، خاطر نشان کرد: امروز بخش بسیاری از شبهات را نمی توان تنها با اتکا به فقه و اصول پاسخ داد، بلکه نیاز به تسلط برعلوم دیگر دارد، بنابراین نیاز است که حوزه های و دانشگاه ها به فراگیری علوم دیگر نیز بپردازند. 

این استاد دانشگاه مشهد با عنوان اینکه پیگیری علم بدون داشتن روش میسر نیست، اشاره کرد: سبک و روش تحقیق علامه عسکری بسیار دقیق و موفق است. 

وکیلی اظهار داشت: امروز حوزه های علمیه در بخش «محتوا» غنی هستند و دانشگاهیان نیز بر «روش» مسلط می باشند (دانشگاه به جهت روش از حوزه جولتر و موفق تراست) و نیاز است که این دو بخش به روش علامه عسکری با یکدیگر ادغام شوند. 

وی در پایان گفت: نظام مدیریتی حوزه باید در بخش آموزش نگاهش را تغییر دهد، زیرا بسیاری از درس‌ها پخته و صحیح نیست و در آن‌ها محتوا عمق پیدا نمی‌کند. 

استاد دانشگاه فردوسی ادامه داد: امروز در دانشگاه جامعیت مطلق وجود ندارد و نقش دین در درون علوم انسانی در دانشگاه ها مغفول است.