ایران و آمریکا می توانند به توافق برسند

آفتاب‌‌نیوز : اولين سؤالم درباره انتخابات عراق است. عقيده ايران در مورد آن چيست؟
تا به حال كه علي‌رغم ناامني‌هاي عراق خوب برگزار شد. مثل اينكه در شمارش هم شكايت مهمي‌به چشم نمي‌خورد. بايد منتظر بمانيم كه چه از صندوق‌ها بيرون مي‌آيد.

به نظر مي‌رسد كه احزاب شيعه نتايج خوبي گرفتند. آيا شما راضي هستيد؟
به هرحال فكر مي‌كنم چيزي كه به نفع است اين است كه مردم انتخاب كنند. چون اكثريت مردم شيعه هستند، به نفع شيعيان خواهد بود بقيه مردم عراق هم مسلمان، آشوري و غيره مورد علاقه ما هستند. گرچه با شيعيان هم مذهب هستيم، ولي با مسلمانان دين مشترك داريم. اهميت مسأله براي ما آزادي عراق است. اگر مردم بخواهند سرنوشت عراق خيلي خوب رقم مي‌خورد.

به‌نظر مي‌رسد دولت آمريكا با از بين بردن طالبان و صدام حسين در عراق به شما خدمت كرد. آيا فكر مي‌كنيد آمريكا در رهايي از مشكلات اين دو دشمن به ايران كمك ننموده است؟
اين يك طنز تاريخي است. البته هر دوي اينها فرزندان خود آمريكا بودند. فرزندان خود را قرباني كرد كه به نفع ديگران شد. البته فرزندان بي‌وفايي براي آمريكا بودند.

شما در تمام مدت در رابطه ايران و آمريكا به نوعي نقش داشتيد. اگر دوباره رئيس جمهور شويد، به‌دنبال رابطه با آمريكا خواهيد بود؟
قبلاً كه رئيس جمهور بودم، به آمريكا پيشنهاد كردم و مكرر گفتم اگر حسن‌نيت نشان دهند، وارد مذاكره مي‌شويم. علامتي هم مشخص كردم و گفتم: اگر اموال مسدود شده ما را در آمريكا آزاد كنند، نشان از حسن‌نيت آنهاست. الان همه بر همين عقيده هستيم.

مقدار دارايي‌ها چقدر است؟
چون در زمان شاه سپرده شده، پرونده روشني نداريم. فكر مي‌كنم حدود 8 ميليارد دلار بود كه با فرض اين 25 سال خيلي بيشتر مي‌شود.

خاطرم مي‌آيد كه بوش پدر گفته بود حسن‌نيت شما كمك به آزادي گروگان‌هاي آمريكايي در لبنان بود. ولي بعد از آن برخورد و جملات تندي عليه آمريكا داشتيد.
آمريكا به عهدش وفا نكرد. آن موقع از طريق تركيه، ژاپن و دبيركل سازمان ملل به ما گفتند كه اگر براي آزادي گروگان‌ها كمك كنيد، اقدامات خوبي را شاهد خواهيد بود. ولي بعد كه كمك كرديم، رفتار منفي از خود نشان دادند كه باعث شرمندگي ژاپني‌ها و ترك‌ها شد.

اجازه دهيد در مورد زمان حال صحبت كنيم. آيا روابط رسمي‌در برنامه شما هست؟ آيا وزيرخارجه را مي‌فرستيد كه با رايس صحبت كند؟ يا ايشان به ايران بيايد؟
قدم اول را بايد آمريكايي‌ها بردارند و كاري كنند كه بهفميم در ادعاهاي خود صادق هستند.

مي‌تواند اين كارها آزاد كردن اموال ايران، فروختن قطعات هواپيماهاي مسافربري و اجازه عضويت ايران در سازمان تجارت جهاني باشد؟
اگر اموال ما را آزاد كنند، نشان بهتري است. كار بدي است كه در امانت خيانت كنند.

شما در مورد اموال صحبت كرديد، ولي مطلب ديگري مثل مسأله تروريسم و صلح اعراب و اسرائيل هم هست. آيا حاضر هستيد در اين مسائل دخالت كنيد؟
شرط من نشان‌دادن حسن‌نيت براي شروع مذاكره بود. البته آن موقع گفته بودم و الان رئيس جمهور نيستم. نبايد از قول ديگران چيزي بگويم.

ولي الان در فلسطين اوضاع جديدي برقرار شد. رئيس جمهور جديدي آمده است. آيا ايران در اين وضعيت گروه‌هاي فلسطيني را مجاب مي‌كند كه به اسرائيلي‌ها حمله نكنند؟
گروه‌هاي فلسطيني از ما حرف‌شنوي ندارند.

ولي به آنها كمك مي‌كنيد و تأييد مي‌كنيد.
ما هم مثل بقيه كشورها كمك‌هاي انساني مي‌كنيم. مجاهدين فلسطيني در كارهاي خود هيچ تعهدي به ما ندارند.

در مورد انرژي اتمي‌با دكتر روحاني و دكتر موسويان صحبت كردم. آيا از روند كار راضي هستيد؟ آيا تمايل داريد آمريكا در اين مذاكرات نقش داشته باشد؟
از پيشرفت كار راضي نيستيم ولي از اصل كار راضي هستم.

فكر نمي‌كنيد كه آمريكا بايد در مقطعي در مذاكرات شركت كند تا عملي شود؟
اگر خراب نكند، خوب است. ولي ممكن است نتيجه معكوس دهد. خانم رايس خيلي تند حرف مي‌زند.

در روزهاي اخير خانم رايس راجع به ايران و حقوق بشر خيلي تند صحبت كرد. آقاي بوش هم راجع به آزادي مردم ايران صحبت مي‌كند. آيا عصباني هستيد؟
به حرف‌هاي بي ربط عادت كرديم. پيش بيني مي‌كنيم كه خانم رايس احساسي تر از ديگران صحبت كند.

چرا فكر مي‌كنيد احساسي صحبت مي‌كند؟
تا به حال اين جوري نشان داد.

مگر فرقي بين رايس و كالين پاول است؟
شايد در صحبت‌ها تفاوتي باشد، سياست‌هاي آمريكا كه در جاي ديگري ريخته مي‌شود.

اجازه دهيد موضوع را عوض كنم. فكر مي‌كنم درحدود سال‌هاي 1960 در آمريكا بوديد. آيا موضوع خاصي در آمريكا هست كه خوشتان بيايد يا شخص خاصي كه نظر خاصي راجع به ايران داشته باشيد؟
من در سال 1974 در آمريكا بودم. در آن موقع با ماشين 20 ايالت شما را گشتم و تماشا كردم. آمريكا را كشوري بزرگ، غني و پيشرفته يافتم. تعجب كردم كه چرا با اين همه امكانات به كشورهاي كوچك دنيا چشم دوختند كه از آنجاها چيزهايي بگيرند.

شخص خاصي آن موقع يا الان هست كه توجه شما را جلب كند؟ تاجر، نويسنده يا سياستمدار؟
آن موقع بيشتر با ايراني‌ها و دانشجويان ارتباط داشتم. برادرم آنجا بود. الان هم كه مطالعه مي‌كنم، مي‌بينم آدم‌هاي جالب زياد هستند و دانش آنها پيشرفته است. زمينه‌هاي مثبت خيلي زياد است. از مردم آمريكا هيچ خاطره تلخي نداريم اگر مشكلي هست، با دولت‌هاي آمريكاست.

مهمترين مشكلي كه در كشور با آن مواجه هستيد، چيست؟
مشكلي كه سخت باشد، نداريم زندگي ما طبيعي و عادي است. چيزهايي مثل بيكاري جوانان كمي‌ما را رنج مي‌دهد. تورم مشكل ديگر ماست. اينها را بايد به تدريج حل كنيم كه مشكلات مزمني در ايران هستند.

بسياري از كساني كه با آنها صحبت كرديم، مي‌گويند معيشت مردم خيلي سخت شد و بعضي‌ها مي‌گويند حقوق ماهانه آنها 200 دلار است.
200 دلار در ايران به اندازه 1000 دلار جاهاي ديگر قدرت خريد دارد. در اينجا قيمت لوازم ضروري مثل آب، نان، برق و چيزهاي ديگر ارزان است. الان يارانه‌ها خيلي زياد است. بانك جهاني قدرت خريد ايران را با توليد ناخالص مقايسه كرد و معلوم شد كه قدرت خريد بالاتر است.

اجازه دهيد درباره سياست داخلي ايران صحبت كنم. همه مي‌گويند شما در انتخابات رياست جمهوري شركت مي‌كنيد.
مايل نيستم در انتخابات شركت كنم.

به نظر مي‌رسد كه بسياري مي‌خواهند شما شركت كنيد مي‌خواهيد آنها را مأيوس كنيد؟
انتظار داريم فرد ديگري باشد كه مردم به او اعتماد كنند.

اگر نشد؟
در آن فرض شايد نامزد شوم، هنوز دو سه ماه وقت داريم.

مردم مي‌گويند شما تنها فردي هستيد كه مي‌توانيد مشكلات ايران و آمريكا را حل كنيد.
تنها نه ولي شايد يكي از آنها باشم.

اگر آمريكا اموال ايران را آزاد كند تمايل داريد مذاكرات رسمي‌و علني شروع شود؟ چون مذاكرات مخفيانه زياد بود.
آن موقع حاضر بودم. اگر باز مسئول شوم، بايد شرايط را ببينم.

از قول شما گفته شد تمام مذاكرات با اروپايي‌ها اتلاف وقت است.
چيزي نگفتم.

در ايران نيوز بود كه بهتر بود اين مذاكرات مريكا بود.
اين را هم من نگفتم. گفتم مذاكرات كند پيش مي‌رود.

مشكل اصلي شما با آمريكاست. مي‌دانيد اروپا به ايران حمله نمي‌كند؟
آمريكا هم جرأت نمي‌كند. چون يك بار امتحان كرد. قبلش در ايران بود و ما با دست خالي آمريكا را بيرون كرديم.

ولي ايران براي پيشرفت و ايجاد رفاه بيشتر و برداشتن تحريم‌ها به آمريكا نياز دارد.
آمريكا رابطه را قطع كرد. ما پيشقدم نشديم. الان بايد حسن نيت نشان دهد.

دليل خوبي براي قطع روابط داشتيد؟
چرا شاه را به آمريكا بردند؟ آمريكا شروع كرد. ما كه با آمريكايي‌ها بدرفتاري نكرديم و خيلي راحت از ايران رفتند. سفارتشان بعد از انقلاب فعال بود. مشكلي با آنها نداشتيم ولي آنها بدرفتاري را شروع كردند. اگر فرصت كرديد، گزارش كانال 5 فرانسه را كه دو سه شب پيش پخش شد، گوش كنيد.

آقاي خرازي پيش پاول نشست و خيلي مؤدبانه صحبت كردند. چرا از اعضاي كنگره و سناتورها براي سفر به ايران دعوت نمي‌كنيد؟
ما حرفي نداريم، بيايند و ايران را ببينند.

شما با آنها ملاقات مي‌كنيد؟
چه لزومي‌دارد؟

افراد مهمي‌هستند.
اگر سياست آنها جدي باشد، آمريكا بايد حسن نيت نشان دهد. بعد از آن، همه چيز شروع مي‌شد. اين حسن نيت علائم زيادي دارد. من آن علامت را گفتم. شايد آنها علامت‌هاي ديگري را بگويند.

نمونه اي ديگر بگوييد.
من كه مسئول نيستم، اگر مسئول بودم مي‌گفتم.

موضوع مهم ديگر براي آمريكا بحث تروريسم است. ايران كمك كرد كه طالبان از افغانستان خارج شود. مطرح است كه عده اي از افراد مهم القاعده را تحت نظر داريد؟ اين طور است؟
القاعده را چه كسي به وجود آورد؟

عربستان با تشويق آمريكا.
آنها القاعده را به جان ما انداختند.

مي‌گويند سيف العدل و پسر بن لادن در ايران هستند.
همه اينها شايعه است. وقتي از افغانستان فرار كردند در مسير ايران، بعضي‌ها بازداشت شدند و در زندان هستند. بعضي‌ها متهم هستند كه مي‌خواستند در ايران خرابكاري كنند.

افراد مهمي‌هستند؟
ما كه خبر نداريم.

مي‌گويند شما همه چيز را مي‌دانيد.
شايعات زياد است. خيلي‌ها را به كشورهاي خودشان تحويل داديم. كساني كه ماندند، در ايران جرم كردند و بايد محاكمه شوند. شما اين سوال را از آقاي بوش بپرسيد كه چرا تروريسم‌هاي ايراني را به ما تحويل نمي‌دهند و در عراق تحت حمايت دارند. حتي در كشور شما در سازمان ملل و مجلس مي‌آيند و مي‌روند. هيچ كس مدعي نيست كه القاعده مي‌تواند در ايران فعاليت كند. آنها دشمن ما هم هستند. مي‌دانيد گروه زرقاوي و دوستان آنها در عراق با دوستان ما چه كردند.

چقدر طول مي‌كشد كه عراق به ثبات برسد؟
جواب اين سؤال را بايد آقايان رامسفلد يا بوش بدهند. چه مي‌دانم برنامه آمريكا چيست؟ فقط مي‌دانم تنها راه اين است كه اختيار كشور را به دست مردم بدهند و مردم خودشان كم‌كم اداره مي‌كنند و آمريكا مي‌رود و همه چيز خوب مي‌شود.

عراق هنوز آنقدر قوي نيست. اگر آمريكا برود، گروه زرقاوي سر افراد را مي‌برد.
الان آمريكا و زرقاوي باهم سر مي‌برند. آمريكا با بمب مي‌زند و زرقاوي با ماشين بمب‌گذاري شده. در زندان هم كه مردم را اذيت مي‌كنند. اموال عراقي را تباه مي‌كنند. كه اخيراً پرونده‌هاي عليه‌هايزنور درست شد.

البته شكايت‌هايي راجع به حضور ايران مطرح است. شما هم چند جوان را كه كار وبلاگي در اينترنت مي‌كردند به زندان برديد.
طبعاً با برخوردهاي تندي كه در كشور است، موافق نيستم. نيازي به تندروي ندارم. دستگاه‌ها مسؤوليت و اختياراتي دارند و عمل مي‌كنند. ولي اگر اين اعمال را با رفتار آمريكايي‌ها در گوانتانامو و ابوغريب مقايسه كنيم، رفتار ما بهتر است. فكر مي‌كنم آمريكايي‌ها نمي‌توانند در اين مسائل معلم اخلاق خوبي باشند.

گفتيد خانم رايس سرسخت است، آقاي بوش چطور؟
گفتم زبانش تند است.

آقاي بوش چطور؟
آقاي بوش اشتباهات زباني زيادي دارد. مي‌توان مقاله مفصلي درباره اشتباهات بوش نوشت.

كدام اشتباه را بيشتر دوست داريد؟
هيچ كدام را دوست ندارم. درست نمي‌دانم كسي در موقعيت رئيس جمهور آمريكا اشتباه كند. يك بار گفتم آمريكا كشور بزرگي است. ولي مغزي كه آنجا را اداره مي‌كند، مثل مغز گنجشك در بدن دايناسور است.

همه چيز را جدي گفتيد؟ يعني اگر اموال شما را آزاد كنند، همه چيز حل مي‌شود؟‌
اين علامت حسن نيت آمريكا براي شروع مذاكره با ايران است.

همه مي‌گويند اگر ايران اراده كند، مي‌تواند به زودي به سلاح‌هاي اتمي برسد. آيا چنين است؟
چون مطمئنم به كار نمي‌بريم، دليلي نمي‌بينم داشته باشيم. در جنگ عراق مي‌توانستيم عليه آنها سلاح شيميايي به كار ببريم و نبرديم. مي‌دانيد كه عراق چقدر از ايران تلفات شيميايي گرفت. ولي هيچ اقدامي نكرديم. كشور شما در دادن اين امكانات به عراق مقصر است.

بله ما هم كمك مي‌كرديم. خيلي وقت شما را گرفتم. آيا مطلبي مانده كه مهم باشد؟
شما بايد بگوييد.

فكر مي‌كنم همه مسائل را گفتم.
مصاحبه من با شما هم نشانه اين است كه مشكلي با مردم آمريكا نداريم. مثلاً اگر الان يك اسرائيلي مي‌خواست مصاحبه كند، حاضر نمي‌شدم.

پس مي‌توانم به مردم خود مژده دهم كه ايران مايل به ايجاد رابطه با آمريكاست؟
با مردم آمريكا بله.

يعني باز گفت و گوي تمدن‌ها؟‌ بهتر است بين دولت‌ها باشد.

دولت شما بايد ثابت كند كه ديگر نمي‌خواهد عليه ايران كار كند. 

خيلي ممنون.
اميدوارم راضي برگرديد.