آفتابنیوز : آفتاب: 25 ساله بودم که با ادبیات و شعر فارسی آشنا شدم و دریافتم که شعر فارسی فراتر از عشق زمینی سخن میگوید. تصمیم گرفتم علاوه بر رشته الهیات مسیحی و فلسفه، زبان فارسی را بیاموزم تا بتوانم اشعار فارسی را به زبان اصلی بخوانم. در اسپانیا کرسی زبان فارسی به صورت جدی وجود ندارد و افرادی که میخواهند فارسی را فرا بگیرند به بارسلونا میروند چرا که در آنجا سه یا چهار دانشگاه وجود دارد که در آنها زبان فارسی آموزش داده میشود.
زبان فارسی در کشوری مثل اسپانیا علاقهمند زیادی ندارد و این عدم علاقهمندی به دلیل نشناختن زبان فارسی در این کشور است چرا که عموما مردم اسپانیا گمان میکنند که مردم ایران؛ عرب هستند و شناختی نسبت به زبان فارسی ندارند. آنچه مردم اسپانیا درباره ایران میدانند اندک است و نمیدانند که مردم ایران به زبان فارسی حرف میزنند، آنها فکر میکنند «پرسیا» هیچ ارتباطی به کشور ایران ندارد بلکه کشوری است افسانهای که در داستانهای هزار و یک شب قرار دارد؛ سرزمینی که مردمش ترانههای عاشقانه را با آواز میخوانند.
من در مسیر آشنایی با زبان فارسی ـ که با مطالعه اشعار خیام آغاز شد ـ متوجه شدم فقط این مردم ایران نیستند که به فارسی صحبت میکنند بلکه مردم افغانستان و تاجیکستان نیز فارسی زباناند و در این میان با شاهکارهای فردوسی، سعدی و جامی آشنا شدم در واقع مانند زرگری به ناگهان خود را میان معدنی از جواهرات دیدم.
به نظرم امروز اگر میخواهیم زبان فارسی در دنیا شناخته شود باید شاهکارهای زبان و ادبیات فارسی به دیگر زبانها از جمله زبان اسپانیایی ترجمه شود آن هم ترجمه دقیق و با کیفیت چرا که یکی از دلایل عدم شناخت جامعه اسپانیا نسبت به فارسی در این است بیشتر شاهکارهای فارسی که به اسپانیایی ترجمه می شود عموما از یک زبان دیگر است یعنی اینکه نخست به انگلیسی ترجمه شده و از زبان انگلیسی به اسپانیایی ترجمه شده است و ترجمهها غیر مستقیم است.
برای همین تصمیم گرفتم رباعیات خیام را به زبان کاتالانی، یکی از چهار زبان رایج در اسپانیا ترجمه کنم. در این ترجمه سعی کردم بیش از هر چیز به اصل متن وفادار باشم و سپس با رعایت مفاهیم درونی و استفاده از وزن و قافیه، خواننده اسپانیایی را با اصل شعر خیام نزدیک کنم و علت انتخاب شعر خیام هم این بود که اولین بار از میان شاعران ایرانی با خیام آشنا شدم. البته شعر خیام محاسن دیگری نیز دارد که میتوان به تک وزنی بودن و ساده بودن زبان و کمقافیه بودن آن اشاره کرد که این ویژگی در آثار دیگر شاعران ایرانی کمتر دیده میشود.
رامون گاژا
ایرانشناس اسپانیایی و پژوهشگر ادبیات