استاد شجریان: باید جامعه را جدی گرفت و به او دروغ نگفت

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: استاد محمد رضا شجریان به تازگی گفت وگوی مفصلی با هلیا قاضی میر سعید در روزنامه روزگار انجام داده که متن کامل ان در شماره روز یکشنبه روزنامه روز گار منتشر شده است. 

استاد شجریان در بخش‌هایی از این مصاحبه گفته: چون به ما مجوز انتشار آلبوم ندادند مجبوریم کارها را در خارج از کشور توزیع کنیم، اما خب مشغول ساخت آهنگ و ضبط آنها هستیم و کنسرت‌ها هم که قرار است در خارج ادامه پیدا کند. البته امیدواریم دوباره فضا برای کار در ایران فراهم شود.

استاد شجریان در پاسخ به این سوال که پس مردم و علاقمندان شما در داخل چه کار کنند؟، می‌گوید: این را نباید از من بپرسید. مسئولان باید پاسخ‌گو باشند. من آمادگی دارم در هرجا برنامه اجرا کنم، اما شرایط امروز هم من و هم مردم را از داشتن این ارتباط محروم کرده است. آلبوم‌ها را هم در سایت می‌گذاریم تا مردم بتوانند دانلود کنند. هرکس هم که به کشورهای دیگر سفر کرد می‌تواند نسخه اصلی را تهیه کرده و با خود به ایران بیاورد.

باید جامعه را جدی گرفت

استاد شجریان در پاسخ به سوالی که شما از جمله هنرمندانی هستید که مردم برای دیدن شما حاضرند هر بهایی را بپردازند و همیشه کنسرت‌های شما با معضل بازار سیاه مواجه بوده، این محبوبیت چطور شکل گرفته و چرا هنوز کسی نتوانسته در این عرصه با شما رقابت کند؟، می‌گوید: بله این مشکلی است که وجود دارد و ما هم دل‌مان نمی‌خواهد که عده‌ای سودجو بازار سیاه راه بیندازند. اما از آنجا که گنجایش سالن و تعداد شب‌های اجرا محدود است، این مشکل همیشه پیش می‌آید. موضوع محبوبیت که شما به آن اشاره کردید مربوط به مجموعه‌ای از عوامل می‌شود و فرقی هم نمی‌کند که هنرمند باشید یا ورزشکار یا سیاستمدار. باید این عوامل را بشناسید و آنها را رعایت کنید. از همه مهمتر این است که باید مردم را جدی بگیرید و به آنها احترام بگذارید. نباید فکر کنید که مردم نمی فهمند چون اتفاقا آنها خیلی هم خوب می فهمند. وجدان جامعه بیدار است، ممکن است بخشی از جامعه اشتباه کند، اما خیلی زود متوجه اشتباه خود می‌شود. پس باید جامعه را جدی گرفت و به او دروغ نگفت. مهمترین عامل برای کسی که با جامعه در ارتباط است، این است که صداقت داشته باشد، چون نمی‌شود سر جامعه کلاه گذاشت. به قول امروزی‌ها باید شفاف بود تا جامعه بداند که شما چه می‌کنید، کوچک‌ترین اشتباهی بکنید، جامعه با شما برخورد می‌کند، مانند فواره بلند می‌شوید، اما با سر زمین می‌خورید. اگر به این نکات توجه کنید، می‌تواتید موفق باشید چون جامعه بیدار است و درست قضاوت می‌کند. اگر صادق باشید می‌بینید که جامعه چقدر حق‌شناس است و آن وقت باید به دنبال راهی باشید که جواب این محبت‌ها را بدهید.

حرمت گذاشتن و صداقت داشتن با مردم

این استاد مشهور موسیقی ایرانی در پاسخ به سوالی که شما در مصاحبه‌ای، گفتید که تاریخ گویا هستید. چون آلبوم‌هایی که در دوره‌های مختلف منتشر کردید، اشعاری داشت که وضعیت زمانه را به نوعی مطرح می‌کرد. می‌خواستم بدانم این دغدغه در کجا ریشه دارد؟، عنوان می‌کند: ما با مردم زندگی می‌کنیم و باید به سلیقه، خواست و فرهنگ جامعه توجه داشته باشیم. رعایت کردن این نکات باعث می‌شود تا هر کاری که انجام می‌دهید به آینده جامعه و جوانان فکر کنید و با جامعه همراه باشید، با قدرت نمی‌توان این کار را کرد چون قدرت جایگاهی دارد که می‌خواهد مردم از آن بترسند در حالیکه نباید این طور باشد و کسانی که در جایگاه قدرت قرار می‌گیرند این اشتباه را می‌کنند و انتظار دارند که مردم از آنها بترسند. قدرت باید کاری کند که مردم او را دوست داشته و پشتیبان او باشند. راه آن هم صداقت داشتن با مردم و حرمت گذاشتن به آنهاست. مردم در هر جایگاه و پایگاه، با هر دین و مذهبی که داشته باشند، ارزش خود را دارند و ما باید این ارزش‌ها را نگهداری کنیم. در این بین من همیشه به دنبال این بودم که ببینم مردم چه می‌خواهند و از سلیقه آنها استفاده کردم به همین دلیل اگر شما اشعاری را که من انتخاب کردم، مرور کنید متوجه می‌شوید که من آن‌را در چه سالی و برمبنای چه اتفاقی انتخاب کردم. چون من خودم را جزو مردم می‌دانم حرف دل من هم حرف مردمی است که با آنها زندگی می‌کنم. در نتیجه به دنبال اشعاری می‌گردم که این حرف‌ها را بزند و از این بابت است که می‌گویم کارهای من تاریخ گویا هستند و این بخاطر توجهی بوده که من به مردم داشتم و همیشه با مردم بودم حتی اگر مجبور شدم که برای این همراهی بهای سنگینی بپردازم، سعی می‌کنم جایگاهی که بین مردم دارم را از دست ندهم.

می‌خواهیم مردم لذت ببرند

استاد شجریان در پاسخ به سوالی که آیا ساخت ساز جدید هم در امتداد همین دغدغه‌هاست؟، عنوان می‌کند: بله. ما می‌خواهیم مردم کاری را که انجام می‌دهیم بپذیرند و از آن لذت ببرند. به همین دلیل بخشی از کارم را به ساخت سازهایی اختصاص دادم که صدای جدیدی داشته باشند تا بتوانیم سلیقه‌های بیشتری را راضی نگه داریم. با این کار موسیقی هم قوی می‌شود و در چنین شرایطی آهنگ‌سازان و رهبران ارکستر ما می‌توانند با این تعداد ساز جدید که ساخته و ارائه شده، کارهای بهتری عرضه کنند به ویژه اینکه هنرمندان بسیار ماهری در موسیقی داریم که می‌توانند کارهای ارزشمندی را تولید کنند و با آهنگسازان غربی رقابت کنند که به نظر من این رقابت خوبی است و باعث پیشرفت می‌شود.

موسیقی سنتی افت نکرده 

در ادامه این مصاحبه از شجریان سوال شده که آیا قبول دارید در این سال‌ها موسیقی سنتی افت کرده است؟ و او در پاسخ گفته: نه! اصلا. این را کسانی می‌گویند که خلاقیت ندارند و آنچه را که از ردیف و دستگاه یاد گرفته‌اند، می‌خواهند همچنان ارائه کنند. از آنجا که نسل جوان به این مسأله تعصب نشان نمی‌دهد، کارهای خلاقی ارائه می‌کند. من این مسأله را در گروه‌های مختلف دیده‌‌ام و درباره کار خودم نمی‌گویم چون من همان مسیر گذشته‌ام را ادامه می‌دهم. اما گروه‌های جوانی را دیده‌ام که بسیار خوب کار می‌کنند و باید توجه داشت که هر زمانه‌ای سنت خود را دارد و جوان معمولا درهای سنت را می‌شکند و وارد مسیر تازه‌ای می‌شود که آن مسیر خود، سنت تازه‌ای محسوب می‌‌شود. البته شکستن سنت گذشتگان به معنای توهین به آنها نیست. این روند تاریخ در هنر و فرهنگ بوده و هست. اگر موسیقی عبدالقادرخان مراغه‌ای را به ما بدهند با آن بیگانه خواهیم بود. تنها نکته‌ای که از گذشته برای ما باقی مانده، زبان و ادبیات است که از دوره فردوسی به همان شکل باقی مانده اما موسیقی دائما در حال تغییر است و گستره آن به اندازه کهکشان‌هاست.