شهرداری تهران پروژه 185 میلیارد تومانی را 550 میلیارد تومان تمام كرد!

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: رییس كمیسیون توسعه و عمران شورای شهر ابراز تاسف می‌كند كه مسوولان در سطح فرمانداری توجه نمی‌كنند، شهری مثل تهران كه امكان توسعه بیشتر روی سطح ندارد، نیازمند لایه‌ای زیر سطح است. او فروش كسری پاركینگ از سوی شهرداری را نوعی ورشكستگی برای مدیریت شهری می‌داند. حمزه شكیب در گفت‌وگویش با «شرق» از مدیریت غلط در پروژه تونل توحید می‌گوید و هزینه 550 تا 650 میلیاردی برای پروژه‌ای كه برآورد هزینه‌اش 148 میلیارد تومان بوده و حداكثر باید با 185 میلیارد تومان اجرایی می‌شده است.

در رابطه با تونل توحید و مشكلات فنی آن بحث‌های زیادی مطرح شده، چرا هنوز هزینه‌كرد نهایی این پروژه اعلام نشده است؟ دلیل تفاوت برآورد هزینه اولیه و هزینه نهایی پروژه چیست؟
ابتدا این توضیح كلی را بدهم كه برای انجام یك پروژه باید فاز امكان سنجی، فاز مطالعاتی، فازهای طراحی و فازهای اجرایی بررسی شود و در كنار آن، مطالعات اقتصادی هم برای پروژه صورت گیرد؛ یعنی اگر این مطالعات به طور كامل و به صورت پكیج از صفر تا صد انجام شود و ما بدانیم كه یك پروژه را به چه هدفی و برای چه نیازی می‌خواهیم بسازیم و قرار است كه جزییات فنی اجرایی آن به چه صورت باشد، خیلی می‌تواند كار ما را راحت كند. هر كدام از فازهای توجیه اقتصادی، فنی و زمانی اگر به درستی بررسی نشود، پروژه ناقص می‌ماند. پروژه تونل توحید یك پروژه بزرگ شهری است كه امكان‌سنجی خیلی خوبی برایش صورت گرفت و تصمیم گرفته شد كه بزرگراه شهید چمران را از طریق بك تونل به بزرگراه شهید نواب متصل كنیم و در عین حال روسطح‌مان را هم آزاد داشته باشیم و مسایل اجتماعی و فرهنگی محله‌های روسطحی حفظ شود و دسترسی‌های محلی را در رو سطح داشته باشیم. تا اینجای كار خیلی عالی بود، اما زمانی كه پروژه شروع شد متاسفانه به علت اینكه مدیریت درستی چه به لحاظ فنی، چه اقتصادی و چه زمانی درست انجام نشد، این وضعیت برایش پیش آمد. تونل توحید در حداقل زمان ممكن ساخته شد، اما همین سرعت در انجام كار بدون اینكه مسایل فنی و اقتصادی را ببینیم، به شدت برای مجموعه مدیریت شهری مشكل‌ساز شده است. پروژه تونل توحید اشكالات فنی دارد و از لحاظ برآورد مالی هم چندین برابر برآورد اولیه برای مردم هزینه داشت.

دلیل اینكه این هزینه هنگام اجرا چند برابر شد، چه بود؟
شهرداری هیچ وقت عدد روشنی در رابطه با هزینه‌های تونل توحید به ما نداد. قرارداد اولیه كه بستند 148 میلیارد تومان بوده كه بدون مناقصه واگذار كردند كه قاعدتا باید طبق قوانین و مقررات با همین هزینه تمام می‌شد؛ حالا اگر بخواهیم خیلی دست بالا بگیریم باید با 25 درصد بالاتر به اجرا می‌رسید، یعنی 185 میلیارد تومان، اما آماری كه به ما داده شده، به صورت مكتوب هم 550 میلیارد تومان بود و هم 650 میلیارد تومان ارایه دادند.

به صورت شفاهی هم مبالغی از 300 میلیارد تا 750 میلیارد تومان هم گفته شده است. اما ما یك بند را در بودجه امسال داریم كه مبلغی برای حل مشكلات تونل توحید دیده‌ایم و بدهی‌هایی كه دارد. اما در یك تبصره این بودجه تصریح شده، تا زمانی كه مسایل مالی‌اش به شورا ارایه نشود، حق این هزینه كرد را ندارند كه این مصوبه شوراست و شهرداری تكلیف دارد كه انجام دهد. به نظرم دلیل این چند برابر شدن هزینه نهایی نیز یك بی‌نظمی در مدیریتی است كه بر این پروژه و برخی پروژه‌های دیگر حاكم است.

شهرداری برخی پروژه‌هایی را اجرا كرده كه بی‌ثمر بوده‌اند. یعنی بعد از اجرای پروژه، با برنامه‌ای جدید، پروژه كنسل می‌شود. شورای شهر پیگیر هزینه‌هایی كه در این بین هدر رفته، بوده است؟
ببینید. شهرداری به هر حال یكسری كارهایی را انجام می‌دهد كه در اشل شهرداری‌ها كارهای بزرگی است. من فكر می‌كنم شهرداری در بخش فضای سبز موفق بوده است، اما از طرفی این مشكل وجود دارد كه ما ناهماهنگی‌های زیادی داریم. این عدم هماهنگی‌ها هم درون شهرداری وجود دارد و هم در ارتباط شهرداری با سازمان‌های دیگر. مثلا مشاهده می‌كنید می‌آیند یك پیاده راه می‌زنند و هزینه‌های زیادی می‌شود و مردم هم در زمان اجرای كار اذیت می‌شوند، اما شركت‌های خدماتی مثل آب، گاز و... می‌آیند دوباره زمین را می‌كنند و كارشان را می‌كنند. یا در اتوبان چمران هزینه زیادی برای گل‌كاری حاشیه اتوبان شد اما بعد، پروژه عریض كردن اتوبان اجرا شد و پروژه قبلی از بین رفت. ما این ناهماهنگی را نداریم. ما باید برای همه چیز طرح داشته باشیم.

در رابطه با استفاده از فضای زیرسطحی، شورای شهر برنامه جدیدی دارد؟ چرا فرمانداری با طرح شورا در این رابطه مخالفت كرد؟
ما پیشنهاد استفاده از فضای زیرسطحی را در شورا دادیم و گفتیم كه نمی‌توانیم تهران را بیش از این توسعه افقی بدهیم. مثلا وقتی برای روی سطح برنامه داریم برای حمل و نقل عمومی، كار و فعالیت و همچنین تفریح در زیرسطح هم برنامه داشتیم. اما این طرح را كه دادیم به شهرداری تا انجام دهد، فرمانداری اعتراض و مخالفت كرد و حتی رد كردند و به شورای حل اختلاف رفت.

این خیلی بد است كه متاسفانه مسوولان ما در این سطح متوجه نمی‌شوند كه ما گناهی نكردیم! ما گفتیم یك لایه زیرسطح برای كلان‌شهری مثل تهران لازم است. شما تونل توحید را ببینید. چرا یك شیب وسطش ایجاد شده؟ زیرا یك خط مترو قبلا از این محل رد شده و ما وسط كار تونل یك دفعه یادمان افتاده كه خط مترویی هم هست. بعد فرم هندسی تونل و همه چیز به هم می‌ریزد. البته در رابطه با ناهماهنگی‌ها مسایل دیگری هم هست؛ مثلا میدان ونك. از چند سال قبل ببینید چند بار طرح برایش عوض شد؟ مدام طرح می‌دهند و هر شهرداری می‌آید برنامه دیگری می‌دهد. متاسفانه این بی‌برنامگی‌ها و پرت سرمایه زیاد وجود دارد كه می‌توانیم با هماهنگی به حداقل برسانیم.

در رابطه با مسایل مالی شهرداری، الان محل درآمد شهرداری تهران مورد بحث است كه برخی از این كسب درآمدها در نهایت به ضرر شهر تمام می‌شود. چه راهی برای توقف این كسب درآمدهای غلط وجود دارد؟
قانونی وجود دارد كه شهرداری‌ها خودشان هزینه‌های‌شان را تامین كنند. خب این خوب است، اما مكانیزم و روشی كه برای درآمد شهرداری هست، مكانیزم درستی نیست. شهرداری‌ها سهل‌ترین كار را پیدا كرده‌اند. از همان سه دهه قبل كه این فرمان داده شد كه شهرداری‌ها ارتفاع را بفروشند و كسب درآمد كنند، این كار صورت می‌گیرد بدون اینكه زیرساخت‌هایش فراهم شده باشد. این خیلی هم مورد استقبال واقع می‌شود زیرا منافعش بیشتر برای بساز و بفروش‌هاست تا برای شهرداری. شهرداری یك حداقلی گیرش می‌آید، همین حداقل‌ها را جمع می‌كند و یك مبلغ كلانی می‌شود و می‌رود چند پروژه را اجرا می‌كند. به عنوان مثال كسری پاركینگ را می‌فروشند به حدود 5/2 تا سه میلیون تومان. سطح اشغال آن حدود 25 متر مربع می‌شود و از طرفی كسی كه پاركینگ ندارد خودرواش در معبر عمومی می‌ایستد. یعنی ما 25 متر مربع را می‌دهیم به 5/2 یا سه میلیون. اینها را روی هم می‌گذارند یك دفعه می‌شود 80 میلیارد تومان كه مبلغ زیادی است. در صورتی كه این یك نوعی ورشكستگی برای مدیریت شهری است كه توجه زیادی به آن نمی‌شود. منابع درآمدی شهرداری اشكال جدی دارد كه باید حل شود.

البته یك اتفاق خوبی افتاده كه ما باید از روش‌های دیگری مثل ارزش افزوده كسب درآمد داشته باشیم. الان مالیات بر ارزش افزوده آنچه كه درآمد شهرداری است حدود هزار میلیارد تومان است كه می‌شود یك هفتم درآمد شهرداری و این خیلی عالی است. ما باید مكانیزم‌های اینچنینی پیدا كنیم كه نفس شهر را نفروشیم و شهر را اینقدر در شرایطی كه زیرساختش فراهم نیست، شهر را متراكم نكنیم. هركسی می‌تواند بگوید من برج می‌سازم، اما مشروط بر اینكه زیرساختش فراهم باشد. ما باید برویم و میزان سطحی كه می‌خواهند افراد استفاده كنند را فراهم كنیم. مثلا در حسین آباد كوچه مظفریان یك باره در یك كوچه بن‌بست هشت یا 10 متری كه عمقش صد متر است، 250 واحد مسكونی می‌سازند. مجوز این را كه داده؟ نمی‌خواهم بگویم زمانی این شهرداری بوده كه مجوز داده است. حالا این یك نمونه است. ما باید شهرداری را عالمانه نگاه كنیم. تهران آنقدر پتانسیل دارد كه درآمدهای بهتری داشته باشد.

در رابطه با حسابرسی‌های مالی از شهرداری، شورای شهر پرونده‌ای را تا به حال به مراجع قضایی ارسال كرده؟
گزارش‌های مالی می‌آید اما ما هنوز نتیجه‌ای از این گزارشات دریافت نكرده‌ایم. برخی گزارش‌ها قانع‌كننده هستند و برخی نیستند. قاعدتا سوال‌هایی مطرح می‌شود و برای رفع آنها شهرداری باید پاسخگو باشد و هنوز در جریان است. اینكه به صورت فاقد برنامه و بودجه هزینه شده باشد در شهرداری داشته‌ایم و داریم. معمولا دستگاه‌های دولتی این را رعایت می‌كنند كه بر اساس برنامه و بودجه هزینه كنند، اما در شهرداری این روال نیست و اگر برنامه‌ای تصویب و بودجه‌ای در نظر گرفته می‌شود، شهرداری می‌رود با این بودجه كار دیگری انجام می‌دهد كه مصوب شورا نبوده است. اگر بخواهیم مثبت به این قضیه نگاه كنیم به خاطر سیستم خیلی باز شهرداری است.