پایان کابوس قطع پای بیماران دیابتی با کمک مگس‌ها!

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: استفاده از لارو مگس، زمینه درمانی مشترکی بین پزشکی و حشره شناسی است که تاکنون جان هزاران زخمی را در کشورهای مختلف نجات داده است، بدون این که این افراد نیاز به بستری شدن در بیمارستان یا اعمال جراحی داشته باشند. 

«لارو درمانی» (Maggot Therapy) که با استفاده از لارو نوعی حشره به نام «Lucilia Sericata» انجام می‌شود، برای درمان زخم‌های دیابتی، زخم‌های بستر، سوختگی، ‌عفونت استخوان (استئومیلیت)، عفونت‌های بعد از عمل جراحی و Carbuncle کاربرد کاملا موثری دارد. 

لاروهای L.sericata که گویی برای درمان زخم‌ها خلق شده‌اند، تنها از قسمت‌های نکروزه و عفونی زخم تغذیه می‌کنند و هرگز به قسمت‌های زنده حمله نمی‌کنند. 

تیمی از محققان کشورمان شامل یک پزشک ارتوپد، دو نفر حشره شناس و یک زیست شناس پس از سه سال مطالعه و تحقیق و بررسی این تکنیک در حیوانات، مرحله بالینی این روش را از دی ماه 1383 در بیمارستان بقیه‌الله الاعظم (عج) تهران آغاز کردند و تا کنون 29 مورد «لارو درمانی» با موفقیت کامل انجام داده‌اند. 

دکتر عباس میراب‌زاده، عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و متخصص حشره‌شناس این تیم در گفت‌وگو با خبرنگار پژوهشی ایسنا، منطقه علوم پزشکی تهران در تشریح این روش درمانی و مزیت‌های آن نسبت به سایر روش های درمان زخم های عفونی اظهار کرد: لارو درمانی (Maggot Therapy) که با استفاده از لارو گونه‌ای مگس به نام «Lucilia Sericata» انجام می شود در درمان زخم پای دیابتی، زخم بستر، سوختگی، عفونت استخوان (استئومیلیت) و عفونت‌های بعد از عمل جراحی، زخم Meningomyelocell، زخم Venous Stasis Ulcers، قانقاریا، زخم Buerger،آبسه‌های عفونی پوستی، عفونت ناشی از زخم های سرطانی وسایر زخم ها کاربرد دارد. 

وی افزود: نکته ظریفی که در این روش وجود دارد این است که این لاروها گویا تنها برای درمان چنین زخم‌هایی خلق شده‌اند؛ چرا که فقط از قسمت‌های نکروزه و عفونی زخم تغذیه می‌کنند و هرگز به قسمت‌های زنده حمله نمی‌کنند. 

هزینه کمتر و درمان سریع‌تر زخم‌های عفونی از مزایای لارو درمانی است
دکتر میراب زاده درخصوص مزایای این روش گفت: در این روش نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک، جراحی، بستری شدن در بیمارستان، بیهوشی و صرف هزینه‌های گزاف نبوده و تمام مراحل تحت نظر پزشک به راحتی در منزل قابل انجام است. 

وی تصریح کرد: در این روش، ابتدا تخم مگس‌ها به وسیله مواد ضدعفونی کننده، ضدعفونی شده و پس از ارزیابی کیفی جهت اطمینان از استریل بودن به روی زخم عفونی بیمار قرار زده می‌شود. 

عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران ادامه داد: افرادی که به زخم پای دیابتی مبتلا می‌شوند در بیمارستان بستریشده و تحت اعمال جراحی مختلف جهت پاک‌سازی زخم‌ها از عفونت و آلودگی، قرار می‌گیرند و لذا هزینه‌ زیادی را چه از لحاظ بستری شدن و چه اتاق عمل، متحمل می شوند و در بعضی موارد جراح به علت عدم بهبودی زخم مجبور به قطع پا از زیر زانو می‌شود؛ در حالی که با استفاده از این روش درمان، بیماران دیابتی طی یک ماه تا حداکثر چهار ماه و در بیماران غیردیابتی از سه روز تا حداکثر 20 روز، زخم مزمن بطور قطعی درمان می‌شود. 

میرآب زاده درباره خصوصیات این لاروها که باعث درمان سریع زخم‌های مزمن می‌شوند گفت: در بزاق لاروها آنتی بیوتیک Allantoin وجود دارد که روی طیف وسیعی از باکتری‌ها مؤثر است. لاروها همچنین آمونیاک و بیکربنات کلسیم ترشح میکنند که خاصیت میکروب کشی بالایی دارند و ضمناً pH زخم را به حدود 8 تا 8 / 5 می‌رسانند که در این pH کلونیزه شدن باکتری‌ها به حداقل می‌رسد. 

پژوهشگر این طرح افزود: در قسمت سر لاروها نیز موهای نوک تیز و فراوانی وجود دارد که برخورد فیزیکی آنها با میکروب‌ها سبب نابودی قسمت قابل توجهی از آنها می‌شود، لاروها موادی شبیه به اینترلوکین 6 و10 ترشح می‌کنند که سبب تسریع در بهبودی زخم و بوجود آوردن فیبروبلاست‌ها می‌شوند. 

وی در تشریح عمکلرد این مگس های درمانگر گفت: فعالیت لاروها سبب بالا رفتن حرارت در زخم و موجب تسریع خون‌رسانی به زخم می‌شود، همچنین لاروها جنب و جوش و حرکات فراوانی در محل زخم دارند که سبب ماساژ زخم و خون رسانی بیشتر به زخم می‌شوند. 

میراب زاده تصریح کرد: لاروها با قلاب‌های دهانی، قسمت‌های نکروزه زخم را خراش داده و با ترشح آنزیم Proteolytic بافت‌های مرده را به حالت نیمه مایع درآورده و سپس آن را می‌مکند و به این ترتیب سبب پاکسازی و از بین رفتن قسمت‌های مرده زخم می‌شوند. 

عضو هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران ادامه داد: ترشح مداوم و زیاد بزاق لاروها از یک سو سبب شست‌وشوی زخم شده و از سوی دیگر قسمت اعظم باکتری‌هایی که مورد تغذیه لارو قرار گرفته، در قسمت اسیدی دستگاه گوارش لارو (3=pH) از بین می‌رود. 

میراب زاده با بیان این که بسیاری از پزشکان و کادر درمانی کشور از وجود این روش درمانی بی‌اطلاع هستند، گفت: در صورت حمایت مؤسسات مسؤول به راحتی می‌توان با هزینه‌ای بسیار کم، لاروی مورد نیاز برای درمان بیماران در سراسر کشور را تولید کرد. 

وی با ا شاره به برخی از افرادی که این روش بر روی آنها اجرا شده است گفت: دو تن از جانبازان جنگ تحمیلی یکی با زخم 27 ساله و کاندیدای قطع پا از زیر زانو و دیگری با زخمی 22 ساله و کاندیدای قطع پا از مچ با استفاده از لارو درمانی طی 17 روز به طور قطعی درمان شدند. 

میراب زاده با اشاره به قدمت استفاده از لارو درمانی در بهبود زخم‌های عفونی رواج این روش از قر‌ن‌ها قبل در برخی قبایل استرالیا، برمه و قوم مایا در آمریکای مرکزی خاطرنشان کرد: از قرن 16 میلادی به بعد تاثیر لارومگس‌ها در درمان زخم‌های مجروحان در جبهه‌های جنگ گزارش شده و اولین بار در سال 1556، Pare Ambroiso پزشک مخصوص هنری سوم در فرانسه اهمیت و اعجاز لارو مگس‌ها در درمان زخم را در جریان جنگ Saint Quentin گزارش کرد. 

وی به ایسنا گفت: در سال 1920 در جریان جنگ جهانی اول، زخم‌های دو سرباز که به صورت بیهوش به مدت یک هفته در پشت جبهه بودند، نظر دکتر بائر، افسر پزشک ارتش آمریکا که برای مداوای زخمی‌های جنگ به جبهه‌های فرانسه اعزام شده بود را جلب کرد. وی در زخم‌های این سربازان تعداد زیادی لاروی مگس مشاهده کرد و دید که در بدن آنها اثری از تب و زخم‌های عفونی نیست. 

نتایج مطالعات این پزشک آمریکایی پس از مرگش منتشر و بیش از 900 پزشک و جراح در 300 بیمارستان و مرکز درمانی از این روش برای معالجه 7500 زخم استفاده کردند. 

تاییدیه FDA، پشتوانه جهانی لارودرمانی 

دکتر میراب‌زاده ادامه داد: در سال 1989، دکتر شرمن، کارشناس حشره‌شناسی و پزشک با دو تخصص طب گرمسیری و بیماری‌های عفونی، این روش درمانی را در آمریکا مجدداً احیا و در سال 2004 میلادی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این روش را تائید کرد. نظر به این که استفاده از این روش، یقینا از قطع عضو و مرگ بیمارانی که دچار زخم‌های مزمن هستند، جلوگیری می‌کند امید است که در آینده نزدیک، شاهد ترویج و تفهیم این موضوع در مجامع پزشکی کشور باشیم. 

گفتنی است، در طرح لارو درمانی، دکتر مرتضی جان نثاری لادانی، به عنوان پزشک ارتوپد، دکتر عباس میراب زاده به عنوان حشره‌شناس، مهندس شهرام شریفی بروجردی به عنوان زیست شناس و مهندس مجید مشایخی به عنوان کارشناس ارشد حشره شناسی همکاری داشتند. 

طرح لارو درمانی از طرح‌های مصوب صندوق حمایت از پژوهشگران کشور است. 

از سال 1383 پرورش و استریل کردن لاروها در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران انجام و از همان سال درمان بیماران با این روش درمانی در بیمارستان بقیه الله الاعظم «عج» تهران انجام شده است.