آفتابنیوز : آفتاب: بسياري از علايم و نشانههايي كه بيمار در حالت شوك نشان ميدهد ناشي از تلاش بدن براي تامين خونرساني به اين ارگانهاي حياتي است. همين ارگانها هم يك نقش مهم دارند و آن كوشش براي برگرداندن شوك و جلوگيري از خونريزي بيشتر است. خونرساني عبارت است از حمل اكسيژن و ساير مواد غذايي به سلولهاي دستگاههاي بدن و حذف دياكسيدكربن و ساير مواد كه نتيجه گردش كافي و دايمي خون در مويرگهاست.
شوك يا كاهش خونرساني
شوك عبارت است از تامين ناكافي اكسيژن و مواد غذايي به بعضي از سلولهاي بدن و عدم حذف موثر دياكسيدكربن و ساير مواد زائد كه از گردش ناكافي خون نتيجه ميشود. اين امر باعث تنزل عميقي در اعمال حياتي بدن ميشود.
انواع خونريزي
سه نوع خونريزي وجود دارد: شرياني، وريدي و مويرگي خونريزي شرياني: خون قرمز روشن و جهنده كه از يك زخم بيرون ميزند اغلب نشاندهنده شريان بريدهشده يا صدمهديده است. خون شرياني به دليل مملو بودن از اكسيژن، روشن است و فوران خون معمولا منطبق با انقباض قلب است. كنترل خونريزي شرياني ميتواند مشكلتر از ساير انواع خونريزي باشد. خونريزي وريدي: خونريزي يكنواخت به رنگ قرمز تيره از يك زخم اغلب نشاندهنده وريد آسيبديده يا بريدهشده است. هنگامي كه خون بهرنگ قرمز تيره است يعني از اكسيژن تهي است. يك جريان يكنواخت خون، خونريزي از وريد را نشان ميدهد زيرا وريدها فشار كمتري نسبت به شريانها دارند. خونريزي وريدي ممكن است وسيع باشد ولي به دليل فشار كمتر، كنترل آن از خونريزي شرياني سادهتر است. خونريزي مويرگي: خون قرمز تيرهاي كه به آهستگي جريان مييابد نشاندهنده مويرگهاي آسيبديده است. اين خونريزي اغلب خودبهخود لخته ميشود.اولين اقدام شما بايد كنترل خونريزي باشد. در برخورد با بيماراني كه دچار خونريزي هستند يكسري علايم اوليه حياتي بايد چك شود. اين كار بهدو دليل صورت ميگيرد: ا- علايم حياتي بيانكننده شدت خون از دست رفتهاند ۲- علايم حياتي اوليه ميتوانند در مقايسه با علايم حياتي بعدي تعيين كنند كه وضعيت بيمار رو به وخامت است يا در حال بهترشدن.
روشهاي كنترل خونريزي خارجي
۱-فشار مستقيم ۲- بالا بردن موضع و استعمال وسايل سرد ۳-پانسمان با فشار ۴-بستن آتل
5–تورنيكه. فشار مستقيم: اولين روش براي كنترل خونريزي فشار مستقيم است. روش انجام كار: يك گاز استريل يا پانسمان را روي محل جراحت گذاشته و فشار مستقيم با نوك انگشتان روي محل خونريزي وارد ميكنيم. زخمهايي كه شكاف بزرگي دارند ممكن است نياز به گاز استريل و فشار مستقيم دست داشته باشند و اين امر در صورتي است كه فشار انگشتان موفقيتآميز نباشد در صورت ادامه خونريزي پانسمان را برداشته و روي نقطه خونريزيدهنده فشار مستقيم وارد كنيد. بالا بردن و استعمال وسايل سرد: بالا بردن يك اندام آسيبديده هماهنگ با فشار مستقيم براي كنترل خونريزي استفاده ميشود. دستها يا پاها را بالاتر از سطح قلب ببريد تا جريان خون كند شود و به لختهشدن كمك كند. اگر اندام، دردناك و متورم است يا دچار تغيير شكل شده ميتواند نشانه شكستگي احتمالي باشد. اندام را تنها پس از آتلگيري بالا ببريد. بهكار بردن يخ يا پك سرد باعث تسهيل در مراحل لخته ميشود و انقباض عروقي را تسهيل كرده و ممكن است تورم را كاهش دهد.
پانسمان با فشار
شرياني كه نزديك به سطح پوست و روي يك برآمدگي استخواني قرار دارد يك نقطه داراي نبض را ميآفريند اين نقاط، نقاط فشار نيز ناميده ميشوند. نقطه فشار در اندام فوقاني نقطه فشار براكيال: اين محل در سطح داخلي بازو ميانه راه بين شانه و آرنج قرار گرفته است. از سطوح صاف انگشتان براي فشار شريان در مقابل استخوان استفاده كنيد. نقطه فشار در اندام تحتاني: از نقطه فشار فمورال استفاده ميشود كه در چين بين شكم و قسمت فوقاني ران قرار گرفته است. بستن آتلها: آتل بستن اندام باعث كنترل فوري خونريزي همراه با شكستگي احتمالي ميشود.
خونريزي داخلي
علل متعددي دارد از جمله، ضربه غيرنافذ، پارگي يك رگ خوني، شكستگيهاي اصلي بهخصوص شكستگيهاي لگن كه به دليل قابل مشاهده نبودن اين نوع خونريزي ميتواند منجر به اتلاف خون شديد و مرگ در عرض چند دقيقه شود. علايم و نشانههاي خونريزي داخلي: درد، حساسيت، تورم، بيرنگ شدن ناحيه مشكوك به آسيب، خونريزي از دهان، ركتوم، استفراغ خون قرمز روشن يا خون بهرنگ قهوهاي تيره، مدفوع تيره قير مانند يا وجود خون قرمز روشن در مدفوع، شكم حساس و سفت يا متورم.
به گزارش شرق،علايم و نشانههاي خونريزي داخلي كه نشاندهنده شوك (كاهش خونرساني) هستند عبارتند از اضطراب و بيقراري، ضعف و گيجي، تشنگي، تنفس سريع و كمعمق (بيش از ۲۲ تا در دقيقه در فرد بالغ)، نبض سريع (از ۱۰۰ تا در دقيقه در فرد بالغ) پوست رنگپريده خنك و مرطوب، افت فشار خون، مردمكهاي گشادشده كه در پاسخ به نور كند هستند.