افروغ: وضعیت جامعه از نظر نشاط دینی مناسب نیست

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: استاد جامعه شناسی دانشگاه با تاکید بر ضرورت و لزوم استفاده از ظرفیت های اعیاد بزرگ اسلامی مثل بعثت پیامبر رحمت، یادآوری کرد که استفاده از مشترکات دینی مانند توحید، نبوت و معاد در راستای وحدت بین ادیان و مذاهب از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در شرایط کنونی ضرورتی مضاعف دارد.

دکتر عماد افروغ در گفت وگو با خبرنگار شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه) اظهار کرد: گرچه جوامع اسلامی و حرکت ها و جنب و جوش های صورت گرفته در آن اسلامی اند، اما دولت های آنها لزوماً اسلامی نبوده و شاهدیم که شکافی بین بسیاری از دولت های جوامع اسلامی و جهان بینی، ارزش ها و الگوهای رفتاری مردم این جوامع وجود دارد؛ اما با فرض اینکه رابطه یک به یک و نزدیکی بین دولت ها و مردم این جوامع وجود داشته باشد، در ایامی مانند بعثت رسالت سنگینی بر عهده داشته و باید از این ظرفیت ها استفاده کنیم.

او افزود: با فرض اینکه دولت ها، اسلامی باشند باید دید که اصولاً استفاده از ظرفیت هایی مانند بعثت چه ضرورت هایی دارد. امروزه مساله مهمی به نام وحدت ادیان و مذاهب وجود دارد که شاید جدی ترین معقوله معرفتی در جوامع اسلامی و بشری به شمار رود. یکی از تجلیات این ضرورت و امر مهمی که عمدتا در سطح وحدت بین ادیان از آن یاد می شود، مقوله وحدت درون دینی و مذاهب است. به گونه ای که قبل از آنکه اسلام بخواهد با مسیحیت و یهودیت گفت وگو برقرار کند، ضرورت دارد همزمان با آن وحدت بین مذاهب را ایجاد کند و اصولا اگر قرار باشد چنین وحدتی سامان بگیرد، باید بر روی مشترکات موجود مانند توحید، نبوت و معاد تاکید کنیم چرا که وقتی پای نبوت مطرح می شود، نمی توان بعثت را فراموش کرد.

این استاد جامعه شناسی با اشاره به بهره گیری از دیگر مشترکات دینی بین اهل تسنن و تشیع مانند جهاد، نماز، زکات و... در راستای تحقق وحدت و تقریب مذاهب، بیان کرد: در جهان امروز که شاهدیم بخشی از غرب که با جهانی سازی سرمایه داری پیوند خورده است و تلاش می کند که سنگری دینی را برای خود فراهم کرده و پشت مسیحیت پنهان شود، در واقع هیچ نسبتی با مسیحیت ندارد و برای آنکه بتوانیم این سنگر را از آنها بگیریم باید به مشترکات بین ادیان ابراهیمی توجه کنیم که بهترین امر مشترک در این بین، توحید است اما متاسفانه امروزه شاهدیم که نه جوامع اسلامی دارای دولت های اسلامی بوده و نه برخی دولت هایی که وجهه اسلامی دارند چندان دغدغه چنین مسایلی را از خود بروز می دهند و آنقدر غرق در سیاست زدگی، اقتصاد زدگی و مسایلی برای حفظ قدرت شده اند که رسالت جهانی خود که همان گفت وگوی ادیان و وحدت و تقریب است را فراموش می کنند.

او افزود: در واقع همان غربی هایی که دعوای سرمایه داری با جهان غیر سرمایه داری دارند می خواهند وانمود کنند که این دعوا بر سر مسایل دینی است اما در واقع دعوا بین اومانیسم و انسان منهای خدا با انسان متصل به خداست، نه در سطح عامه مردم بلکه این دعوا در سطح حاکمان برخی کشورهای غربی وجود دارد.

افروغ با اشاره به اینکه اگر همه دولت های جوامع اسلامی، اسلامی بودند حال و روز آن ها اینگونه نبود، تصریح کرد: باید به این موضوع فکر کرد که در این راستا بیشتر به نهادهای مدنی و دینی توجه کنیم یا باید دولت هایی را که چنین دغدغه هایی را دارند، تقویت کنیم و در واقع برای بهره گیری از ظرفیت های موجود در دین اسلام باید دید که چه تصویری از اسلام در این جوامع وجود دارد تا بتوان آن را در بین جوانان جاری و ساری کرد. آیا اسلام دین نشاط، اخلاق، شادی، معنویت، آزادی و... است یا دینی مخالف آزادی؟ باید به این سوال پاسخ داد که خداوند متعال و خدای اسلام، رئوف، بخشنده و مهربان است یا منتقم وخود خواه؟ چرا که این مسایل برای جوانان اهمیت دارد و این مهم است که چه تصویری در ذهن آنان از اسلام و دین به وجود بیاید.

او درخصوص چگونگی پیوند دین و سیاست با انتقاد از برخی رفتارها و هشدار نسبت به اینکه وقتی دین با سیاست پیوند می خورد باید مراقب چگونگی عملکردمان باشیم، اظهار کرد: زمانی مردم می خواهند با گرایش به دین، حکومتشان دینی شود و حقوق خود را از طریق حکومت دینی دریافت کنند اما وقتی سیاست غلبه کند و همه کار انجام دهد جز اینکه نگرش لطیف و بخشنده داشته باشد، حالت دیگری در جامعه به وجود می آید و به جای آنکه دولت و حکومت دینی شود، فرهنگ و دین، سیاسی می شود و در ادامه به حکومت و حکمران تقلیل پیدا می کند و دین، ابزاری در دست حکومت و حکمرانان می شود.

افروغ ادامه داد: خدا در تمام ادیان یک اصل بوده و همه چیز از اوست و خداوند متعال به عنوان خالق همه چیز به راحتی از حق خود می گذرد اما از حق مردم نمی گذرد و حتی خداوند در گناهان فردی برای انسان ها مساله ای به نام رجعت گذاشته است اما متاسفانه عده ای می آیند و از حق متصور و نامتصور خود نگذشته و از حق مردم می گذرند و به برخی اجازه فساد و رانت خواری می دهند.

این استاد دانشگاه هشدار می دهد که برای ایجاد تصویری مناسب از حکومت دینی در بین آحاد مردم نباید در یک جامعه دینی از مردم تنها انتظار اطاعت و انجام تکلیف را داشت بلکه باید حق آنها داده شود.

افروغ که معتقد است «وضعیت جامعه از نظر نشاط دینی مناسب نیست»، این موضوع را به عدم مراقبت مسوولان و دولت به عهدی می داند که می بندند تا در راستای خدا عمل کنند اما به وعده خود جامعه عمل نمی پوشانند.

او تصریح کرد: در هر یک از جوامع اسلامی، اگر حکمرانی دروغ بگوید و فساد کند بر روی مردم اثر گذاشته و مردم آن را به پای دین می نویسند اما باید این مساله را در جامعه اسلامی جا انداخت که بین دین و حاکمان دینی تفاوت قائل شوند و در واقع دین خدا را با هیچ حاکمی گره نزنند چرا که الزاماً رابطه یک به یک بین دین و دین داری با حاکمان دینی وجود ندارد و در صورت عدم نهادینه شدن این مساله شاهد خواهیم بود که اشتباهات و خطاهای حاکمان و حکمرانان در کشورهای اسلامی به پای دین نوشته و این مساله باعث تخریب دین داری و دین می شود.

این جامعه شناس در پایان با بیان اینکه اگر بعثت نبود، ائمه نبوده و ندای وحی به گوش مردم نمی رسید، تصریح کرد: اگر بخواهیم ویژگی اخلاقی و الگوی رفتاری را از پیامبر خاتم درس و عبرت بگیریم، باید به این آیه قرآن توجه کنیم که خطاب به پیامبر (ص) می فرماید «و ما ارسلناک الا رحمته للعالمین» و با توجه به این آیه باید تصویری از پیامبر اسلام ارائه دهیم که نشان دهنده عطوفت و رحمت باشد.