آفتابنیوز : گروه مطالعات بنيادينحكومتى اين مركز در قالب گزارشى تحت عنوان «آشنايى با تاريخ مجالس قانونگذارى در ايران» (دوره اول مجلس شوراى ملى ) تصريح كرد كه مجلس شوراى ملى از سال 1285 تا 1357 طى 24 دوره فعاليت خود در ايران جمعا پنج هزار و 586 مصوبه قانونى به تصويب رساند.
اين گزارش ايجاد پارلمان در ايران را مهمترين ثمرة انقلاب مشروطيت توصيف كرد و افزود: مشروطيت با ظهور مجلس و تثبيت قانون امكان انفكاك و انسجام قوا و تعيين و تامين ملزومات اداره كشور را عملى ساخت.
در بخش ديگرى از اين گزارش آمده است: وظايف مجلس نظير تدوين قانوناساسى و ساير قوانين همراه با الزامات مواجهه با مسائل نامربوط به مجلس، مشكلات ساير قوا و شاه و دربار در مجموع تمامى امور خرد و كلان مردم، وكلاى فعال را كه حدود 160 نفر از رجال سياسى روحانى و غير روحانى و از مشروطهخواهان معروف و 60 نفر آنها نماينده تهران بودند، با دشوارى هاى بسيارى روبرو كرد و با اين اوصاف مجلس اول با وجود ناتوانى درونى در گام نخست فعاليت، نقش تاريخى خود را در بنيان تقنين و ادامه حيات مجلس ايفا كرد. انهدام و بمباران اين مجلس نيز در واقع به معناى بازپس گيرى اين حق و لغو فرمان مشروطيت بود اما با اين همه وكلاى مجلس اول تا آخرين لحظه وكالت قانونى خود كه در آن هنگام دو سال بود، مجلس را رها نكرده و موجوديت آن را حفظ كردند.
اين گزارش همچنين تصريح مىكند كه در مجلس اول حدود نيمى از نمايندگان در واقع نمايندگان اصناف و مشاغل مختلف بودند و نمايندگى ارامنه (مسيحيان) و كليميان ايران نيز به ترتيب به آيتا... سيد محمد هادى طباطبايى و آيت ا... سيد عبدا.... مجتهد تهرانى تفويض شده بود.
بعد از تهران بيشترين تعداد نمايندگان در مجلس اول با 12 نفر به تبريز اختصاص يافته و بعد از آن فارس با 8 نماينده قرار داشته است. هر يك از استانهاى خراسان، اصفهان، كرمان و رشت نيز 5 نماينده به مجلس اعزام كرده بودند.
مركز پژوهشها در تبيين كارنامه مجلس اول يادآور شده است كه اين مجلس براى اولين بار در ايران بودجه مستمرى دربار از شاه گرفته تا شاهزادگان و اشراف را كه از محل خزانه مملكت تامين مىشده محدود كرده و حتى كميسيون ماليه اين مجلس براى شاه مقررى مشخصى به ميزان سالانه 600 هزار تومان وجه نقد، 5 هزار خروار غله و ده هزار خروار كاه در نظر گرفته است.
مجلس اول همچنين واگذارى امتياز استخراج معادن، عمليات راهسازي، صادرات كالا و ديگر امور را به بيگانگان و خارجىها ممنوع كرده و با تلاش فراوان زمينه اخراج مستشاران بلژيكى را از كشور فراهم آورد.
اين گزارش با اشاره به نارضايتى درباريان و شاه وقت از تصميمات مجلس اول تصريح كرد كه پس از مرگ مظفرالدين شاه، محمد على شاه كه بارها بر وفادارى به مشروطه قسم ياد كرده بود، مخالفت با مجلس را در دستور كار خود قرار داد و در جشن تاجگذارى خود كه از تمامى مقامات رسمى دعوت كرده بود، از نمايندگان مجلس دعوت به عمل نياورد.
در ادامه گزارش مركز پژوهشها پيرامون مجلس اول آمده است كه در مدت عمر كوتاه مجلس اول (دوسال) در مجموع 9 كابينه دولت تشكيل و به مجلس معرفى شدند.
گفتنى است: مجلس دوره اول پس از نزديك به دو سال فعاليت، در روز دوم تيرماه 1287 شمسى – به دستور محمد على شاه- توسط كلنل (سرهنگ) لياخوف روسى فرمانده قواى قزاق دربار به توپ بسته و به كلى ويران شد و نمايندگان آن نيز متفرق، دستگير، حبس و بعضا اعدام شدند.