پزشكان ديجيتالي مي‌شوند
آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: در حوزه پزشكي، آنچه در راستاي روند توسعه فناوري‌هاي ديجيتال در عرصه‌‌هاي مختلف زندگي بيشتر مورد توجه قرار گرفته است، ديجيتال کردن محتواي پرونده پزشکي بيماران و ثبت آن در سيستم جامع مديريت پزشکي است که کنترل وضعيت بيماران در همه مراکز درماني را به شيوه‌اي کارآمد امکانپذير ساخته است. در سوي ديگر اين تحولات، ابزارها و دستگاه‌هاي پيشرفته ديجيتال قرار مي‌گيرد که مي‌توان آنها را در بدن فرد بيمار قرار داد تا از طريق فناوري بي‌سيم بهطور پيوسته اطلاعاتي را در ارتباط با وضعيت سلامت آنها در اختيارشان قرار دهد.
برقراري ارتباط ميان اين فناوري‌ها نيز مقوله ديگري است که بايد در بيمارستان‌هاي آينده آن را جستجو کرد. به اين ترتيب مي‌توانيم بگوييم زمينه مناسبي براي ورود دنياي ديجيتال به قلمرو پزشکي فراهم شده است که موضوع سلامت و تندرستي انسان‌ها را در چارچوبي متفاوت مورد توجه قرار مي دهد.
داروهاي ديجيتالي
يکي از فناوري‌هاي جديدي که اين روزها سر و صداي زيادي در دنياي پزشکي راه انداخته، داروهايي است که به کدهاي صفر و يک مجهز بوده و با عنوان داروهاي ديجيتال به بازار عرضه خواهد شد.
در حقيقت اين داروها که به شکل قرص‌هاي ديجيتال ساخته مي‌شود به حسگرهايي مجهز است که مي‌تواند وضعيت بدن فرد را از نظر علائم بيولوژيکي مانند ضربان قلب يا فشار خون تحت کنترل قرار دهد و در اين‌باره اطلاعاتي را به گيرنده‌اي که به شکل يک مچ‌بند يا چسب روي بدن قرار مي‌گيرد، ارسال کند. يکي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد اين حسگرهاي بيولوژيکي ابعاد بسيار کوچک آنهاست که جاسازي آنها را داخل قرص‌هاي ديجيتال امکانپذير مي‌سازد. به محض رسيدن اين قرص به دستگاه گوارش و ورود آن به معده، پوشش آن با شيره گوارشي ترشح شده در معده واکنش مي‌دهد و اين واکنش انرژي لازم را براي عملکرد حسگر الکترونيکي درون قرص تامين مي‌کند.
اين حسگر که در اين مرحله داخل بدن قرار دارد مي‌تواند اطلاعاتي را درباره ويژگي‌هاي بيولوژيکي بدن به گيرنده ارسال کند. اما دسترسي به اين اطلاعات و خواندن آنها مستلزم نصب و بارگذاري يک برنامه کاربردي (Application) اختصاصي است که بايد روي گوشي هوشمند يا تبلت نصب شود تا گيرنده بتواند اطلاعات فرستاده شده را به آن منتقل کند. بيمار مي‌تواند اين اطلاعات را به پزشک معالج يا مرکز درماني که تحت نظر آن است، ارسال کند تا اين اطلاعات در پرونده الکترونيکي بيمار به ثبت رسانده شود. همچنين اين حسگر مي‌تواند درخصوص زمان‌بندي مصرف داروها نيز به بيمار کمک کند تا بيمار براي اثربخشي بهتر داروها، آنها را براساس برنامه زمان‌بندي توصيه‌شده توسط پزشک مصرف کند.
علاوه بر اين، حسگرها مي‌توانند اثرات جانبي يا اثرات ناشي از تداخل دارويي را نيز بدقت تحت نظر قرار داده و با ارسال علائم هشداردهنده از بروز حوادث جدي و مسموميت‌هاي دارويي جلوگيري کند. بنابراين چندان دور از انتظار نخواهد بود که نسل آينده داروها نيز بتواند در مقايسه با داروهاي امروزي به فناوري‌هاي جديدي مجهز باشد که زمينه مناسب‌تري را براي اثربخشي روش‌هاي درماني ايجاد کند. محققان اميدوارند بتوانند از اين روش براي درمان بيماري‌هايي مانند ام.اس، ديابت، پارکينسون و آلزايمر استفاده کنند. چراکه در بيش از 50 درصد موارد، بيماران مبتلا به اين گروه از بيماري‌ها به علت عدم مصرف دوز مناسب دارو يا رعايت نكردن برنامه زمان‌بندي شده نتيجه موفقيت‌آميزي به دست نمي‌آورند. اما اين داروها مي‌تواند راهکار مناسبي براي از ميان برداشتن چنين مشکلات و محدوديت‌هايي باشد.
بيمارستان‌هايي از جنس صفر و يک
اگر بخواهيم نمايي از بيمارستان‌هاي آينده را به تصوير بکشيم، بايد به طيف وسيعي از فناوري‌هاي ديجيتالي پيشرفته اشاره کنيم که بي‌شک بيمارستان‌هاي آينده بدون مجهز شدن به اين امکانات معني و مفهومي نخواهد داشت.
البته به اين معني نيست که همه اين ابزارها الزاما بايد در اتاق‌هاي نسل جديد بيمارستان‌ها وجود داشته باشد يا اين‌که در بيمارستان‌هاي آينده به همه اين امکانات با هم دسترسي خواهيم داشت، بلکه مجهز شدن بيمارستان‌ها به اين امکانات نويدبخش اين است که در آينده بيماران مي‌توانند در شرايط بهتري تحت درمان و مراقبت‌هاي پزشکي قرار گيرند. اتاق‌هاي بيمارستان‌هاي آينده فضايي کاملا نوراني و روشن و مجهز به فناوري‌هايي است که پيوسته وضعيت بيمار و اعمال حياتي او را تحت کنترل قرار مي‌دهند. در اتاق‌هاي بيمارستان‌هاي امروزي تجهيزات و وسايلي يافت مي‌شود که ميان آنها هيچ‌گونه هماهنگي وجود ندارد و هر يک از آنها به طور مجزا عمل مي‌کنند که البته اين خود مي‌تواند به نوعي بي‌نظمي در تحت نظر قرار دادن بيماران بستري منتهي شود. اما در بيمارستان‌هاي آينده تجهيزات به عنوان يک ابزار کاربردي همه‌جانبه عمل مي‌کنند که در هماهنگي کامل با هم هستند.
در بالاي سر هر بيمار يک نمايشگر ديجيتالي نصب مي‌شود که علاوه بر علائم حياتي بيمار، ميزان نور و روشنايي اتاق و کنترل تجهيزات مراقبت پزشکي را به عهده دارد.
همچنين انتقال اطلاعات مربوط به بيمار از طريق يک مرکز ارتباطي که به تخت بيمار متصل است به پرستاران، پزشکان و کادر درماني ارسال مي‌شود تا در صورت مواجه شدن با هرگونه مشکلي در کوتاه‌ترين زمان ممکن براي رفع مشکلي که بيمار با آن مواجه شده اقدام شود.
روي در ورودي اتاق بيمار شيشه‌هاي هوشمندي نصب شده است که به محض ورود پرستار يا فرد همراه بيمار هرگونه شرايط ويژه‌اي که بيمار با آن مواجه مي شود، از حساسيت‌هاي دارويي تا محدوديت‌هاي غذايي و حرکتي را هشدار مي‌دهد. سيستم‌هاي کنترل‌کننده‌اي که بيمار به آن دسترسي دارد اين امکان را به او مي‌دهد تا بتواند دماي اتاق، ميزان روشنايي و بسياري از ديگر عوامل محيطي را به دلخواه تغيير داده و از همان طريق نيز غذا و نوشيدني سفارش دهد.
هرگونه اقدام درماني لازم براي بيماران از طريق يک سيستم مرکزي به ايستگاه پرستاري اطلاع‌رساني مي‌شود. براي اطلاع از وضعيت ضربان قلب و بررسي فشار خون و دماي بدن يا هر اقدام ديگري لازم نيست از سيستم‌هاي مجزايي استفاده شود بلکه تختخواب‌هاي هوشمندي که براي بيماران در نظر گرفته شده است دائم دماي بدن، فشار خون و ضربان قلب بيمار را حتي در شرايطي که بيمار خواب باشد اندازه‌گيري و ثبت مي‌کند و اين اطلاعات به روش بي‌سيم به سيستم‌هاي اطلاع‌رساني ايستگاه پرستاري و کادر درماني ارسال مي‌شود.
آنچه مسلم است اين که تغييرات در حوزه فناوري و بخصوص فناوري‌هاي ديجيتالي بسرعت در حال رشد و توسعه است. اگر منطبق بودن اين تغييرات با نيازهاي انسان‌ها را ويژگي مشترک آنها قلمداد کنيم، مي‌توانيم با اطمينان چشم‌انداز روشني را از آينده فناوري در حوزه سلامت ترسيم کنيم.
پيوند ميان فناوري و سلامت
بسياري از متخصصان و کارشناسان بر اين باورند که مي‌توان از سيستم‌هاي ذخيره‌سازي اطلاعات بيماران، سيستم‌هاي اطلاعات دارويي و همچنين سيستم‌هاي درمان از راه دور به عنوان يکي از مهم‌ترين کاربردهاي فناوري‌هاي ديجيتال در حوزه پزشکي نام برد.
اين سيستم‌ها بستري است که دريافت بهترين خدمات را براي بيمار در کوتاه‌ترين زمان ممکن امکانپذير مي‌سازد. دنياي ديجيتال در حوزه پزشکي را مي‌توان در سه بخش مجزا شامل نرم‌افزارهاي ديجيتال، ابزارهاي ديجيتال و خدماتي که از طريق اين فناوري ارائه مي‌شود، طبقه‌بندي کرد.
کارت‌هاي هوشمند يکي از پديده‌هاي تکنولوژيکي حاصل دستاوردهاي محققان در حوزه فناوري ديجيتال است که به نظر مي‌رسد در آينده‌اي نزديک بتواند نقش بسيار مهمي را در زندگي انسان‌هاي مدرن و امروزي ايفا کند.
کارت‌هاي هوشمند مجهز به يک تراشه سخت‌افزاري هستند که اطلاعات را در خود ثبت و نگهداري مي‌کنند. امروزه در بيشتر کشورهاي پيشرفته، کارت‌هاي هوشمند سلامت از جايگاه ويژه‌اي در نظام سلامت آن کشور برخوردار شده‌اند.
صدور کارت‌هاي هوشمند سلامت امکان دسترسي به پرونده پزشکي افراد را در هر زمان و مکاني امکانپذير مي‌سازد.
بيمار در اين کارت، تمام اطلاعات مربوط به سوابق پزشکي خود را همراه دارد و به اين ترتيب پزشک با دسترسي به اين اطلاعات که در تراشه موجود در کارت ثبت شده است در تشخيص بيماري و درمان، بهتر عمل مي کند. اين کارت‌ها هنگام بروز سوانح نيز مي‌تواند مشکل‌گشا باشد.
چنانچه فرد سانحه‌ديده بيهوش باشد و دسترسي به سوابق پزشکي بيمار امکانپذير نباشد مي‌تواند اطلاعات لازم را براي درمان بيمار در اختيار پزشک قرار دهد. البته بايد اين نکته را نيز مورد توجه قرار داد که اين سيستم تنها در صورتي کارآمد خواهد بود که در همه مراکز درماني اعم از بيمارستان‌ها، آزمايشگاه‌ها، داروخانه‌ها، درمانگاه‌ها و مطب پزشکان امکانات لازم از قبيل کارتخوان‌هاي اختصاصي براي دسترسي به اطلاعات ثبت شده در اين کارت فراهم باشد.
برقراري ارتباط ميان اين فناوري‌ها نيز مقوله ديگري است که بايد در بيمارستان‌هاي آينده آن را جستجو کرد. به اين ترتيب مي‌توانيم بگوييم زمينه مناسبي براي ورود دنياي ديجيتال به قلمرو پزشکي فراهم شده است که موضوع سلامت و تندرستي انسان‌ها را در چارچوبي متفاوت مورد توجه قرار مي دهد.
داروهاي ديجيتالي
يکي از فناوري‌هاي جديدي که اين روزها سر و صداي زيادي در دنياي پزشکي راه انداخته، داروهايي است که به کدهاي صفر و يک مجهز بوده و با عنوان داروهاي ديجيتال به بازار عرضه خواهد شد.
در حقيقت اين داروها که به شکل قرص‌هاي ديجيتال ساخته مي‌شود به حسگرهايي مجهز است که مي‌تواند وضعيت بدن فرد را از نظر علائم بيولوژيکي مانند ضربان قلب يا فشار خون تحت کنترل قرار دهد و در اين‌باره اطلاعاتي را به گيرنده‌اي که به شکل يک مچ‌بند يا چسب روي بدن قرار مي‌گيرد، ارسال کند. يکي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد اين حسگرهاي بيولوژيکي ابعاد بسيار کوچک آنهاست که جاسازي آنها را داخل قرص‌هاي ديجيتال امکانپذير مي‌سازد. به محض رسيدن اين قرص به دستگاه گوارش و ورود آن به معده، پوشش آن با شيره گوارشي ترشح شده در معده واکنش مي‌دهد و اين واکنش انرژي لازم را براي عملکرد حسگر الکترونيکي درون قرص تامين مي‌کند.
اين حسگر که در اين مرحله داخل بدن قرار دارد مي‌تواند اطلاعاتي را درباره ويژگي‌هاي بيولوژيکي بدن به گيرنده ارسال کند. اما دسترسي به اين اطلاعات و خواندن آنها مستلزم نصب و بارگذاري يک برنامه کاربردي (Application) اختصاصي است که بايد روي گوشي هوشمند يا تبلت نصب شود تا گيرنده بتواند اطلاعات فرستاده شده را به آن منتقل کند. بيمار مي‌تواند اين اطلاعات را به پزشک معالج يا مرکز درماني که تحت نظر آن است، ارسال کند تا اين اطلاعات در پرونده الکترونيکي بيمار به ثبت رسانده شود. همچنين اين حسگر مي‌تواند درخصوص زمان‌بندي مصرف داروها نيز به بيمار کمک کند تا بيمار براي اثربخشي بهتر داروها، آنها را براساس برنامه زمان‌بندي توصيه‌شده توسط پزشک مصرف کند.
علاوه بر اين، حسگرها مي‌توانند اثرات جانبي يا اثرات ناشي از تداخل دارويي را نيز بدقت تحت نظر قرار داده و با ارسال علائم هشداردهنده از بروز حوادث جدي و مسموميت‌هاي دارويي جلوگيري کند. بنابراين چندان دور از انتظار نخواهد بود که نسل آينده داروها نيز بتواند در مقايسه با داروهاي امروزي به فناوري‌هاي جديدي مجهز باشد که زمينه مناسب‌تري را براي اثربخشي روش‌هاي درماني ايجاد کند. محققان اميدوارند بتوانند از اين روش براي درمان بيماري‌هايي مانند ام.اس، ديابت، پارکينسون و آلزايمر استفاده کنند. چراکه در بيش از 50 درصد موارد، بيماران مبتلا به اين گروه از بيماري‌ها به علت عدم مصرف دوز مناسب دارو يا رعايت نكردن برنامه زمان‌بندي شده نتيجه موفقيت‌آميزي به دست نمي‌آورند. اما اين داروها مي‌تواند راهکار مناسبي براي از ميان برداشتن چنين مشکلات و محدوديت‌هايي باشد.
بيمارستان‌هايي از جنس صفر و يک
اگر بخواهيم نمايي از بيمارستان‌هاي آينده را به تصوير بکشيم، بايد به طيف وسيعي از فناوري‌هاي ديجيتالي پيشرفته اشاره کنيم که بي‌شک بيمارستان‌هاي آينده بدون مجهز شدن به اين امکانات معني و مفهومي نخواهد داشت.
البته به اين معني نيست که همه اين ابزارها الزاما بايد در اتاق‌هاي نسل جديد بيمارستان‌ها وجود داشته باشد يا اين‌که در بيمارستان‌هاي آينده به همه اين امکانات با هم دسترسي خواهيم داشت، بلکه مجهز شدن بيمارستان‌ها به اين امکانات نويدبخش اين است که در آينده بيماران مي‌توانند در شرايط بهتري تحت درمان و مراقبت‌هاي پزشکي قرار گيرند. اتاق‌هاي بيمارستان‌هاي آينده فضايي کاملا نوراني و روشن و مجهز به فناوري‌هايي است که پيوسته وضعيت بيمار و اعمال حياتي او را تحت کنترل قرار مي‌دهند. در اتاق‌هاي بيمارستان‌هاي امروزي تجهيزات و وسايلي يافت مي‌شود که ميان آنها هيچ‌گونه هماهنگي وجود ندارد و هر يک از آنها به طور مجزا عمل مي‌کنند که البته اين خود مي‌تواند به نوعي بي‌نظمي در تحت نظر قرار دادن بيماران بستري منتهي شود. اما در بيمارستان‌هاي آينده تجهيزات به عنوان يک ابزار کاربردي همه‌جانبه عمل مي‌کنند که در هماهنگي کامل با هم هستند.
در بالاي سر هر بيمار يک نمايشگر ديجيتالي نصب مي‌شود که علاوه بر علائم حياتي بيمار، ميزان نور و روشنايي اتاق و کنترل تجهيزات مراقبت پزشکي را به عهده دارد.
همچنين انتقال اطلاعات مربوط به بيمار از طريق يک مرکز ارتباطي که به تخت بيمار متصل است به پرستاران، پزشکان و کادر درماني ارسال مي‌شود تا در صورت مواجه شدن با هرگونه مشکلي در کوتاه‌ترين زمان ممکن براي رفع مشکلي که بيمار با آن مواجه شده اقدام شود.
روي در ورودي اتاق بيمار شيشه‌هاي هوشمندي نصب شده است که به محض ورود پرستار يا فرد همراه بيمار هرگونه شرايط ويژه‌اي که بيمار با آن مواجه مي شود، از حساسيت‌هاي دارويي تا محدوديت‌هاي غذايي و حرکتي را هشدار مي‌دهد. سيستم‌هاي کنترل‌کننده‌اي که بيمار به آن دسترسي دارد اين امکان را به او مي‌دهد تا بتواند دماي اتاق، ميزان روشنايي و بسياري از ديگر عوامل محيطي را به دلخواه تغيير داده و از همان طريق نيز غذا و نوشيدني سفارش دهد.
هرگونه اقدام درماني لازم براي بيماران از طريق يک سيستم مرکزي به ايستگاه پرستاري اطلاع‌رساني مي‌شود. براي اطلاع از وضعيت ضربان قلب و بررسي فشار خون و دماي بدن يا هر اقدام ديگري لازم نيست از سيستم‌هاي مجزايي استفاده شود بلکه تختخواب‌هاي هوشمندي که براي بيماران در نظر گرفته شده است دائم دماي بدن، فشار خون و ضربان قلب بيمار را حتي در شرايطي که بيمار خواب باشد اندازه‌گيري و ثبت مي‌کند و اين اطلاعات به روش بي‌سيم به سيستم‌هاي اطلاع‌رساني ايستگاه پرستاري و کادر درماني ارسال مي‌شود.
آنچه مسلم است اين که تغييرات در حوزه فناوري و بخصوص فناوري‌هاي ديجيتالي بسرعت در حال رشد و توسعه است. اگر منطبق بودن اين تغييرات با نيازهاي انسان‌ها را ويژگي مشترک آنها قلمداد کنيم، مي‌توانيم با اطمينان چشم‌انداز روشني را از آينده فناوري در حوزه سلامت ترسيم کنيم.
پيوند ميان فناوري و سلامت
بسياري از متخصصان و کارشناسان بر اين باورند که مي‌توان از سيستم‌هاي ذخيره‌سازي اطلاعات بيماران، سيستم‌هاي اطلاعات دارويي و همچنين سيستم‌هاي درمان از راه دور به عنوان يکي از مهم‌ترين کاربردهاي فناوري‌هاي ديجيتال در حوزه پزشکي نام برد.
اين سيستم‌ها بستري است که دريافت بهترين خدمات را براي بيمار در کوتاه‌ترين زمان ممکن امکانپذير مي‌سازد. دنياي ديجيتال در حوزه پزشکي را مي‌توان در سه بخش مجزا شامل نرم‌افزارهاي ديجيتال، ابزارهاي ديجيتال و خدماتي که از طريق اين فناوري ارائه مي‌شود، طبقه‌بندي کرد.
کارت‌هاي هوشمند يکي از پديده‌هاي تکنولوژيکي حاصل دستاوردهاي محققان در حوزه فناوري ديجيتال است که به نظر مي‌رسد در آينده‌اي نزديک بتواند نقش بسيار مهمي را در زندگي انسان‌هاي مدرن و امروزي ايفا کند.
کارت‌هاي هوشمند مجهز به يک تراشه سخت‌افزاري هستند که اطلاعات را در خود ثبت و نگهداري مي‌کنند. امروزه در بيشتر کشورهاي پيشرفته، کارت‌هاي هوشمند سلامت از جايگاه ويژه‌اي در نظام سلامت آن کشور برخوردار شده‌اند.
صدور کارت‌هاي هوشمند سلامت امکان دسترسي به پرونده پزشکي افراد را در هر زمان و مکاني امکانپذير مي‌سازد.
بيمار در اين کارت، تمام اطلاعات مربوط به سوابق پزشکي خود را همراه دارد و به اين ترتيب پزشک با دسترسي به اين اطلاعات که در تراشه موجود در کارت ثبت شده است در تشخيص بيماري و درمان، بهتر عمل مي کند. اين کارت‌ها هنگام بروز سوانح نيز مي‌تواند مشکل‌گشا باشد.
چنانچه فرد سانحه‌ديده بيهوش باشد و دسترسي به سوابق پزشکي بيمار امکانپذير نباشد مي‌تواند اطلاعات لازم را براي درمان بيمار در اختيار پزشک قرار دهد. البته بايد اين نکته را نيز مورد توجه قرار داد که اين سيستم تنها در صورتي کارآمد خواهد بود که در همه مراکز درماني اعم از بيمارستان‌ها، آزمايشگاه‌ها، داروخانه‌ها، درمانگاه‌ها و مطب پزشکان امکانات لازم از قبيل کارتخوان‌هاي اختصاصي براي دسترسي به اطلاعات ثبت شده در اين کارت فراهم باشد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید