چند نفر برای ارز تصمیم می‌گیرند؟!

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: رضا عظیمی مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت امور اقتصادی و دارایی در هجدهمین نشست هیئت نمایندگان اتاق تهران، با اشاره به اینکه کلیت برنامه به تصویب رسیده، ارز را یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی اخیر دانست که نهایتا منجر شده تا دولت برای داشتن یک نظام ارزی مناسب طرح راه اندازی بورس ارز را ارائه دهد.

به گفته عظیمی وزارت اقتصاد با همکاری بانک مرکزی در حال اندیشیدن راهکارهای راه اندازی بورس ارز است.

عظیمی با تاکید بر اینکه نظام ارزی کشور نظام شناور مدیریت شده است گفت: در نظام ارزی ما عرضه و تقاضا به رسمیت شناخته شده اما مدیریت هم در آن وجود دارد تا نوسانات بازار را تحت تاثیر قرار ندهد.

عظیمی با بیان اینکه این نظام با ارز تک نرخی از سال ۸۰ شروع به کار کرد به موفقیت ان در دهه هشتاد اشاره کرد و ادامه داد: فاصله نرخ مرجع با نرخ بازار آزاد از سال ۸۹ زیاد شد. پس از آن هم نرخ ارز در بازار آزاد دچار روند افزایشی و البته نوسانی بود و این نوسان مشکل‌آفرین شد. وضعیت فعلی با نظام اقتصادی ما همخوانی ندارد و رانت بسیار بزرگی در بازار ارز وجود دارد.

* چند نفر در داخل و خارج از کشور برای ارز تصمیم می‌گیرند

مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت امور اقتصادی و دارایی با اشاره به اینکه اکنون بازار به جای تاثیرپذیری از عوامل اقتصادی در سیطره گمانه زنی‌های سیاسی است گفت: از طرف دیگر افزایش نرخ ارز آزاد مبنای قیمت گذاری شده در حالی که سهم ارز ازاد از بازار تنها ۱۰ درصد و بقیه کالا‌ها با ارز مرجع وارد بازار شده است.

وی ادامه داد: شکاف بین ارز مرجع و آزاد باعث شده که صادرکننده رغبتی برای ارائه ارز حاصل از صادرات به سیستم نداشته باشد.

عظیمی طرح راه‌اندازی بورس ارز را شامل یک هدف سه مرحله‌ای اعلام کرد.

عظیمی توضیح داد که مرحله اول از راه اندازی بورس ارز شفاف شدن نظام ارزی و بازار با اقداماتی شبیه ایجاد پرتال ارزی است. مرحله دوم با نام مرحله گذار برای رفع موانع و حرکت در جهت کم کردن فاصله ارز مرجع و آزاد دارد و در ‌‌نهایت مرحله سوم یکسان سازی نرخ ارز است.

مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت اقتصاد پیش نیازهای دوران گذار را شامل شفاف شدن بازار برای عرضه کننده و تقاضاکننده دانست و افزود: در حال حاضر بازار نقطه‌ای است و عوامل بازار هم قیمت را تعیین نمی‌کنند بلکه چند نفر در داخل و خارج از کشور تصمیم گیر شده‌اند. هم چنین باید اطلاعات لازم در مورد تقاضا در بازار کسب شود تا تقاضای واقعی شناسایی و به آن‌ها پاسخ داده شود.

عظیمی در سخنان خود اشاره داشت که در این بورس ارز به صورت فیزیکی مبادله نمی‌شود و خرید و فروش گواهی ارزی صورت می‌گیرد و تنها افرادی که ثبت سفارش داشته باشند می‌توانند وارد بازار شوند.

این کار‌شناس اقتصادی هم‌چنین از تصمیم بورس به پاسخگویی به نیازهای خرد چون ارز مسافری و دانشجویی با قیمت تابلوی بورس توسط چند بانک مشخص خبر داد.

عظیمی تاکید کرد که این بازار ابتدا برای معاملات نقدی راه‌اندازی خواهد شد و در آینده بازار سلف و آتی هم به آن افزوده خواهد شد. او هم چنین متذکر شد که برای موفقیت بورس ارز باید هماهنگی کامل بین بانک‌ها، صرافی‌ها بانک مرکزی صورت بگیرد و هم چنین مقررات مناسبی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور و توزیع درست کالاهایی که با ارز مرجع وارد کشور می‌شوند وضع شود.

* شکست‌های تک نرخی کردن ارز

پس از طرح سوال و دیدگاه‌های فعالان اقتصادی پیرامون بورس ارز، نوبت به مدیرکل دفتر تحقیقات پولی و بازرگانی وزارت اقتصاد رسید تا به پرسش‌ها و نگرانی‌های بخش خصوصی پاسخ دهد.

رضا عظیمی با بیان اینکه موضع دولت این است که در خصوص ارز به جمیع جهات توجه شود و صرفا بخش تولید و صنایع مدنظر نیستند، گفت: تک نرخی کردن ارز در دو مقطع طی دو سال گذشته مورد توجه دولت قرار گرفت.

وی افزود: در خرداد ماه سال گذشته بانک مرکزی در این راستا نرخ مرجع را افزایش داد اما اتفاقی که افتاد این شد که بازار نیز بلافاصله با جهش قیمت مواجه شد و عملا راهکار بانک مرکزی بی‌نتیجه ماند.

عظیمی ادامه داد: با شرایط فعلی که اقتصاد کشور با آن مواجه است و عدم رابطه میان عرضه و تقاضا، هیچ اطمینانی وجود ندارد که به سمت تک نرخی شدن ارز پیش رویم. عظیمی در عین حال تصریح کرد: دولت طی دوسال اخیر مدیریت نسبتا مناسبی روی نرخ ارز داشته است.

به گزارش مهر،وی بر قابلیت مدیریت در نرخ ارز تأکید کرد و افزود: مدیریت بر بازار ارز از طریق مدیریت بر دسترسی امکان پذیر است و نه قیمت. بنابراین، هدف دولت از تاسیس بورس ارز مداخله در نرخ ارز نیست و دولت دخالتی در قیمت ارز نخواهد داشت.

او با بیان اینکه بازار گواهی ارزی به معنی دولتی کردن بازار ارز نیست، افزود: نظام شناور ارزی در اقتصادی که مدام با شوک‌های گوناگون مواجه می‌شود تجویز نمی‌شود از این رو، نظام شناور ارزی در حال حاضر به درد اقتصاد ایران نمی‌خورد.

عظیمی در ادامه خاطرنشان کرد که بورس ارز در کشورهای پیشرفته نیز به کار گرفته شده و جواب نیز داده است بنابراین اینگونه نیست که این بازار ساخته و پرداخته تنها ما باشد.

* اجباری در کار نیست

عظیمی درادامه سخنانش در واکنش به ابراز نگرانی فعالان اقتصادی درباره ابزار دولت برای ترغیب مشارکت صادرکنندگان در این بازار گفت: تاکنون پیشنهادات مختلفی درباره نحوه حمایت از رشد صادرات غیر نفتی در قالب بورس ارز مطرح شده است؛ در‌‌نهایت مقرر شد، اعطای مشوق‌های صادراتی و معافیت‌های مالیاتی به صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را در این بازار عرضه می‌کنند، تسهیل شود. بنابراین اجباری درکار نیست.

او در ادامه در پاسخ به پرسش حریری توضیح داد که سازمان توسعه تجارت برای آنکه نظرات صادرکنندگان را نیز نسبت به این طرح جویا شود، جلساتی را با اتحادیه صادرکنندگان و اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی برگزار کرده است.

عظیمی سپس به پیش بینی اعضای هیات نمایندگان مبنی بر افزایش نرخ ارز پس از راه اندازی بورس ارز، این پیش بینی را رد کرد و گفت: هنگامی که درقالب سازو کار این بازار به تقاضای واقعی پاسخ دهیم، بازار سوم به حاشیه می‌رود.»

او ادامه داد: «در دو سال گذشته بازار حاشیه‌ای بر بازار رسمی ارز تسلط یافته بود که البته با شکل گیری بورس ارز و تامین نیاز‌های واقعی به دنبال آن هستیم که بازار رسمی بر بازارحاشیه‌ای مسلط شود.