آفتابنیوز : آفتاب: نعیمه اشراقی، نوه دختری امام خمینی(س)، مهندس پتروشیمی و کارشناس ارشد صنایع از دانشگاه امیرکبیر، وی معاون مدیر عامل و عضو هیئت مدیره شرکت خدمات مهندسی نفت کیش است. به دعوت ما برای مصاحبه پاسخ مثبت داد و با روی گشاده پذیرای سوالات شد. اشراقی با اشرافی کامل و دقیق بر مسائل، با بیانی شیوا،نکات و خاطرات بسیار قابل تاملی را بیان کرد که در پی می آید.
*************************
امروزه دربرخی از خانواده های جوان ایرانی گاه شاهد بروز نوعی از هم گسیختگی فرهنگی هستیم. در حالیکه به نظر می رسد در سال های گذشته نیز این تفاوت ها وجود داشتند اما بنیان خانواده ها از استحکام بیشتری برخوردار بودند. به نظر می رسد امام نیز در زندگی خصوصی خود با همسرشان تفاوت هایی داشتند چگونه این تفاوت ها را مدیریت می کردند؟
اشراقی:حضرت امام همواره ارتباط صمیمی و خاصی با همسرشان داشتند به طوریکه همین رفتار و ارتباط تا به امروز نیز سرمشق دیگر اعضای خانواده ایشان است. چرا که ارتباط امام با همسرشان بر سه پايه استوار بود. علاقه وافر كه تا پايان عمر همچنان به قوت خود باقي ماند وهيچگونه خدشه اي به آن وارد نشد، احترام سرشار از تواضع كه موجب شده بود همه نسبت به شخصیت امام و احترام خاص ایشان به خانم، جایگاه ویژه ای قائل شوند و در آخر نیز احترام به خواسته هاي همسرشان. اگرچه در برخی مواقع خواسته هاي زني با روحيه اشرافي در كنار مردي از تبار سياست، مبارزه و روحيه طلبگي و عرفاني، همخواني آنچنانی نداشت اما هيچگاه اين نبود همخواني به چشم ديده نشد و هيچ اشكالي در تعامل بين اين دو فرد به وجود نياورد. تا جائیکه همواره اما و همسرشان به اجراي خواسته هاي به حق خويش ملتزم و متعهد بودند. ناگفته نماند خصايص ويژه خانم حاصل تشخص فرهنگي و خانوادگي نیز از ايشان شخصيتي دوست داشتني و قابل احترام به وجود آورده بود.
خانواده امام این روزها چه می کنند؟ آیا روابط خانودگی شان همچون گذشته که امام حضور داشتند، مستحکم است؟
بلی. البته در زمان حيات مرحوم دايي بزرگوارم حاج سيد احمد خميني(ره) با ترغيب ايشان هرهفته دور هم جمع مي شديم. همچنين قبل از فوت مادربزرگ عزيزم همه خانواده در منزل ايشان به طور منظم در رفت وآمد بودند اما درحال حاضر گرچه اين ارتباطات به اندازه گذشته منظم نيست اما خانواده امام همچنان در يك صميميت آكنده از مهر ومحبت و با نشاطي همراه با اميدي به آينده حتي با ديدگاههاي سياسي مختلف در كنار هم روزگار سپري مي كنند.
نوه امام از بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران چه به یاد دارد؟
ده سال زندگي با امام براي من سراسر خاطره بود كه شيرين ترين و به ياد ماندني ترين خاطرات زندگيم در این دوره زمانی شکل گرفته است. در این بین لحظه دیدارم با ایشان در نوفل لوشاتو را هیچگاه فراموش نمی کنم. به همراه مادرم به نزد اما رفتیم. امام در وهله ورود دستان شان را از دو طرف باز كرده بودند و من و مادرم را در آغوش فشردند. در آنجا بود که وقتي در آغوش امام جا گرفتم، در عالم کودکی احساس كردم اين آغوش محكم، امن و مهربان ترين آغوشي است كه مرا در بر گرفته. درست از همان لحظه جرقه اي از عشق به امام در وجودم تپيدن گرفت. با وجود سن کمی که داشتم امام را بدين گونه يافتم و عاشق مهر و محبت بی دریغ ایشان شدم. عاشق جهره نوراني، لبخند مليح و صورت جذاب و شيرين شان شدم. در طول ده سال از زندگي ام با ايشان نیز به دليل حسن رفتار، كردار و ادب بي نظيرشان هرروز عاشق تر از گذشته شدم به طوریکه هنوز هم با ياد اشان از قطران آن خاطرات بهره ها مي جويم و به آرامش مي رسم.
در سال های گذشته همواره شایعاتی در خصوص مصاحبه امام در لحظه ورود ایشان به کشور مطرح بود، آیا شما از صحت این موضوع باخبرید؟
يك بار از امام در خصوص پاسخ "هيچ" به سوال خبرنگاری در لحظه ورودشان به خاک وطن سوال پرسیدم. اینکه آیا در آن لحظه هیچ احساسی نداشتند یا خیر. به ايشان گفتم می خواهم دقیقا بدانم آيا واقعا در لحظه ورود به ايران در مقابل مردمی که با پاک ترين احساسات به استقبال شما شتافتند، در مواجه با پيروزی انقلابی که خود برای به ثمر رسيدن آن خون دل ها خورده بوديد و در حین بازگشت به وطنی که 15 سال از ديدن آن محروم بوديد، هيچ احساسی نداشتيد؟ امام در پاسخ به سوالم فرمودند در لحظه فرود هواپيما به خاک ايران آقای قطب زاده از من اجازه مصاحبه با يک خبرنگار را درخواست کردند. من پاسخم منفی بود. در همين اثنا خبرنگار آمد و سوالش را پرسيد. پاسخ "هيچ" من به خبرنگار در خصوص عدم قبول مصاحبه بود نه اينکه هيچ احساسی ندارم. اینگونه بود که آن حرف و حدیث ها در خصوص پاسخ هیچ امام در جامعه شکل گرفت.
شما به عنوان نوه امام (ره) در خصوص بها دادن به زنان در مقابل مردان و وضعیت اجتماعی فرهنگی زنان جامعه ایران در حال حاضر چه نظری دارید؟
در خصوص پاسخ به این سوال نظري ندارم، چون اعتقادي به جداسازي زنان از مردان و بررسي وضعيت آنان به صورت انتزاعي ندارم. در عين حاليكه خود در اين زمينه صاحب نظر و متخصص نيستم.
به نظر شما مهم ترین ویژگی اخلاقی امام چه بود که اینگونه همگان را به خود جلب می کرد؟ از نگاه من مهم ترين ويژگي امام ثبات و عدم تغيير در حالات روحي و شخصيتي ايشان در قبل و بعد از به قدرت رسيدن شان است. به طوریکه هيچ وقت اثرات سوئي كه بر اثر قدرت ذاتا در بشر حاصل مي شود، در امام بروز نکرد و ایشان كاملا از اين صفات ناپسند، مبرا باقی ماندند. البته عده اي تصور مي كنند امام در موضع گيري هاي سياسي خويش در قبل و بعد از انقلاب، دچار تغييراتي شدند اما به نظر من این تصور عبثی است كه بيشترين جفا را در حق ايشان ادا مي كنند. زیرا چنانچه تغييراتي هم رخ داده، تابع شرایط زمانی به وجود آمده نه هیچ بهانه دیگری.
بهتر است در این خصوص کمی توضیح بدهید. یعنی از نظر شما امام هیچگاه نظر و خط مشی خود را تغییر ندادند ؟ ببینید در سال هاي اول بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، کشور ما با يك جامعه از هم گسيخته سياسي و اجتماعي روبرو بود. خروج مجرم های مسلح همراه با آزادي زنداني های سياسي از زندان ها، مسايل و مشکلات استقلال طلبي خوزستان و مشكلات قوميتي و اختلافات مذهبي اقوام استان هايي مانند كردستان از معضلات حائز اهميت آن زمان بود. از سویی ديگر ترور برخي ائمه جمعه شهرهاي مهم كشور، ترور شخصيت هاي اثرگذاري هم چون دكتر بهشتي و بيش از هشتاد نفر از مسئولان برجسته نظام، همچنین شهادت استاد مطهري، دكتر مفتح که دو تئوريسين اصلي نظام بودند به همراه ترور رئيس جمهور و نخست وزير وقت در يك عمليات ناجوان مردانه، هر لحظه بر حجم مشكلات جامعه می افزودند. از طرف دیگر شروع حمله عراق به ايران و کنترل فضاي احساسي حاكم بر جامعه كه در اقشار مختلف مردم، خود را به اشكال مختلف نمايان مي ساخت، همگی از شاخصه هاي قابل تعمق مشکلات و بحران های آن زمان به حساب مي آید. شما خود قضاوت كنيد آيا مي توان در چنين جامعه اي و در چنين فضاي خاص زماني، از دمكراسي دم زد. برای همین است که معتقدم مقايسه سال هاي ابتدايي انقلاب با ايران امروز، قياس اصولي و مناسبي نيست. به همین دلیل است که قاطعانه می گویم نمی توان مشكلات و مصائب را به گردن معمار انقلاب گذاشت و این کار ناجوانمردانه ای است.
دربسیاری از متون به این مهم اشاره شده که امام مردم را مهم ترین شاخصه هر نظامی می دانستند و برای نظر مردم احترام خاصی قائل بودند. آیا شما نیز که از نزدیک با امام و طرز فکرشان آشنا بودید، همین برداشت را دارید؟
آنچه مسلم است، امام به دنبال يك جامعه ديني آزاد و مستقل بودند كه با تصويب قوانين مطابق با شريعت و خواست ملت همراه و همگام باشد. از منظر امام در این جامعه مردم از نعمت های رفاه، امنيت و آزادي در لايه هاي مختلف اجتماعي، سياسي و اقتصادي به شکل مساوی برخوردار می شدند. در این خصوص نیز لازم است این مهم را به خاطر داشته باشیم که ملاك اصلی براي امام همواره مردم بودند. به همين دلیل نیز امام همواره از نظريه انتخابات آزاد پشتيباني مي كردند كه پيرو آن اين جمله معروف "ميزان راي ملت است" را بیان فرمودند که این جمله خود حاکی از پايبندي ايشان به اصالت راي مردم است. با اتکا به خواست امام است که امروز شاهد آن هستیم در جامعه با وجود همه تشتت هاي نظري در ابعاد مختلف، باز هم خواسته اكثريت مردم، وجود حكومتي با رعايت قوانين اسلامي است كه تلفيقي از حكومت ديني و مردمي را به دنبال داشته باشد.
ضمن اینکه بايد اضافه كنم که امكان در اختيار داشتن چنين جامعه اي دور از ذهن نيست. زیرا در باور و اعتقاد مردم این جامعه به صورت كاملا روشن، متبادر است.
شما به نوعی در صنعت نفت فعالیت دارید خاطره ای رو برای ما یاد آور می شوید؟
به طور نمونه از مديريت قوي جناب مهندس زنگنه در صنعت نفت ياد مي كنم. خوب به ياد مي آورم كه تصميم گيري هاي درست و بلند مدت مهندس زنگنه چه در زمينه اعزام دانشجو در مقطع كارشناسي ارشد به كشورهاي غربي با دادن بورسيه و تعهد خدمت به صنايع نفتي ايران و چه در زمينه دعوت از شركت هاي بزرگي چون شل، توتال، بي پي، استات اويل و غیره از اقدامات شايسته آن زمان مدیریت این فرد شایسته در زمینه صنعت نفت بود.
به نظرم اين نمونه ای که گفتم هرچند كوچك اما از اصول اوليه يك جامعه آرماني است كه در جهت توسعه گام های موثری برداشته باشد ولي متاسفانه امروز جامعه ما از این اقدامات مدیریتی شایسته فاصله گرفته. ضمن اینکه برگشت به چنين فضايي آسان نه ولي امكان پذير است.
شما عملکرد دولت در راستای وحدت ملی و تامین رفاه و ارتقا وضعیت معیشتی مردم را چگونه ارزیابی می کنید؟ من معتقدم عملكرد دولت فعلي، حتي اگر با باور نيت خيرخواهانه نیز همراه باشد، براي مردم بسيار پرهزينه بوده به طوریکه بهاي آن شرايط اقتصادي نامطلوب است.
نظرتان در خصوص کلمات زیر چیست؟
امام (ره)
من از شخصيت امام، پاسخ سوالم در خصوص اینکه تفاوت انسان ها در چيست را پيدا کردم.
همسر امام (ره):
ایشان نمونه ای بارز از هم نشينی دو بعد شخصيتی متضاد، تشخص و تفاخر در کنار فروتنی و تواضع
مرحوم آیت الله اشراقی(ره):
مهربان ترين پدر دنيا بود.
نعیمه اشراقی: پاسخ به اين سوال قدری دشوار است ولی مهمترين خصوصيت من به زعم خودم "صبوری" است.
دانشگاه: جذابترين مکان برای تحصيل علم و تهذيب نفس
زنان:
نظری ندارم
احمدی نژاد : هنوز به کنه وجودش پی نبردم
سید حسن خمینی: به نظرم تلفيقی از دانش جديد و قديم، بهترين گزينه برای انتخابات رياست جمهوری سال آينده است.
رهبرمعظم انقلاب : جانشين امام ، امام هر زمان ايشان را در حال سان ديدن و يا لباس رزم در تلويزيون در مقام رياست جمهوری می ديدند لذت می بردند و می گفتند آقای خامنه ای مناسب رهبری هستند.
انتخابات: بهترين رويداد در يک جامعه چنانچه آزادانه برگزار شود.
تهران: شلوغ، آلوده، امن و جذاب. شهری که آرزو دارم ما بقی عمرم را در آن زندگی کنم.
رسانه : با توجه به تاثير گذاری آن می تواند شريف ترين و يا خبيث ترين باشد.
امام موسی صدر: رهبر فقيد شيعيان لبنان
پاریس: عروس شهرهای اروپا با کافه های خيابان شانزه ليزه که مرکز تبادل فکر و هنر است.
قم : زادگاه پدری
مردم ایران: صبور، صبور و صبور.
دلار و سکه : کاهش ارزش ارز در بازار جهانی، آنچه در ايران اتفاق می افتد سقوط در سراشيبی تند و عنان گسيخته ارزش پول ملی ماست که با تدبير و تلاش جهت کاهش و يا شکستن تحريم ها خصوصا تحريم نفت مي توان چتر نجاتی برای جلو گيری از سقوط آزاد ريال فراهم آورد.
تحریم:تبری است که گردن مردم را نشانه رفته است.
آینده: من به آينده خوش بين هستم، به نظر من راه حل ما در تشکيل يک دولت کارآمد با انتخاب مردم نهفته. ضمن اینکه استفاده از مديريت های قوی و تصميم گيری های صحيح نیز راه حال مناسبی است که بر اين اساس جامعه آرمانی مطلوب پايه ريزی خواهد شد.
سروش نیوز
به نظرم تلفيقی از دانش جديد و قديم، بهترين گزينه برای انتخابات رياست جمهوری سال آينده است.
من هم تایید می کنم.