بمناسبت شهادت حضرت امام باقر علیه السلام

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: در زمان امامت حضرت امام باقر عليه السلام ، شيعيان بدترين و سخت‏ترين دوران را تجربه مى‏كردند . آنان از لحاظ امنيّتى بسيار تحت فشار بودند و از هر جهت مورد تهاجم و تجاوز قرار مى‏گرفتند . ابن أبى الحديد به نقل از حضرت امام باقر عليه‏السلام ، شرايط آن دوره را چنين بيان مى‏كند : 

« قتلت شيعتنا بكلّ بلدة وقطعت الأيدي والأرجل على الظنّة وكان من يذكر بحبّنا والانقطاع إلينا سجن أو نهب ماله أو هدمت داره » . 

در تمام شهرها شيعيان ما به قتل رسيدند ، دست‏ها و پاها بر اساس گمان بريده شد ، و هر كس كه دوستى و علاقه خود را به ما آشكار مى‏كرد زندان مى‏شد يا اموال او را غارت مى‏كردند و يا خانه‏اش را ويران مى‏نمودند . 

ذهبى (از علماى اهل سنّت) چنين مى‏نويسد ؛ از حضرت امام باقر عليه‏السلام ، پرسيدند :
« كيف أصبحت ؟ قال عليه‏السلام أصبحت برسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم خائفا وأصبح كلّ النّاس آمنين » . 

چگونه صبح كرده‏ايد ؟ ايشان عليه‏السلام در پاسخ فرمودند : از اينكه به رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم منتسب هستم ترسان صبح كردم ، امّا ديگران در امنيّت صبح كردند .

حضرت امام محمد باقر عليه‏السلام از شرايط جابجایی قدرت از بنی امیه به بنی مروان به بهترين وجه ممكن استفاده نمودند و به تبيين ، تبليغ و آموزش احكام شرعى بر وفق مبناى قرآن و سنّت رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم پرداختند . ايشان با تلاش بى وقفه ، فقه شيعه را بنيانگذارى كردند و آن را استوار نمودند و در تمام ابواب فقهى نظرات خود را بيان نمودند . 

حضرت امام باقر عليه‏السلام ، نه تنها باقر مطلق علوم و معدن مطلق حكمت هستند ، بلكه باقر علم الهى و معدن حكمت اللّه‏ نيز مى‏باشند . واژه ي« باقر » در لغت علاوه بر معناى شكافتن ، داراى معناى توسعه دادن نيز مى‏باشد . حضرت امام باقر عليه‏السلام داراى اين وصف نيز بودند زيرا ايشان عليه‏السلام در طول زندگانى شريف‏شان به شرح و بسط علوم قرآنى و روايات مجمل مى‏پرداختند ؛ ايشان عليه‏السلام غوامض و مشكلات آيات و روايات را گره‏گشايى مى‏كردند و با بسط و شرح ؛ آنها را توسعه مى‏دادند . 

در روايتى ابوحمزه ثمالى درباره يكى از علماى اهل سنّت به نام قتادة بن دعامه بصرى كه مبهوت عظمت حضرت امام باقر عليه‏السلام شده بود ، مى‏گويد : 

در مسجد رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله نشسته بودم كه مردى آمد و سلام كرد و گفت : اى بنده خدا! كيستى؟ گفتم: مردى از اهل كوفه هستم، چه كارى دارى؟ او گفت: آيا ابوجعفر محمدبن على[ عليهم‏السلام] را مى‏شناسى ؟ به او گفتم : آرى... سخنم با او پايان نيافته بود كه حضرت ابوجعفر عليه‏السلام وارد شدند و گرداگرد ايشان عليه‏السلام اهالى خراسان و ديگران بودند كه مسائل حج را از ايشان [ عليه‏السلام] مى‏پرسيدند . ايشان عليه‏السلام به جايگاه خود رفتند و در آنجا نشستند و آن مرد هم نزديك ايشان عليه‏السلام نشست . امام عليه‏السلام رو به آن مرد كردند و فرمودند : كيستى ؟ او گفت : من قتادة بن دعامه بصرى هستم . حضرت امام باقر عليه‏السلام فرمودند : آيا تو فقيه اهل بصره هستى ؟ 

او عرض كرد : آرى ، حضرت عليه‏السلام فرمودند : واى بر تو اى قتاده ! خداوند گروهى از آفريدگان خود را ، بر ديگر آفريدگان خود حجّت قرار داد ، آنان لنگرگاه‏هاى زمين‏اند ، اوامر او را برپا مى‏دارند ، برگزيدگان علم او هستند ، قبل از آفرينش آنان را برگزيد ، در حالى كه سايبان سمت راست عرش الهى بودند . قتاده مدّتى دراز درنگ كرد و سپس گفت : خداوند امور شما را اصلاح فرمايد ، به خدا سوگند ، در برابر فقها و در برابر ابن عبّاس نشسته‏ام ولى قلبم در برابر هيچ يك از آنان آن چنان كه در برابر شما مضطرب شد ، به اضطراب و لرزش نيفتاد . حضرت عليه‏السلام به او فرمودند : واى بر تو ! آيا مى‏دانى در كجا هستى ؟ تو در برابر « خانه هايى كه خداوند فرمان داده است كه گرامى داشته و نامش در آنها ياد شود ، در آن بامدادان و شامگاهان نيايش او گويند * مردانى كه هيچ داد و ستد و خريد و فروشى ايشان را از ياد خداوند و برپا داشتن نماز و پرداختن زكات باز نمى‏دارد » تو آنجايى ما آنان هستيم . قتاده عرض كرد : سوگند به خداوند راست مى‏گوييد . خداوند مرا فداى شما كند ، به خدا سوگند اين خانه‏ها از سنگ و گل نيست . 

آن امام بزرگوار عليه‏السلام علاوه بر دارا بودن علمى وسيع و گسترده ، از لحاظ تربيت شاگرد نيز حوزه علمى فعّال و پر رونقى داشتند . براساس تحقيقات ما تنها چهارصد و هفتاد و هفت نفر بدون واسطه از ايشان عليه‏السلام دهها هزار روايت ، نقل كرده‏اند . يكى از شاگردان ايشان عليه‏السلام به نام « جابر بن يزيد جعفى » مى‏گويد : 

« حدّثني أبوجعفر عليه‏السلام تسعين ألف حديثا لم اُحدّث بها أحدا قطّ ولا اُحدّث بها أحدا أبدا » . 

امام باقر عليه‏السلام نود هزار حديث به من فرمودند كه به هيچ كس اين احاديث را بازگو نكرده و نخواهم كرد .

حكومت‏هاى جائر و ظالم آن زمان هم چون بنى اميّه و بنى عبّاس ، براى بقا و دوام حكومت خود ، علاوه بر ايجاد جوّ ارعاب و وحشت نياز به توجيه مذهبى نيز داشتند ، زيرا حكومت‏هاى آنان رنگ و صبغه ي دينى داشت و آنان تحت عنوان خليفه پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم حكومت و قدرت را در دست داشتند . از اين رو براى توجيه افكار عمومى و انحراف اذهان از واقعيّت‏ها ، دست به مذهب تراشى زدند و مكاتب انحرافى و فرق ضالّه فراوانى را ايجاد كردند . يكى از اين مكاتب منحرف ، مكتب مرجئه بود . بنيان اين مكتب بر دو ركن مهم استوار بود : 1 . فقط داشتن ايمان كافى مى‏باشد و انجام ندادن اعمال دينى ، زيان و آسيبى به ايمان نمى‏زند . 2 . هرگونه مخالفت با حاكم وقت حرام مى‏باشد . عقيده ي مأمون نيز اين بود كه : 

« الإرجاء دين يوافق الملوك » . مذهب مرجئه دينى است‏كه باخواسته‏هاى شاهان موافق‏است. 

براى جلوگيرى از توطئه اين مكاتب و فِرَق انحرافى ، حضرت امام باقر عليه‏السلام به تنهايي به مبارزه با آنها برخاستند و با گسترش و ترويج معارف اهل بيت عليهم‏السلام و تربيت شاگردان زبده ، ريشه ي اين مكاتب را سوزاندند . ايشان عليه‏السلام در روايتى به سلمة بن كهيل و حكم بن عتيبة مى‏فرمايند :
« شرّقا وغرّبا فلا تجدان علما صحيحا إلاّ شيئا خرج من عندنا أهل البيت » . 

اگر به شرق و غرب عالم برويد علمى درست و صحيح نمى‏يابيد مگر آنچه كه از ما اهل بيت عليهم‏السلام صادر شده باشد . 

بنابراين پيروى از مكتب اهل بيت عليهم‏السلام سعادت دنيوى و اخروى را براى همه در پى دارد و در مقابل ، پيروى از مكاتب و فرق انحرافى كه سابقه‏اى طولانى دارند و امروزه با رنگ و لعاب جديد عرضه مى‏شوند ، جز گمراهى و خسران دنيا و آخرت ، ارمغان ديگرى نخواهد داشت .