آفتابنیوز : آفتاب: به گزارش اعتدال، علی مطهری ضمن تشریح خاطرات دوران کودکی، جوانی و دانشگاهی خود، به اولویتهای کاری دولت آینده پرداخت، متن مصاحبه با نماینده مردم تهران، ری، اسلامشهر وشمیرانات و عضوکمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به شرح زیر است:
آقای مطهری چند فرزند دارید؟
۴ فرزند دارم. پسر بزرگم مرتضی ۲۶ساله و تحصیل کرده رشته مهندسی عمران است، پسر دیگرم رضا ۲۲ساله و دانشجوی رشته مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف است. دخترم لیلا ۱۶ ساله و سال اول دبیرستان است و دختر دیگرم زهرا هم نزدیک به ۵ سال دارد.
در زمان تحویل سال نو چکار می کنید؟
با اعضای خانواده دور هم جمع میشویم ولی خیلی مقید به اینکه حتما سفره هفت سین بچینیم و یا سبزی پلو با ماهی بخوریم، نیستیم. البته اگر امکانش باشد سعی میکنیم برای تحویل سال نو در خانه مادرم دور هم جمع شویم. ما ۷ خواهر و برادر هستیم که تعداد نوه و نتیجههای پدر و مادرم بیش از ۵۰ نفر است و طبعا جمع گرم و پرشوری را تشکیل میدهیم و تلاش میکنیم که لحظات خوبی را ایجاد کنیم. گاهی هم ما برادرها و پسرها و دامادها برنامه فوتبال میریزیم.
از زمان کودکی خودتان بگویید؟
در بهمن ماه سال ۱۳۳۶ در تهران خیابان ری، کوچه دردار، کوی کمیل متولد شدم و دوران کودکی را گذراندم. ما با همسایهها بسیار صمیمی بودیم و آن کوچه بن بست هم فضای مناسبی برای بازی من و بچههای محل بود. تا ده سالگی در آن منطقه بودیم و بعد از آن در سال ۱۳۴۶ برای نزدیک بودن به حسینیه ارشاد که پدرم آنجا را تأسیس کرده بود، به منطقه قلهک خیابان دولت رفتیم.
بهترین خاطره ای که از بچگی دارید، چی بوده است؟
یادم است ۶ ساله بودم که پدرم را به خاطر قیام ۱۵خرداد ماه دستگیر و زندانی کرده بودند. حدود یک ماه و نیم بود که ایشان زندان بود، یک روز در کوچه مشغول بازی بودم که دیدم پدرم از سر کوچه به سمت ما میآید و شنیدم عدهای گفتند، آقای مطهری آزاد شده و دراین لحظه همسایهها ایشان را تا منزل همراهی کردند و بعد از آن جمعیت های پی در پی بود که به دیدن ایشان میآمدند. ایام نوروز برای خانواده ما همچون سایر خانوادههای ایرانی مملو از شادی بود چراکه نوروز انتخاب خوبی ازسوی ایرانیان است، بهترین زمان سال را که طبیعت درحال اعتدال است، برای گردش و تفریح و دید و بازدید و استفاده از زیبایی طبیعت انتخاب کردهاند و یک رسم معقول و مفید است. اقوام پدری من در مشهد و فریمان زندگی میکردند و اقوام درجه یک مادری هم مشهد بودند و بقیه اقوام مادرم در تهران زندگی میکردند ولی ما با اقوام درجه دو مادری به دلیل اختلاف فرهنگی و این که سبک زندگی آنها با ما جور درنمیآمد و به اصطلاح متجدد بودند رفت و آمد زیادی نداشتیم.
بهترین عیدی که در کودکی دریافت کردید؟
معمولا بزرگترها پول میدادند ولی بهترین عیدی که گرفتم یک مجسمه اسب اسباب بازی بزرگ بود که مادربزرگم داد و من در آن سن و سال یک نخ میانداختم دور گردنش و سوارش شده و باهاش حرکت میکردم یا آن را میکشیدم. این، خاطره جالب و ماندگاری از عیدی گرفتن زمان کودکی است که همیشه با من است.
دوران سربازی را در کجا گذراندید؟
من از سربازی معاف شدم، چون مازاد خدمت شمرده شدم. دوره لیسانس ما در دانشگاه به دلیل همزمانی با وقایع انقلاب اسلامی طولانی شد. قبل از انقلاب برخی ترمهای تحصیلی به دلیل اعتصاب دانشجویان منحل میشد و بعد از انقلاب هم دو سال و هشت ماه به دلیل انقلاب فرهنگی دانشگاه تعطیل شد. در سال ۷۴ که دکترا گرفتم اعلام شد که متولدین سالهای ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ از خدمت سربازی معاف هستند.
کدام دانشگاه و در چه رشتهای تحصیل کردید؟
سال ۵۵ در رشته مهندسی مکانیک دانشکده فنی دانشگاه تبریز مشغول به تحصیل شدم. در سال ۵۸ که پدرم ترور شد به دانشگاه علم و صنعت تهران منتقل شدم و یک و نیم ترم آنجا تحصیل کردم که منتهی به انقلاب فرهنگی و تعطیلی دو سال و هشت ماهه دانشگاه شد. پس از بازگشایی دانشگاهها تغییر رشته داده و در رشته فلسفه دانشگاه تهران ادامه تحصیل دادم. در سال۶۵ لیسانس گرفتم و سال ۶۸ فوق لیسانس و سال ۷۴ نیز در این رشته دکترا گرفتم.
بهترین خاطره ای که از دوران دانشگاه دارید، چه بوده است؟
مدت ۳سالی که دردانشگاه تبریز مشغول به تحصیل بودم، برایم بسیار خاطره انگیز است. در آن زمان برخی از روزهای جمعه به همراه همکلاسیهایم به کوه میرفتیم و یا در جلسات مذهبی حاج آقا شبستری یکی از روحانیون آن زمان که شبهای جمعه برگزار میشد، شرکت میکردیم. البته دانشگاهها در آن زمان در تب و تاب خاصی بودند. مخصوصا دانشگاه تبریز بسیار فعال و پر تحرک بود. گاهی دانشگاه در اعتصاب بود و گاهی هم صحنه تظاهرات و درگیری بود. همان زمان بود که واقعه قیام تبریز در روز ۲۹بهمن ماه سال۱۳۵۶ اتفاق افتاد. من روز قبل از قیام همراه پدرم به قم رفته بودم. ایشان در سالهای آخر حیاتشان، روزهای چهارشنبه تا جمعه به توصیه امام خمینی(ره) در حوزه علمیه قم کلاس درس داشتند. در ۱۸ اردیبهشت سال ۵۶ نیز که ظاهرا چهلم قیام مردم یزد بود درگیری شدیدی در دانشگاه اتفاق افتاد که سه نفر کشته شدند و من در آستانه بازداشت بودم که از دست مأمور گارد دانشگاه فرار کردم. دوستان خوبی در دانشگاه تبریز بودند که بعد از انقلاب پستهای مهمی را اداره کردند، مثل آقای حسین علایی و آقای رحیم صفوی.
چی شد که تصمیم گرفتید، وارد مجلس شوید؟
قبل از ورود به مجلس نیز از عالم سیاست دور نبودم و گاهی درزمینه مسائل اجتماعی و سیاسی مقاله مینوشتم یا مصاحبه میکردم و در دانشگاهها و مراکز سپاه و غیره سخنرانی میکردم ولی جایگاه قانونی نداشتم و احساس میکردم حرفهایی که میزنم به دلیل برخوردار نبودن از جایگاه قانونی، برد زیادی ندارد. بنابراین تصمیم گرفتم وارد مجلس شورای اسلامی شوم تا جایگاه رسمی پیدا کنم و حرفهایم را به جامعه برسانم. پیشبینیام درست بود و توانستم از این راه ایدههایم را بهتر مطرح کنم و از اینکه وارد مجلس شدم، پشیمان نیستم.
در بین نمایندگان مجلس با کدام ها رفت و آمد خانوادگی و یا دوست بیشتری دارید؟
با نمایندگان مجلس رفت و آمد خانوادگی ندارم ولی با افراد زیادی از آنها دوست صمیمی هستم، از جمله افرادی که طرح سوال از رییس جمهور را امضاء کردند. البته با آقای نوباوه وطن از سال ۶۲ که در صدا و سیما نویسندگی میکردم آشنا بودم ولی دوستی ما در ابتدای مجلس هشتم مخصوصا در زمان استیضاح آقای کردان که ایشان همکاری بسیار خوبی داشتند آغاز شد، روحیاتشان را پسندیدم و الان هم که با هم در کمیسیون فرهنگی همکار هستیم مواضع فرهنگی ایشان را میپسندم. البته با اکثر نمایندگان تهران از قدیم دوست بودم و با آقایان توکلی، نادران، مصباحی مقدم، کوثری، پزشکیان، دهدشتی، نوری قزلچه و سبحانیفرد هم دوست هستم و از جبهه پایداری هم با آقای آقاتهرانی، حسینیان، رسایی و کوچکزاده علی رغم اینکه به نظر میرسد که نقطه مقابل من هستند، دوست صمیمی هستیم.
قبل از ورود به مجلس در چه مشاغلی فعالیت میکردید؟
زمانی که دانشگاه به دلیل انقلاب فرهنگی تعطیل شد، طبیعی بود که به دنبال پر کردن اوقات فراغتم باشم، بنابراین وارد صدا و سیما و مشغول نویسندگی برای برنامههای زنده رادیو شدم. بعد از آن هم که مشغول تحصیل بودم تا سال ۷۴ . از سال ۷۱ یعنی قبل از دریافت دکترا در دانشگاه تهران در رشته فلسفه تدریس میکردم و این روند تاکنون نیز ادامه دارد. ولی پست دولتی اجرایی نداشتم. شاید مهمترین کار من مسئولیت تدوین، تنظیم و نشر آثار باقی مانده پدرم باشد که از زمان شهادت ایشان با جدیت دنبال کردم. وقتی پدرم شهید شدند ۲۹ جلد کتاب از ایشان منتشر شده بود و الان ۹۵ جلد منتشر شده. به نظر خودم این اقدام، بسیار بزرگ و موثر بود و اگر این کار را نمیکردم شاید بخش مهمی از آثار ایشان از بین رفته و فراموش میشد.
آمادگی جامعه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مشارکت احزاب مختلف را چگونه ارزیابی میکنید؟
در انتخابات گذشته شور و هیجان خاصی وجود داشت ولی الان فضای جامعه برای انتخابات ریاست جمهوری مناسب نیست و آن شور و هیجانی که باید وجود داشته باشد، دربین مردم دیده نمیشود و باید این نشاط ایجاد شود. شاید این امر به خاطر جریاناتی باشد که در پی انتخابات سال ۸۸ به وجود آمد. البته این شور و هیجان را زمانی میتوانیم در بین مردم به وجود آوریم که شخصیتهای درجه اول کشور از همه احزاب قادر به شرکت در انتخابات ریاست جمهوری باشند و لازم است در بررسی صلاحیت نامزدها نیز سختگیری بی جا و تعصبهای جناحی و سیاسی اعمال نشود، فضای مطبوعات و رسانهها باید بازتر باشد و به آزادی بیان احترام بگذارند. من فکر میکنم هماکنون فضای خوبی بر مطبوعات حاکم نیست و کنترل شدیدی بر روزنامهها وجود دارد و با این فضا ما نخواهیم توانست نشاط کافی در انتخابات به وجود آوریم.
شعار راهبردی که مقام معظم رهبری به عنوان شعار سال جدید انتخاب کردند را چگونه باید به کار بگیریم؟
شعاری که مقام معظم رهبری هر سال انتخاب میکنند، به طور قطع مطابق با نیاز کشور و با تدبیر و احتمالا با مشورت کارشناسان انتخاب میشود و در واقع این شعار یک راهبرد برای کشور است و باید در عمل کردن به آن توجه کافی داشته باشیم. متاسفانه درسالهای گذشته توجه لازم به این شعارها نشده، شاید به این دلیل که تنها آن را در حد یک شعار تلقی کردیم نه آنچه در عمل باید پیاده شده و حالت کاربردی داشته باشد.
به نظر شما اولویت های دولت بعدی باید چه باشد؟
دولت بعد به طور قطع باید در درجه اول به وضع اقتصادی و معیشت مردم سامان ببخشد و در بهبود روابط خارجی ما تلاش کند، خصوصا که روابط خارجی ما در اقتصادمان هم موثر خواهد بود. همین طور در حوزه فرهنگ باید برنامههایی برای اصلاح برخی کاستیها داشته باشد و از نظر سیاسی هم مصمم به اجرای کامل قانون اساسی باشد. بالاخره بخشی از قانون اساسی مثل فصل سوم آن که شامل حقوق ملت میشود با کم توجهی روبرو شده است و گاه حقوق مردم نادیده گرفته میشود و ما اهمیت کافی برای آن قائل نبودهایم و گاه نیز به بهانه حفظ نظام، حقوق برخی فعالان سیاسی، خبرنگاران و مدافعان حقوق بشر را پایمال کردهایم. دولت آینده در این زمینه نیز مسئولیت دارد.
به نظر شما راهکار موثر برای برون رفت از مشکلات اقتصادی کنونی چیست؟
راهکار اساسی برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور، قانون مداری است، چون بسیاری از مشکلات اقتصادی امروز ما ناشی از قانونگریزیها و قانونشکنیها است. مثلا قانون هدفمندسازی یارانهها در مجموع قانون خوبی بود و مجلس در این مورد تمام جوانب امر از جمله سهم تولید را به خوبی در نظر گرفته بود ولی در عمل به شکل دیگری اجرا شد. یعنی به همان شیوه که مد نظر رییس جمهور بود، اجرا شد و در واقع قانون مجلس اجرا نشد. به همین دلیل تولید ملی کشور با آسیب جدی روبرو شد و بسیاری از کارخانهها تعطیل شدند و دولت تمایل داشت که پول نقد به جیب مردم سرازیر کند و مجلس هم به خاطر محدودیتهایی که برای آن ایجاد شد از جایگاه خود تنزل پیدا کرد و در چند سال اخیر قادر به انجام وظایف نظارتی مؤثر خود نبود. البته این موضوع تا حد زیادی بستگی به روحیات شخص رییس جمهور داشت که به صراحت اعلام کرد، من قانونی را که خودم شخصا منطبق بر قانون اساسی بدانم، اجرا میکنم و قانونی را که منطبق بر قانون اساسی ندانم، اجرا نمیکنم. یا درباره قانون تسهیلات ارزی برای متروی تهران و کلان شهرها به صراحت گفت که این قانون را اجرا نمیکنم، در حالی که با توجه به اجرای قانون یارانهها و ضرورت توسعه حمل و نقل عمومی و همین طور افزایش شدید آلودگی هوا، اجرای این قانون ضرورت مضاعف پیدا کرد. پس ریشه اصلی مشکلات امروز کشور ما قانونگریزی است. دولت بعدی باید یک دولت قانونمدار باشد و مجلس هم باید به جایگاه اصلی خود برگردد. مجلس کنونی به دلیل حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ و به دلیل ملاحظاتی در بسیاری از موارد، وظایف نظارتی خود را انجام نداد.پس راهکار اصلی این است که دولت آینده در مسیر قانون حرکت کند واز نظرات کارشناسان هم حداکثر استفاده را بکند.
مذاکرات آتی با ۱+۵ را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر من اشکال ندارد که موقتا از غنی سازی ۲۰ درصد اورانیوم دست برداریم، چون در حد مصرف چند سال آینده اورانیوم غنی شده ۲۰% در اختیار داریم و میتوانیم این کار را بعدها دوباره شروع کنیم. البته مهم این است که در مقابل این تعلیق چه چیزی به دست خواهیم آورد. یعنی آنها هم تحریمها را کاهش دهند و انتظار دیگری مثل تعطیلی سایت فردو یا انتقال همه اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده به خارج از ایران نداشته باشند، البته اینطور که من شنیدم فعلا آنها این قول را دادهاند که در این صورت با مبادله طلا در معاملات خارجی ایران مخالفتی نخواهند کرد یا تحریم را از محصولات پتروشیمی برخواهند داشت. مهم این است که ما امتیاز متناسب با این تعلیق را دریافت کنیم. به هر حال همه چیز بستگی به مذاکرات آینده دارد.