آفتابنیوز : آفتاب: «استنلی کوبریک» فیلمنامهنویس، کارگردان و تهیهکننده صاحبنام سینمای جهان روز 26 جولای 1928 در منهتن آمریکا متولد شد و روز هفتم مارس 1999 در سن 71 سالگی درگذشت.
«کوبریک» که چهار دهه از عمر سینماییاش را در انگلستان سپری کرد، به دقیق بودن بیش از حد و نمایش همه جزئیات در فیلمهایش شهرت دارد. وی در فیلمسازی مقررات و محدودیتهای خاص خود را که متمایز از هالیوود بود، اعمال می کرد.
این کارگردان آمریکایی از معدود فیلمسازان «کمالگرا» در تاریخ سینما محسوب میشود و برخی منتقدان وی را در کنار «اورسن ولز»، از نوابغ دنیای سینما میدانند که از خلاقترین و تاثیرگذارترین کارگردانان تمام ادوار سینما بود که تعدادی از بهترین و درعین حال جنجالیترین فیلمهای تاریخ سینما را ساخت.
«کوبریک» برای اولین بار در سال 1951 برای ساخت مستند «روز نبرد» روی صندلی کارگردانی نشست. این موفقیت انگیزهی او را برای دومین مستندش با نام «کشیش پرنده» ترغیب کرد و دو سال بعد مستند سوم خود «ملوانان» را ساخت. این سه فیلم تنها دستاوردهای «کوبریک» در عرصه فیلمهای مستند بودند.
«کوبریک» اولین فیلم بلند داستانیاش را در سال 1953 با نام «ترس و علاقه» ساخت که با وجود تمجید منتقدین، در گیشه چندان موفقیتی نداشت. وی دو سال بعد فیلم «بوسه قاتل» را ساخت که جایزه بهترین کارگردان سال را از جشنواره لوکارنو برای او بههمراه آورد تا اینکه در سال 1956 اولین فیلم حرفهای او با حضور بازیگران و عوامل حرفهای در «قتل» رقم خورد.
یکی از ویژگیهای بارز فیلمسازی «کوبریک»، علاقهی فراوان او به اقتباس از آثار ادبی بود. «راههای افتخار» (1957) براساس رمانی از «همفری کاب» با بازی «کرک داگلاس» از جملهی این فیلمهاست. این فیلم جایزه «ربان نقرهای» بهترین کارگردانی و بهترین فیلم خارجی را از جوایز فیلم ایتالیا کسب کرد.
پس از فیلم پرهزینه و تاریخی «اسپارتاکوس» در سال 1960، «کوبریک» فیلم «لولیتا» را براساس کتاب معروف «ولادیمیر ناباکوف» ساخت. این فیلم در همان سال نامزد شیرطلای جشنواره ونیز شد.
در سال 1964 بود که «کوبریک» فیلم «دکتر استرنج لاو» را به سینما آورد؛ نوعی کمدی سیاه همراه با طنز تلخ. این فیلم نامزد اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه بود. «دکتر استرنج لاو» جایزه ربان نقرهای بهترین کارگردانی و بهترین فیلم خارجی را از قدیمیترین جوایز فیلم ایتالیا کسب کرد.
چهار سال بعد، «کوبریک» یکی از بهترین فیلمهایش را بهروی پرده سینما فرستاد؛ «ادیسه فضایی؛2001» براساس رمانی از «آرتور.سی کلارک»، نویسندهی نامدار آمریکایی. این فیلم که دیدگاه «کوبریک» درباره دنیای صنعتی و عصر ماشینی را بهتصویر میکشید، نامزد اسکار بهترین کارگردانی بود و توانست جایزه بهترین جلوههای ویژه را از اسکار بگیرد.
«کوبریک» در سال 1971 فیلم به یادماندنی «پرتقال کوکی» را براساس کتابی از «آنتونی بورخس» ساخت که کند و کاوی در نبرد خیر و شر و اوج بدبینی او به انسان است. این فیلم تحسین برانگیز نامزد اسکار بهترین کارگردانی، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه بود. این فیلم چندی پیش در صدر فهرست جنجالآمیزترین فیلمهای تاریخ سینما قرار گرفت.
فیلم بعدی «کوبریک» بازهم یک اقتباس ادبی بود. «بری لیندون» براساس کتابی از «ویلیام تاکری»، داستان بیظرفیت بودن انسان هنگام دستیافتن به ثروت را نشان میدهد. این فیلم نیز اگرچه مانند بسیاری از آثار «کوبریک» نامزد اسکار بهترین کارگردانی، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه بود، اما توانست جایزه بافتا بهترین کارگردانی را برای او بههمراه آورد.
«کوبریک» برای ساخت فیلم بعدیاش پنج سال علاقهمندان سینما را به انتظار نشاند تا در سال 1980 فیلم ترسناک «درخشش» را براساس رمانی از «استفن کینگ» بسازد. این فیلم با بازی درخشان «جک نیکلسون»، ترسناکترین فیلم تاریخ سینما محسوب میشود.
هفت سال بعد فیلم تحسینبرانگیز «غلاف تمام فلزی» به کرگردانی «استنلی کوبریک» درباره جنگ ویتنام بهتصویر کشیده شد. آخرین فیلم این نابغه سینما در سال 1999 و با فاصله 12 سال بعد از فیلم قبلی ساخته شد؛ «چشمان کاملا بسته» با بازی «تام کروز» و «نیکول کیدمن» که از جشنواره ونیز موفق به کسب جایزه شد.
این فیلم نیز انتقاد تند و گزندهای را در بر داشت، اما این بار این انتقاد درباره سست بودن پایههای خانواده در زندگی امروز، خصوصاً زندگی آمریکایی بود، و از همه مهم تر پنهان بودن لایههای خیانت در بافت این خانواده که هر لحظه با تلنگری ممکن است سر بر آورد. کوبریک پیش از آنکه فیلمش به نمایش عمومی دربیاید در ۷ مارس ۱۹۹۹درگذشت و پخش این فیلم مدت کوتاهی بعد از مرگش در آمریکا آغاز شد. فیلم انتقادات شدیدی را در بر داشت و اداره سانسور آمریکا بخشهایی از فیلم را حذف کرد. «کوبریک» پیش از اکران عمومی این فیلم در 7 مارس 1999 درگذشت.
به گزارش ایسنا، «استنلی کوبریک» در سال 1997 شیر طلای افتخاری ونیز را بهپاس یک عمر دستاورد سینمایی دریافت کرد.