آفتابنیوز : دكتر وانگاري ماتايي، برنده جايزه صلح نوبل 2004 است. اولين زن آفريقايي كه جا پاي هم قاره ايهايش نلسون ماندلا، دسموند توتو، آلبرت لوتولي، انور سادات وكوفي عنان گذاشت.
او با 64 سال سن سالهاي زيادي را براي تحقق آرزو و ايدههايش در زمينه محيط زيست گذرانده. در دانشگاههاي آمريكا و آلمان و كنيا درس خوانده و مقالات متنوعي را منتشر كرده كه نشان دهنده عمق عقايدش براي احياي دوباره زمين و زنده نگهداشتن طبيعت است.
او با رشته بيولوژي با عنوان يك اكولوژيست با تجربه بين المللي، كار خود را از كشورش كنيا آغاز كرد. در واقع كارش را با مبارزه فرهنگي شروع كرد ؛ مبارزات ماتائي نه فقط با صاحبان صنايع بلكه با روحيه و جو مردسالارانه حاكم بر كنيايي بود كه به هيچ عنوان حرفها و عملكرد او را نميپذيرفت.
او به دليل فعاليتهاي زيست محيطي و مبارزه با جنگل زدايي در آفريقا، چندين بار به زندان افتاد و به محض آزادي دوباره فعاليت خود را از سر گرفت.
شايد يكي از دلايل برنده شدن ماتايي در بخش صلح نوبل همين مبارزات و مقاومتهايي بود كه در طول اسارت و زندان هم ادامه ميداد. سال 2004 براي اولين بار موضوع محيط زيست در اعطاي جايزه صلح نوبل مد نظر قرار گرفت و اولين انتخاب كميته، زني بود كه بيشترين بخش زندگي اش را روي همين مساله گذرانده بود و آن را به عنوان بخش اساسي تامين صلح درنظر داشت.
او فرهنگ و سنتهاي كشورش را دوست دارد.در همه مراسم و كنفرانسها با لباس و پوشش كشورش ظاهر ميشود و همچنان از زنان و مرداني ميگويد كه 20 سال پيش او را در بنيان گذاشتن نظريه و جنبش جديدي در طبيعت ياري داده اند.
ماتايي، در سال 1977 جنبش كمربند سبز را بنيان گذاشت. اين يعني كاشتن بيش از 30 ميليون درخت در آفريقا . چنين فكري شايد فقط در ذهن زني شكل ميگرفته كه روزگاري همه دلبستگي اش نهري بوده كه از مقابل خانه شان ميگذشته و حالا نه تنها از آن، بلكه از هيچ نهر و رودخانه اي براي آبياري درختان و گياهان كشورش خبري نيست.
ماتايي در اين مورد ميگويد: وقتي «جنبش كمربند سبز» را بنيان گذاشتيم، بيشترين تلاشمان معطوف به پاسخ گويي به نيازهاي زنان روستايي اي بود كه به سوخت، آب آشاميدني سالم،رژيم غذايي مناسب، سرپناه و درآمد مناسب دسترسي نداشتند. در آفريقا، اين زنان هستند كه بخش اصلي بار زندگي را به دوش ميكشند، آنان سهم بزرگي در كشت و زرع و تامين نياز خانواده دارند. بنابر اين به سرعت متوجه كمبود منابع طبيعي لازم براي تامين نيازهاي خانواده ميشوند و در نتيجه اغلب اولين كساني اند كه از آسيبهاي محيط زيست آگاه ميشوند.
زناني كه ما با آنها سر و كار داشتيم ميگفتند، در گذشته بهتر ميتوانستند مايحتاج اوليه خود را تامين كنند. دليل اين امر علاوه بر فرسايش محيط زيست اطراف آنها، جايگزيني كشت صنعتي با كشت خانگي بود.چرا كه محصولات اين مزارع كوچك قادر به رقابت در عرصه تجارت جهاني نبود و در آمد عادلانه و كافي نصيب كشاورزان نميشد.»
ماتايي با تحقيق و بررسي اين موقعيتها، به اين نتيجه رسيد كه تاخت و تاز محيط زيست،تخريب يا سوءمديريت در اين زمينه موجب كاهش كيفيت زندگي مردم و نسلهاي آينده ميشود.
به همين دليل براي تامين نيازهاي اوليه زنان، درختكاري جز اولويتها ي اوليه قرار گرفت. شايد آن زمان درختكاري كار ساده اي محسوب ميشد كه در محدوده امكانات محدودي، انجام پذير بود. با همه اينها اين روش طي زمان مشخصي نتيجه داد و نام او را به عنوان تنها زني كه همه دغدغه زندگي اش را در راه حفظ طبيعت گذاشته، در ذهن مردم كشورش ثبت كرد.
كاري كه ماتايي كرد باعث شد در اوج قحطي و بدبختي، غذا،سوخت و مسكن براي عده زيادي از افراد تامين شود، منبع در آمدي براي تامين مايحتاج و مخارج تحصيلي كودكان توليد شود و اشتغال زايي فراواني به وجود آيد.
شجاعت او به همين خلاصه نميشود. او با جنبش كمربند سبز علاوه بر تغيير ذهنيت و فرهنگ مردم در مورد اكتفا به فقر و سوختن و ساختن، باعث فعاليت و مشاركت عده زيادي از زناني شد كه تا آن روزها استقلال كاري و فكري در زمينههاي اجتماعي و اقتصادي نداشتند.
جنبش كمربند سبز آنقدر جدي شد كه هم زمان درخت نماد صلح و پايان مناقشات قرار گرفت. اين امر به ويژه طي درگيريهاي نژادي كنيا خود را نشان داد كه در آن «جنبش كمربند سبز» از درخت صلح براي آشتي دادن قبايل و گروههاي درگير استفاده كرد. همچنين در طي بازنويسي قانون اساسي كنيا (كه همچنان ادامه دارد) درختهاي ديگري به نشانه صلح در مناطق مختلف كشور كاشته شد تا فرهنگ صلح تشويق و ترويج شود.
دكتر وانگاري ماتايي، در حال حاضر معاون وزير محيط زيست كنياست. همچنان در حال مطالعه، تحقيق و حتي مبارزه است: «بايد درك كنيم كه فقط حمايت از محيط زيست اهميت ندارد، بلكه بايد نوع حكومت كردن هم رشد كند.»
او به لقب «درخت زن» مشهور است. دو سال پيش با 85 درصد آرا به عنوان نماينده مجلس انتخاب شد و رياست شوراي ملي زنان كنيا را در كارنامه خود دارد. اولين رئيس دپارتمان آناتوميدانشگاه نايروبي و اولين دستيار يكي از استادان اين دانشكده بوده و همچنين اولين زن آفريقايي است كه در زمان خفقان و گوشه گيري زنان آفريقايي، مدرك دكترا كسب كرده. اول آوريل امسال وارد 65 سالگي شد و همچنان پرشور و پرانرژي در ميان جنگلها و گياهان غوطه ميخورد و زندگي ميكند. برنامه سالهاي آينده او و روزهاي بعد از دريافت جايزه نوبلش هماني است كه بود: «كاشت درختان بيشتر و حكومت دموكراتيك كماكان در آفريقا موضوع و مساله مهمياست و براي همين ميخواهم در اين حوزه هم به كارم ادامه دهم.»