از انقراض تا آغاز فاز دومِ احیا یوزپلنگ ایرانی

ایران به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ آسیایی که امروز به سبب همین منحصر بفرد بودن، به نام «یوزپلنگ ایرانی» شناخته می شود، از شهریور 1380 برنامه بین المللی به نام «پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و زیست بوم های مرتبط» را با کمک نهادها و سازمان های جهانی آغاز کرد تا بتواند دوباره این حیوان را با هدف احیا، به چرخه حیات وحش این سرزمین بازگرداند.

آفتاب‌‌نیوز :

آفتاب-حمیدرضا محمدی: هشتمین گرامیداشت «روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی» روز گذشته، جمعه 7 شهریور و البته زودتر از موعد مقررِ هر ساله، در 20 شهر و روستای کشور برگزار شد.

به گزارش آفتاب، ایران به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ آسیایی که امروز به سبب همین منحصر بفرد بودن، به نام «یوزپلنگ ایرانی» شناخته می شود، از شهریور 1380 برنامه بین المللی به نام «پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و زیست بوم های مرتبط» را با کمک نهادها و سازمان های جهانی آغاز کرد تا بتواند دوباره این حیوان را با هدف احیا، به چرخه حیات وحش این سرزمین بازگرداند. برای فاز این پروژه، 725 هزار دلار اختصاص پیدا کرد که با توجه به عملکرد مثبت ایران، دو بار و تا سال 87 تمدید گردید و البته عملیات تکمیلی و الحاقی آن، تا سال 91 ادامه پیدا کرد. هرچند سازمان ملل، از پرداخت 500 هزار دلاری که باید در اختیار ایران قرار می داد، سرباز زد. اما 12 آبان سال گذشته، قرارداد آغاز فاز دوم این پروژه به امضا رسید. پروژه ای که حالا و با تلاش و پیگیری ایران، تعداد یوزها را به 50 قلاده رسانده بود.

«کوشکی» و «دلبر» دو یوزی هستند که به ترتیب در پارک های ملی میان دشتِ بجنورد و تورانِ شاهرود حفاظت می شوند. پراکندگي فعلي يوز آسيايي در مناطق تحت مديريت کوير مرکزي، توران، مياندشت، بافق، نايبندان طبس، دره انجير يزد، کالمند مهریز، عباس آباد نائین، سیاهکوه یزد و راور کرمان مي باشد. یوز در دشت‌های باز و پهناور و تپه ماهورهای وسیعِ استپی و بیابانی زیست می‌کند و چنين زيستگاهي به يوز اجازه مي‌دهد که به بهترين نحو از قابليتهاي فيزيولوژي و ريخت‌شناسي خود استفاده نمايد. آن هم با توجه به آنکه جانورانی چون آهو، جبیر، گوسفند وحشی و خرگوش که از غذاهای اصلی یوز به شمار می‌روند، این مناطق محل مناسبی برای گذران این جانور به شمار می‌روند. يوزها مخاطره آميزترين زندگي را در ميان تمامي جانوران بياباني دارند.

دو نقطه ضعف معمولا براي آنها گران تمام مي شود. نخست اينکه قادر نيستند در ماه‌هاي گرم سال، گرماي خورشيد را تحمل کنند؛ در اين هنگام از سال آنها بايد کاملا در سايه باقي بمانند. اگر يوزي مورد آزار و اذيت قرار گيرد و مجبور به ترک پناهگاه خود و راه رفتن در آفتاب شديد شود، ريسک بزرگي کرده و پس از طي چند کيلومتر ممکن است بر اثر گرما تلف شود. دومين نقطه ضعف يوزهاي ايران اين است که به شدت نگران امنيت خود هستند و اين نگراني باعث استرس آنها مي‌شود. وقتي انسان به آن نزديک مي‌شود، اولين واکنش آن اين است بدون جلب توجه کاملا روي زمين دراز بکشد تا خودش را استتار نمايد. اگر عامل استرس نزديک‌تر شود، جانور در اولين پناهگاه قابل دسترس مانند حفره‌اي در ميان کوه، لانه جانوراني نظير روباه، خرگوش و يا کفتار پناه مي‌گيرد. در نهايت اگر نتواند محلي را براي پنهان شدن بيابد سعي مي‌کند فرار کند.

هرچند، با وجود آنکه یوز، گونه پرچم یا چتر در حیات وحش به حساب می‌آید و می‌توان با حفاظت از آن، حراست از کل گونه‌های گیاهی و جانوری را هم در برنامه قرار داد، اما امروز اکتشاف معدن یا احداث جاده، به مهم‌ترین عامل از میان رفتن یوز تبدیل شده است. سال گذشته درست در همین روزها بود که ایجاد جاده گزوئیه به بافق در استان یزد، سر و صدای زیادی به پا کرد اما خوشبختانه به دستور مستقیم استاندار یزد، متوقف شد. جام جهانی 2014 هم محلی برای خودنمایی یوز شد. آنگاه که پس از کش و قوس فراوان، طرحی از یوز روی پیراهن بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران رفت و شد نماد ایران.

«مریم محمدی» دبیر هشتمین گرامیداشت «روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی» در گفت‌وگو با «آفتاب» گفت: «امسال با یاری فعالان محیط زیست کشور، این بزرگداشت در نیمه اول شهریور ماه برگزار شد و در حال برگزاری است. هدف از برگزاری این مراسم در سراسر ایران ارتقای سطح آگاهی جامعه درباره مسئله حفاظت از حیات وحش و بیان معضلات موجود در زیستگاه‌ها و راهکارهای مناسب جهت جلوگیری از تخریب آن‌ها و در نهایت حفظ محیط زیست و گونه‌های جانوری است.

امسال برای اولین بار بطور همزمان، چندین استان با هماهنگی دبیرخانه مرکزی این گرامیداشت واقع در دفتر انجمن یوزپلنگ ایرانی، این روز را گرامی داشتند. جای بسی خرسندی است که تعداد علاقه مندان و فعالان محیط زیستی روز به روز در حال افزایش می باشد. علاوه بر این طی فراخوانِ همکاری و از طریق تبلیغات مجازی صورت گرفته ، 20 شهر و روستا اعلام همکاری کردند.»

وی در ادامه مشارکت کنندگان استانی را استان اصفهان (اصفهان، بادرود، آران و بیدگل و روستای چوپانان)، استان البرز (کرج)، استان تهران (تهران و ورامین)، استان خراسان جنوبی (بیرجند)، استان خراسان رضوی (مشهد)، خراسان شمالی (بجنورد)، استان سمنان (سمنان، شهمیرزاد و دامغان)، استان فارس (شیراز)، استان کرمان (رفسنجان و بم)، استان لرستان (خرم آباد)، استان مرکزی (اراک)، استان هرمزگان (بندر عباس) و استان یزد (اردکان).

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/0015Qj