گذر از آسیای میانه به خلیج فارس با دومین کریدور شمال - جنوب

بعد از راه اندازی راه آهن مشهد - سرخس - تجن در سال 1375که اقتصاددانان آن را احیای مجدد جاده ابریشم قلمداد می کنند، امروز بعد از گذشت کمتر از بیست سال، دومین خط آسیای مرکزی به خلیج فارس (خط آهن ایران، ترکمنستان و قزاقستان) آماده بهره برداری شده و قرار است دوازدهم آذرماه جاری به بهره برداری برسد.

آفتاب‌‌نیوز :

آفتاب: قرار است خط آهن ایران - ترکمنستان و قزاقستان با حضور روسای جمهوری ایران، ترکمنستان و قزاقستان دراینچه برون (مرز مشترک ایران و ترکمنستان) مورد بهره برداری قرار گیرد.

در حاشیه نشست مهرماه سال 1386 سران کشورهای حاشیه دریای خزر، توافقنامه احداث خط آهن سه جانبه ایران، ترکمنستان و قزاقستان میان روسای جمهوری سه کشور به امضا رسید و بعد از پنج سال بررسی و مطالعه، عملیات اجرایی آن طرح در سال 1391 کلید خورد.

قابل توجه است که حمل و نقل ریلی به دلیل مزیت هایی که نسبت به سایر روش های جاده ای، دریایی و هوایی دارد، همواره در غالب کشورها از جمله ایران مورد توجه قرار داشته است؛ چنانچه عمر راه آهن در ایران به بیش از یک قرن و به سال 1261 شمسی و احداث خط تراموای تهران - شاه عبدالعظیم بر می گردد.

پس از نخستین مسیر ریلی از تهران تا ری، راه آهن های بندرانزلی – پیربازار – رشت، بوشهر- برازجان، تبریز – جلفا، میرجاوه – زاهدان که طول هر کدام از آنها کمتر از 150 کیلومتر بود در نقاط مختلف کشور با اهدافی مختلف از جمله تجاری و نظامی احداث شد و در ادامه، آرزوی داشتن راه آهن سراسری در سال های 1306 تا 1317 به تحقق پیوست و در نهایت، با رسیدن خطوط راه آهن به مرزها و خطوط راه آهن کشورهای همسایه، شبکه ریلی کشور به شبکه ریلی منطقه متصل شد.

از طرفی دیگر، مزیت های شبکه ریلی باعث شد که در اغلب اسناد و قوانین بالادستی کشور، بر توسعه شبکه ریلی تاکید شود؛ چنانکه این مساله بارها در برنامه پنج ساله چهارم و پنجم توسعه مورد توجه قرار گرفته است، هر چند هنوز تا اعداد مورد تاکید در برنامه، فاصله ای طولانی داریم.

قانونگذار در ماده 162 قانون برنامه پنجم توسعه رسیدن به سهم 30 و 18 درصدی در حمل بار و مسافر ریلی در سال 1394 را بر دولت تکلیف کرده است و این در حالی است که سهم شبکه ریلی هم اکنون در حمل و نقل باری حدود 7.2 درصد و در حمل مسافر 14 درصد است.

ایران مزیت های متعددی در حوزه ترانزیت دارد که این مزیت ها شامل منابع انسانی، انرژی، معدنی، موقعیت ممتاز جغرافیایی و همسایگی با 15 کشور و قرار گرفتن در قلب خاورمیانه و مرزهای وسیع با آسیای میانه، قفقاز، عراق و شبه قاره هند است.

از دیگر مزیت های موجود در این زمینه می توان به داشتن حدود سه هزار کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب با دسترسی به آب های آزاد به ویژه خلیج فارس و داشتن بنادر فعال، متعدد و بزرگ در جنوب و شمال و ثبات حاکم بر کشور و عبور کریدورهای بین المللی از ایران اشاره کرد.

بر این اساس، افزایش ترانزیت از حدود 12 میلیون تن در سال به حدود 50 میلیون تن مدنظر تصمیم گیران قرار گرفته است که این مساله نیازمند وجود شبکه زیربنایی برای امکان ترابری ترانزیتی و همچنین عواملی همچون سیاستهای مدیریتی، روابط سیاسی و هماهنگی نهادهای مسوول است که احداث خط آهن سه جانبه ایران، ترکمنستان و قزاقستان در این راستا در دستور کار قرار گرفته است.

بر اساس توافق نامه ای که در حاشیه نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر مبنی بر احداث خط آهن سه جانبه ایران، ترکمنستان و قزاقستان میان روسای جمهوری سه کشور در سال 1386 به امضا رسید، قرار شد خط آهنی به عنوان کریدور ریلی شمال - جنوب از شهر اوزن در قزاقستان تا قزل قایا در مرز قزاقستان و ترکمنستان، و از آن نقطه تا شهر برکت درترکمنستان و از برکت تا اترک و اینچه برون در مرز ایران و ترکمنستان و از اینچه برون تا شهر گرگان در استان گلستان احداث شود و به این صورت، بعد از راه آهن سرخس – تجن که نخستین خط ریلی میان جمهوری اسلامی ایران و آسیای مرکزی است، دومین خط ریلی ایران و آسیای مرکزی نیز احداث شود و به این وسیله کشورهای ترکمنستان و قزاقستان از طریق خاک جمهوری اسلامی ایران به آبهای آزاد خلیج فارس متصل شوند.

اکنون بعد از گذشت حدود 2 سال از آغاز عملیات اجرایی، راه آهن سه جانبه جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان و قزاقستان که آن را راه آهن ترانزیتی شرق دریای خزر و راه آهن شرق دریای خزر به خلیج فارس نیز می نامند، آماده بهره برداری شده و قرار است مراسم افتتاح این خط آهن، دوازدهم آذرماه جاری در اینچه برون (مرز مشترک ایران و ترکمنستان) با حضور روسای جمهوری ایران، ترکمنستان و قزاقستان برگزار شود.

طول این راه آهن حدود 920 کیلومتر است که از این میزان حدود 85 کیلومتر در خاک جمهوری اسلامی ایران، 700 کیلومتر در خاک ترکمنستان و 140 کیلومتر نیز در خاک قزاقستان قرار دارد؛ در فاز اول راه اندازی این خط ، ظرفیت جابه جایی بار 2 تا 3 میلیون تن در سال پیش بینی شده است و بتدریج امکان افزایش ظرفیت سالانه تا 12 میلیون تن بار نیز وجود دارد.

«عباس آخوندی» وزیر راه و شهرسازی پیش از این در ارتباط با راه آهن شرق دریای خزر گفت: این طرح در راستای توسعه تعاملات بین المللی ایران با کشورهای همسایه و سیاست تمایل حداکثری برای ارتباط با آنها در دستور کار قرار گرفته است، ضمن آنکه در اتصال چین به اروپا و روسیه به خلیج فارس نیز نقشی محوری خواهد داشت.

«علی نورزاد» معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور نیز پیش از این در ارتباط با پروژه خط آهن شرق دریای خزر گفت: این کریدور دومین کریدور شمال ـ جنوب محسوب شده و گستره عبور از آسیا در شرق دریای خزر تا خلیج فارس را پوشش می دهد و تسهیل ارتباط شرق به غرب دریای خزر از طریق شمال ایران را فراهم می کند؛ این راه آهن همچنین ارتباط اروپا با آب های خلیج فارس را نیز تسهیل می کند و بدین ترتیب سبب سهولت حمل و نقل و تردد حجم عظیمی از کالاها در این مناطق می شود.

به گزارش ایرنا، وی افزود: با توجه به اتصال خطوط ریلی ایران به ترکیه در غرب و امتداد خطوط ریلی کشور تا بندرعباس و اتصال به پاکستان در جنوب شرق و اتصال به عراق در جنوب غرب و از طرفی اتصال خطوط ریلی قزاقستان به روسیه در شمال، اتصال خطوط ریلی ترکمنستان به ازبکستان در شمال شرق، این مساله قابل پیش بینی است که خط ریلی جدید تاثیر قابل توجهی در ترانزیت و رشد حجم تجارت در کشورهای منطقه خواهد داشت.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/0019Ep