آفتابنیوز : آفتاب- سرویس سیاسی: ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان بامداد جمعه درگذشت و سلمان بن عبدالعزیز به عنوان پادشاه جدید این کشور معرفی شد. مرتضی موسوی خلخالی کارشناس جهان عرب درباره تاثیرات تغییر پادشاهی در عربستان بر روابط دیپلماتیک ایران و عربستان و سابقه روابط دیپلماتیک ایران و عربستان به «آفتاب» میگوید: «کشور پادشاهی عربستان بعد از انقلاب اسلامی ایران، روابط آرامی با ایران نداشت و روابط میان این دو کشور همیشه دارای تنش بوده است. ایران و عربستان حتی یک دهه هم روابط دیپلماتیک آرام نداشتند. در دوران جنگ تحمیلی نیز عربستان از عراق دشمن ما حمایت میکرد و به او کمکهای فراوانی میکرد. »
او میافزاید: «عربستان سعودی بهجای اتخاذ تصمیمهای مسالمتآمیز، به سبب پشتوانه و نفوذی که در خاورمیانه دارد، همواره با تقابل و حتی تخاصم با ایران بهویژه در سوریه، افغانستان، پاکستان، لبنان، بحرین و.. روی آورده است.»
وی درباره تخاصم عربستان با ایران میگوید: «از طرفی عربستان علیرغم اینکه دارای ارتشی مجهز به سلاح و تسهیلات نظامی است و بودجههای هنگفتی را صرف تجهیز ارتش خود میکند، اما دارای کمبود نیروی انسانی است و قدرت و جرئت جنگ کلاسیک با ایران را ندارد. به همین دلیل با وادار کردن گروههای سلفی به انجام شنیعترن جنایات، رویه تخاصم با ایران را ادامه میدهد.»
خلخالی معتقد است که ایران به دنبال صلح و ایجاد روابطی دوستانه با ایران است. او میگوید: «با وجود اینکه روحانی رئیس دولت یازدهم در ابتدای آغاز دوران ریاست خود، پیامی دوستانه و دعوت به صلحی را برای این کشور فرستاد و ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز با وزیرامورخاجه عربستان ملاقات کرد، اما تغییری در روابط دیپلماتیک دو کشور به وجود نیامد.»
وی تغییرات بنیادین حکومتی در عربستان را راهحل تغییر روابط ایران و عربستان میداند و میگوید: «خاندان آل سعود سالها است که رهبران سیاسی فرتوت و بیمار دارد. ملک سلمان پادشاده جدید این کشور 80 ساله و بیمار است. عربستان نیاز به رهبران جوان دارد تا فراتر از کینهها و کدورتهای کهنه و ریشهای، بیاندیشد و تصمیم بگیرد.»
خلخالی میگوید: «برای جانشینی ملک عبدالله دو کاندید وجود داشت، شاهزاده مقرن و شاهزاده سلمان (پادشاه کنونی عربستان). مقرن، فردی روشنفکر و تحصیلکرده انگلستان است که روابط خوبی هم با شیعیان دارد. او خط مشی سیاسی معتدلی دارد. اما متاسفانه او همچنان ولیعهد ماند و ملک سلیمان پادشاه شد.»
او معتقد است اگر شاهزاده مقرن پادشاه عربستان میشد، روابط دیپلماتیک ایران و عربستان بهبود مییافت: «اگر مقرن پادشاه میشد، میتوان امیدوار بود به تغییرات مطلبوب و صلحآمیز اما ملک سلیمان بعید است که در پی تغییر روابط دیپلماتیک کشورش با ایران باشد.»
او میافزاید: «اما با این وجود اگر وزیر امور خارجه عربستان که هم بیمار است و هم سن بالایی دارد، تغییر کند و جانشین او فردی جوان و هوشمند باشد میتوان منتظر تغییراتی بود.»
خلخالی با بیان اینکه "توافق ایران با 6 کشور جهان میتواند باعث بهبودی روابط عربستان و ایران شود"ٰ، افزود: «راه دیگری که میتواند سبب تغییر روابط ایران و عربستان شود، به توافق رسیدن ایران با گروه 1+5 است. اگر ایران و 6 کشور قدرتمند جهان بتوانند بر سر مسائل هستهای به توافق برسند، عربستان به تبع آنها روابط خود با ایران را بهبود می بخشد.»
وی درباره تاثیر کاهش قیمت نفت بر عربستان میگوید: «بزرگترین ضربهای که در زمان حکومت ملک عبدالله به ایران وارد شد، کاهش قیمت نفت بود که البته خود این کشور در آینده نیز متضرر خواهد شد. رئیسجمهور بهدرستی اشاره کردهاند که کویت و عربستان از کاهش قیمت نفت پشیمان خواهند شد.»
خلخالی معتقد است که نمیتوان پس از تغییرات پادشاهی در عربستان، شاهد تغییر چندان موقعیت این کشور در منطقه بود. او میگوید: «کشورهای حاشیه خلیج فارس نمیتوانند در برابر عربستان موضع جدی بگیرند و همچنان روابط حسنه خود را با آن حفظ میکنند. چرا که سند 6 دانگ عربستان به نام خاندان آل سعود است و مابقی کشورهای حاشیه خلیج فارس این خاندان را به نوعی برادر بزرگ خود میبینند. اما در این میان عمان و عراق دو دوست ایران هستند که ایران میتواند به دوستی آنها اطمینان داشته باشد.»
وی میافزاید: «در لبنان و سوریه نیز نفوذ ایران بیشتر از عربستان است اما با این وجود نمیتوان توقع اتخاذ موضع در مقابل عربستان را از آنها داشت.»
خلخالی در پایان خاطرنشان میکند: «تا زمانی که ما روابط خود را با سایر کشورها ترمیم نکنیم و آنها را وادار به سرمایهگذاری در ایران نکنیم، نمیتوانیم به تحول امیدی داشته باشیم. من امیدوارم که ایران با غرب به توافق برسد.»