آفتابنیوز : 
ارايهكننده طرح گفت وگوي تمدنها در گفت وگو با خبرنگار ايرنا در جزيره مديترانهاي "مايوركا" در اسپانيا محل برگزاري اجلاس گروه بلندپايه سازمان ملل براي اتحاد تمدنها گفت: مطلق بودن ائتلاف تمدنها معنا ندارد چون تمدنها با بخشنامه بوجود نيامدهاند كه با بخشنامه هم يكي شوند اما اگر ائتلاف بر سر موضوعاتي مشخص مانند مبارزه با تروريسم، استقرار عدالت در جامعه بشري و رفع تبعيضها باشد، اين موارد خود اصولي است كه در جامعه بشري مشمول گفت وگوست.
وي در ادامه افزود: اكنون، ترديدي نيست كه جنگ، تروريسم و بيعدالتي، بد است اما بحث آن است كه چه تعريفي از اين موضوعات داريم و تا هنگامي كه نتوانيم به توافقي درباره اين تعاريف دست يابيم، نميتوان برنامهاي براي رفع آن داشت.
از اين رو، بايد حتما گفت وگوي بين تمدنها صورت گيرد تا بتوانيم معيارهاي مشترك خود را يافته و تعريف درستي از مسائل داشته باشيم.
بههمين دليل، مقوله ائتلاف تمدنها را نبايد با مقوله گفت وگوي تمدنها يكي پنداشت، هرچند اين دو مقوله، به ضرورت، مغاير هم نيستند و حتي ميتوانند مكمل يكديگر باشند.
حتي اگر طرح اتحاد تمدنها درپي ائتلاف روي موضوعاتي خاص مانند مبارزه با تروريسم باشد، تحقق اين امر، بدون گفت وگوي تمدنها نميتواند معنا پيدا كند.
خاتمي يادآور شد كه در نشست سه روزه گروه اتحاد تمدنها، اين موضوعات را به روشني توضيح داده و اين امر، مورد قبول گروه ۱۸نفره سازمان ملل قرار گرفته است.
وي ادامه داد: معتقديم ائتلاف تمدنها ميتواند از تجربيات، كارها و فعاليتهاي گفت وگوي تمدنها بهرههاي فراواني ببرد و بههمين دليل، حتما مركز بينالمللي گفت وگوي تمدنها با حضور شخصيتهاي برجسته بينالمللي در يكي از كشورهاي اروپايي تشكيل خواهد شد.
رييس جمهوري سابق ايران سپس به محورهاي مذاكرات خود با ۱۷عضو ديگر گروه اتحاد تمدنها در مايوركا اشاره كرد و اظهار داشت: من و برخي از شخصيتهاي حاضر در نشست تاكيد كرديم كه سخن گفتن از تروريسم اسلامي و افراط گرايي اسلامي امري بيمعناست زيرا در اسلام چيزي به نام تروريسم و افراط گرايي نداريم.
وي افزود: افراط گرايي، تندروي و تروريسم مسالهاي است كه در ميان مسيحيان و پيروان ديگر اديان نيز وجود دارد و نميتوان و نبايد آن را صرفا به اسلام نسبت داد.
خاتمي در اين زمينه از آنچه كه آن را گسترش پديده "اسلام فوبيا" يعني ترس از اسلام در غرب خواند، بهشدت انتقاد كرد و اظهار داشت: نيروهاي قدرت طلب دنيا تلاش و تبليغ ميكنند تا اسلام را بهعنوان دشمن بزرگ خود معرفي كرده و با اين شيوه، كارهاي خود را توجيه كنند.
وي افزود: من در بحثهايي كه مطرح شد از پديده اسلام فوبيا و ستمي كه به اين روش، به اسلام ميشود و نيز نسبتهاي ناروايي كه به اسلام و مسلمانان از سوي غرب داده ميشود، اعتراض كردم و گفتم بايد بيان شود كه گرايشهاي افراطي در هر جا كه باشد، بد است نه فقط در دنياي اسلام.
رييس موسسه بينالمللي گفت وگوي تمدنها همچنين بر لزوم شناخت ريشههاي افراط گرايي در جهان تاكيد كرد و اظهارداشت: غرب حدود پنج قرن است كه خود را تمدن برتر دنيا دانسته و بدتر از همه، تمدنها و جوامع غيرغربي را تحقير كرده است. نتيجه اين تحقير، بهصورت واكنشهاي افراطي خود را نشان داده است.
خاتمي گفت: اگر غرب ميخواهد پديده افراط گرايي را درمان كند، بايد در معيارها، موازين و رفتار خود در جهان تجديدنظر كند. بايد بپذيريم كه تمدنها در هم ادغام نميشوند و از بين نميروند بلكه بايد با احترام با يكديگر روبرو شوند و به جاي اينكه دشمن هم باشند، آيينهاي براي نمايان كردن ضعفها و نقاط قوت يكديگر باشند.
وي درباره نقاط قوت و ضعف طرح "اتحاد تمدنها" اظهار داشت: ائتلاف تمدنها از يك امتياز پشتوانه دولتها برخوردار است و بههمين دليل، هم امكانات بيشتري در اختيار اتحاد تمدنها قرار ميگيرد و هم اينكه، اگر اين گروه، مصوباتي داشته باشد و دولتها متعهد شوند آن را عملي سازند، ضمانت اجراي آن بيشتر است.
در اين زمينه، خطري وجود دارد كه اگر دولتهايي بخواهند از اين طرح حمايت كنند كه چندان علاقهاي به بحث ائتلاف و اتحاد تمدنها ندارند و حتي خلاف آن را معتقد باشند، ائتلاف تمدنها ميتواند متوقف شود يا بر خلاف اهداف خود از سوي دولتها بكار گرفته شود.
بنابر اين، ما هيچگاه بينياز از يك تشكيلات غيردولتي معتبر در دنيا كه با سازمان ملل، سازمان كنفرانس اسلامي، اتحاديه اروپا و نهادهاي بينالمللي در ارتباط بوده و بتواند منشااثر باشد، بينياز نيستيم."
خاتمي همچنين درباره ميزان عملي شدن طرح اتحاد تمدنها اظهار داشت: نه تنها ائتلاف تمدنها بلكه حتي گفت وگوي آنها نيز بسيار مشكل است زيرا سوءتفاهمها و اختلاف نظرها، فراوان است.
وي در ادامه افزود: به يك برنامه وسيع و گسترده نياز داريم تا بتوانيم به مرحله گفت وگوي تمدنها برسيم و اگر روي اين مساله به توافقهايي رسيديم روي آن موضوع، ائتلاف كنيم.
كار مشكلي است ولي چارهاي جز اين نيست زيرا دنيا اكنون در موقعيتي قرار دارد كه از يك سو، جنگ، سركوبي و اشغال و از سوي ديگر، ترور و خشونت همه چيز را به خطر انداخته است.
اگر خوب بنگريم، درمييابيم هيچ جاي جهان از اين خشونتها و درگيريها در امان نيست. اگر به خاورميانه نگاه كنيم، كشتار و سركوبي ملت فلسطين را ميبينيم، عمليات تروريستي را در عراق و جاهاي ديگر مشاهده ميكنيم و اگر به اروپا و آمريكا نگاه كنيم، شاهد انفجارهاي تروريستي در مادريد، لندن، نيويورك و ساير نقاط هستيم.
اين وضعيت ما را واميدارد تا واقعا به فكر چارهاي باشيم زيرا شرق و غرب عالم در معرض تهديد جدي است. بههمين دليل، مشكل بودن تحقق آرمان گفت وگو يا ائتلاف تمدنها نبايد موجب شود آن را رها سازيم بلكه بايد تلاش كنيم آنرا به نتيجه برسانيم.
خاتمي از مذاكرات سه روزه در جزيره مايوركاي اسپانيا با ۱۷تن از شخصيتهاي سياسي و فرهنگي برجسته جهان كه مانند خود او به حكم "كوفي عنان" دبيركل سازمان ملل متحد در گروه اتحاد تمدنها گردهم آمدهاند، ابراز رضايت كرد و گفت كه اين نتايج، بيش از انتظار او بوده است.
وي ادامه داد: ابتدا ترديد داشتم در اين نشست شركت كنم اما اكنون كه بررسي ميكنم، ميبينم اين جلسات، براي من، بسيار خوب، پربار، مفيد و ارزشمند بود و براي برنامههايي كه در آينده داريم، نيز مفيد است.
در نشست مايوركا ما درباره مفهوم ائتلاف تمدنها، برنامههايي كه بايد داشته باشد، تضمينهاي لازم براي اجراي عملي آن و تعهدهاي دولتها در اين زمينه بحث كرديم.
خاتمي همچنين به ديدارهاي خود با "خوسه لوييس رودريگز زاپاتهرو" و "رجب طيب اردوغان" نخست وزيران اسپانيا و تركيه و شخصيتهاي ديگر در حاشيه نشست مايوركا اشاره كرد و گفت كه در اين ملاقاتها، گفت وگوهاي مفصلي درباره مسائل بينالمللي و دوجانبه شد.
اين نشست از روز يكشنبه گذشته با پيام دبيركل سازمان ملل متحد و سخنان نخست وزيران اسپانيا و تركيه آغاز شد و تا عصر سهشنبه ادامه داشت.
در اين نشست، مقامهاي سياسي سابق كشورها از جمله "اوبر ودرين" وزير خارجه سابق فرانسه، "علي العطاس" وزير خارجه سابق اندونزي و شخصيتهاي فرهنگي و مذهبي برجسته جهان مانند "دزموند توتو" اسقف اعظم آفريقاي جنوبي، "آرتور اشنير" رهبر ميانهرو يهوديان آمريكا،"انريكه ايگلسياس" دبيركل سازمان كشورهاي ايبروآمريكا، "كارن آرمسترانگ" استاد دانشگاههاي انگليس و شخصيتهاي ديگري از روسيه، آمريكا، اسپانيا، هند، پاكستان، مغرب، مصر، سنگال، اروگوئه و قطر حضور داشتند.
طرح اتحاد تمدنها سال گذشته از سوي زاپاتهرو نخست وزير اسپانيا به سازمان ملل ارايه شد و گروه ياد شده قرار است راههاي عملي تحقق آن را از طريق نشستهايي كه در يكسال آينده برگزار ميكند، در قالب يك طرح به دبيركل سازمان ملل ارايه كند.