آسياى مركزى، نفت،ديپلماسى و توان نظامى
آفتاب‌‌نیوز : 
شركت هاى نفتى از سراسرجهان به رقابت براى دستيابى و دسترسى به منابع وسيع نفت و گاز اين منطقه پرداختند.
از آن زمان، روسيه توانسته است مسيرهاى صدور انرژى را به انحصار خود در آورد. اما شركت هاى آمريكايى نيز توانسته اند به بازيگران عمده اى در منطقه تبديل شوند و اخيراً چينى ها هم در اين منطقه، حضورى فعال از خود نشان داده اند.
«مراد اسنوف» سردبير مجله «آسياى مركزى و قفقاز» مى گويد: ايالات متحده، روسيه و چين سه نيروى مهم و رقيب تأثيرگذار در آسياى مركزى هستند.
او مى گويد: اين يك پديده طبيعى است، چون هر سه اين كشورها منافعى در آسياى مركزى دارند كه عمدتاً بخاطر منابع انرژى است. اما «آنارا تابيشاليوا» محقق ارشد «مؤسسه مطالعات منطقه اى بيشكك» مى گويد: كنترل منابع انرژى آسياى مركزى تنها يك جنبه از رقابت هاى اقتصادى است كه در منطقه صورت مى گيرد. او مى گويد: اگر به هر بازار آسياى مركزى سربزنيد، مى توانيد اجناسى از چين يا روسيه را مشاهده كنيد كه اين نشان مى دهد كه اين دو كشور به آسياى مركزى براى تجارت و بازرگانى نيز علاقه دارند.
به غير از اقتصاد و تجارت، اين قدرت ها تمايل به تشكيل ارتباطات نظامى و سياسى در منطقه اى دارند كه بالقوه بى ثبات است. منافع روسيه، چين و آمريكا برروى مبارزه با تروريسم و ثبات در منطقه متمركز مى شود.
هرسه اين كشورها براين عقيده اند كه تروريسم جهانى، تهديد مشتركى براى منطقه اى است كه از آنجا نشأت مى گيرد. البته مسكو و پكن به طور مشترك با حضور نظامى فزاينده آمريكا در منطقه مخالفت كرده اند.
حضور نظامى آمريكا شامل كمك هاى روبه افزون نظامى واشنگتن به ارتش هاى كشورهاى آسياى مركزى و در چارچوب جنگ عليه تروريسم اين كشور است. روسيه و چين در پاسخ به حضور فزاينده منطقه اى آمريكا، سازمان همكارى هاى شانگهاى را شكل دادند. اين سازمان شامل روسيه، چين و چهار كشور آسياى مركزى (قزاقستان، ازبكستان، تاجيكستان و قرقيزستان) است.
تابيشاليوا مى گويد: روسيه و چين به اتفاق يكديگر، عامل توازن در برابر حضور آمريكا در منطقه هستند و آنها به عنوان مثال از سازمان شانگهاى براى جلوگيرى از گسترش حضور نظامى آمريكا در آسياى مركزى استفاده مى كنند.
رقابت براى نفوذ نظامى باعث شده تا ايالات متحده و روسيه وارد رقابتى براى ايجاد پايگاههاى نظامى در كشورهاى آسياى مركزى شوند.
به عنوان مثال، آمريكا و روسيه ۲ پايگاه هوايى در قرقيزستان دارند كه اين پايگاهها تنها چند كيلومتر با يكديگر فاصله دارند.
در همين حال، روسيه و چين به انجام تمرين هاى نظامى مشترك با كشورهاى آسياى مركزى پرداخته اند. اگر اين قدرت هاى بزرگ در برخى مواقع دست به اقدامات مشابهى در آسياى مركزى مى زنند، سياست خارجى اين سه كشور در برابر دولت هاى منطقه داراى تفاوت هاى بنيادين است. در تابستان، تاشكند به ارتش آمريكا اطلاع داد كه بايد پايگاه هوايى «كارشى _ خان آباد» را ترك كند.
علت اين امر درخواست واشنگتن براى تحقيقات مستقل درباره شورش هاى «انديجان» در شرق ازبكستان بود. قدرت هاى بزرگ اگرچه به نبرد خود براى تأثيرگذارى دراين منطقه ادامه مى دهند، اما به گمان تحليلگران، هنوز اين روسيه است كه شريك اصلى و عمده جمهورى هاى آسياى مركزى محسوب مى شود.
«آلكس واتانكا» يك كارشناس مسائل منطقه مى گويد: از زمان حوادث انديجان روس ها و چينى ها دست بالا را در منطقه يا حداقل در ازبكستان دارند.
او اضافه مى كند كه رئيس جمهورى جديد قرقيزستان نيز به زبان نسبتاً ساده اى گفته است كه براى كشورش از نظر استراتژيكى و در درازمدت، روسيه بالاتر از ساير كشورها قراردارد.
او در ادامه تأكيدمى كند كه آمريكا حضور كمى در تاجيكستان دارد، اما اين حضور به آن اندازه نيست كه بتواند نفوذ روسيه را در اين كشور نه از نظر سياسى و نه از نظر اقتصادى و نظامى تحت تأثير قراردهد.
شركت هاى نفتى از سراسرجهان به رقابت براى دستيابى و دسترسى به منابع وسيع نفت و گاز اين منطقه پرداختند. از آن زمان، روسيه توانسته است مسيرهاى صدور انرژى را به انحصار خود در آورد. اما شركت هاى آمريكايى نيز توانسته اند به بازيگران عمده اى در منطقه تبديل شوند و اخيراً چينى ها هم در اين منطقه، حضورى فعال از خود نشان داده اند.
«مراد اسنوف» سردبير مجله «آسياى مركزى و قفقاز» مى گويد: ايالات متحده، روسيه و چين سه نيروى مهم و رقيب تأثيرگذار در آسياى مركزى هستند.
او مى گويد: اين يك پديده طبيعى است، چون هر سه اين كشورها منافعى در آسياى مركزى دارند كه عمدتاً بخاطر منابع انرژى است. اما «آنارا تابيشاليوا» محقق ارشد «مؤسسه مطالعات منطقه اى بيشكك» مى گويد: كنترل منابع انرژى آسياى مركزى تنها يك جنبه از رقابت هاى اقتصادى است كه در منطقه صورت مى گيرد. او مى گويد: اگر به هر بازار آسياى مركزى سربزنيد، مى توانيد اجناسى از چين يا روسيه را مشاهده كنيد كه اين نشان مى دهد كه اين دو كشور به آسياى مركزى براى تجارت و بازرگانى نيز علاقه دارند.
به غير از اقتصاد و تجارت، اين قدرت ها تمايل به تشكيل ارتباطات نظامى و سياسى در منطقه اى دارند كه بالقوه بى ثبات است. منافع روسيه، چين و آمريكا برروى مبارزه با تروريسم و ثبات در منطقه متمركز مى شود.
هرسه اين كشورها براين عقيده اند كه تروريسم جهانى، تهديد مشتركى براى منطقه اى است كه از آنجا نشأت مى گيرد. البته مسكو و پكن به طور مشترك با حضور نظامى فزاينده آمريكا در منطقه مخالفت كرده اند.
حضور نظامى آمريكا شامل كمك هاى روبه افزون نظامى واشنگتن به ارتش هاى كشورهاى آسياى مركزى و در چارچوب جنگ عليه تروريسم اين كشور است. روسيه و چين در پاسخ به حضور فزاينده منطقه اى آمريكا، سازمان همكارى هاى شانگهاى را شكل دادند. اين سازمان شامل روسيه، چين و چهار كشور آسياى مركزى (قزاقستان، ازبكستان، تاجيكستان و قرقيزستان) است.
تابيشاليوا مى گويد: روسيه و چين به اتفاق يكديگر، عامل توازن در برابر حضور آمريكا در منطقه هستند و آنها به عنوان مثال از سازمان شانگهاى براى جلوگيرى از گسترش حضور نظامى آمريكا در آسياى مركزى استفاده مى كنند.
رقابت براى نفوذ نظامى باعث شده تا ايالات متحده و روسيه وارد رقابتى براى ايجاد پايگاههاى نظامى در كشورهاى آسياى مركزى شوند.
به عنوان مثال، آمريكا و روسيه ۲ پايگاه هوايى در قرقيزستان دارند كه اين پايگاهها تنها چند كيلومتر با يكديگر فاصله دارند.
در همين حال، روسيه و چين به انجام تمرين هاى نظامى مشترك با كشورهاى آسياى مركزى پرداخته اند. اگر اين قدرت هاى بزرگ در برخى مواقع دست به اقدامات مشابهى در آسياى مركزى مى زنند، سياست خارجى اين سه كشور در برابر دولت هاى منطقه داراى تفاوت هاى بنيادين است. در تابستان، تاشكند به ارتش آمريكا اطلاع داد كه بايد پايگاه هوايى «كارشى _ خان آباد» را ترك كند.
علت اين امر درخواست واشنگتن براى تحقيقات مستقل درباره شورش هاى «انديجان» در شرق ازبكستان بود. قدرت هاى بزرگ اگرچه به نبرد خود براى تأثيرگذارى دراين منطقه ادامه مى دهند، اما به گمان تحليلگران، هنوز اين روسيه است كه شريك اصلى و عمده جمهورى هاى آسياى مركزى محسوب مى شود.
«آلكس واتانكا» يك كارشناس مسائل منطقه مى گويد: از زمان حوادث انديجان روس ها و چينى ها دست بالا را در منطقه يا حداقل در ازبكستان دارند.
او اضافه مى كند كه رئيس جمهورى جديد قرقيزستان نيز به زبان نسبتاً ساده اى گفته است كه براى كشورش از نظر استراتژيكى و در درازمدت، روسيه بالاتر از ساير كشورها قراردارد.
او در ادامه تأكيدمى كند كه آمريكا حضور كمى در تاجيكستان دارد، اما اين حضور به آن اندازه نيست كه بتواند نفوذ روسيه را در اين كشور نه از نظر سياسى و نه از نظر اقتصادى و نظامى تحت تأثير قراردهد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید