آفتابنیوز : هفته گذشته شهرهای شمالی کشور بویژه شهرهای سردسیر گرمای غیرعادی را تجربه کردند که البته در سالهای دورتر هم اتفاق افتاده بود. به این پدیده غیرعادی در اصطلاح«فون» میگویند که درکشور آلمان بسیار رخ میدهد. در تشریح این پدیده باید گفت هنگامی که موج کم فشارهوای گرم و خشک فلات مرکزی از طریق کانال منجیل که تنها روزنه فلات البرز است به سوی شمال میرود، این مناطق که در این فصل از سال دارای هوای مرطوب و تقریباً خنک هستند ناگهان دچار تشنج هوایی میشوند و اقلیم تحت تأثیرموج هوای گرم فلات مرکزی که موفق به راه یافتن به کرانه شمالی شده است گرم میشود.
به گزارش ایران، هفته پیش هوای تبریز و اردبیل و منجیل و گنبدکاووس آنقدر گرم شد که درجه دما از45 گذشت و در برخی از شهرها به 50 درجه هم رسید.گرمای طاقتفرسایی که مردمان این خطه تا جاییکه بهیاد دارند آن را تجربه نکردهبودند. البته کمی هم عجیب است آذربایجانی که هوایش در تابستان بسیار مطبوع و خنک است و حتی کولر و تجهیزات سرمایشی در این منطقه وجود ندارد به یکباره گرم میشود و این در حالی است که شهرهایی مثل تهران، قزوین، اراک و سمنان که هوایشان بشدت گرم بود خنکتر از شمال و شمالغرب میشود.
وسط تابستان باران میآید، آنهم نه یکبار بلکه چندین بار.در مناطق غرب و شمال آنقدر باران بارید که مردم شوکه شدند که چه شده و چرا هوا چند روزی گرم میشود و حالا یکسره باران میآید؟ نکند زلزله در راه باشد!
با این تغییرات آب و هوایی اواخر مرداد و شهریورماه که تعجب برانگیز هم هست نظریات مختلفی از سوی اقلیم شناسان و کارشناسان جغرافیا مطرح شد و برخی گفتند تغییرات آب و هوایی نشانه تغییر اقلیم است یعنی چرخش آب وهوایی که همواره از آن حرف زدهاند در حال رخ دادن است!
البته این فرضیه از سوی برخی دیگر از صاحبنظران و کارشناسان رد شد و نظرات دیگری تحت این عنوان که تغییرات آب وهوایی در کشورمان دارای سابقهای طولانی است مطرح میشود. مهندس طالب حیدری، اقلیمشناس و رئیس اداره هواشناسی کردستان در این باره عقیده دارد: «بررسی و رصد اقلیم یک منطقه بسیار پیچیدهتر از آنی است که با یک تغییر بتوان اندازهگیریاش کرد و البته با توجه به اینکه تغییرات آب و هوایی در دهههای گذشته در کشور ثبت نشده و تجربیات و اطلاعات در این باره جمعبندی نشده است و از طرفی اصولاً ما جامعه فراموشکاری داریم، بنابراین نمیتوان تغییر اقلیم را قبول و حتی اثبات کرد.»
حیدری در ادامه میگوید: «هفته گذشته شهرهای شمالی کشور بویژه شهرهای سردسیر گرمای غیرعادی را تجربه کردند که البته در سالهای دورتر هم اتفاق افتاده بود. به این پدیده غیرعادی در اصطلاح«فون» میگویند که درکشور آلمان بسیار رخ میدهد. در تشریح این پدیده باید گفت هنگامی که موج کم فشارهوای گرم و خشک فلات مرکزی از طریق کانال منجیل که تنها روزنه فلات البرز است به سوی شمال میرود، این مناطق که در این فصل از سال دارای هوای مرطوب و تقریباً خنک هستند ناگهان دچار تشنج هوایی میشوند و اقلیم تحت تأثیرموج هوای گرم فلات مرکزی که موفق به راه یافتن به کرانه شمالی شده است گرم میشود.
این موج گرما که هنگام نفوذ،دمایی حدود 30درجه دارد پس از وارد شدن به این مناطق که ارتفاعشان از سطح دریا خیلی پایین تر از مناطق مرکزی ایران است 15 تا 20 درجه افزایش دما مییابد و در صورت تداوم موجب خشک شدن جنگل شده و خطر بالقوهای برای آتش سوزی پوششهای گیاهی است.»
بارش 2 روزه و غبارهای شبانه تهران برای پایتختنشینان تجربه جدیدی در تابستان است.هوا این روزها گاه آنقدر غبارآلود میشود که تا 10-20متری را نمیتوان دید. بعد از 2 ساعتی هم باران میبارد آن هم چه بارانی. این تجربه در عین حال که برای همه لذت بخش است بویژه بعد از باران و خنک شدن هوا اما تحلیلهای عجیب و غریبی هم به همراه دارد و بالاخره این شایعه که مبادا موضوع به زلزله ربطی داشته باشد.
مهندس حیدری در ابن باره عقیدهدارد: «امواج کم فشار در شرایط عادی سبب بارندگی میشوند اما این امواج روی مرکز و جنوب عراق سبب طغیان گرد و خاک میشود و معمولاً به فضای غرب کشورمان سرایت میکند و غبار غلیظی را به ارمغان میآورد.
و اما بارندگیهای چند روز گذشته حاصل موجهای بارانزای غرب و خزر است.هماکنون رطوبت خوبی در خزر داریم و تودههای خزری و مدیترانهای با ترکیب شدن باهم و ایجاد یک موج قوی بارشهای خوبی را پدید آوردهاند.
بارشهای شهریور و مهر در صورت فراوانی خسارت آنچنانی به کشاورزی وارد نمیکنند و خسارتشان در شهرها بیشتر از روستاها و شهرهای کوچک است. با توجه به اینکه برخی از معابر و جویها و نهرهای شهری لایروبی نشدهاند با جاری شدن باران بر اثر رگبار مسدود و باعث سیل میشوند که با اقدام به موقع مسئولان شهری میتوان از بروز چنین حوادثی جلوگیری کرد.»
بررسیها نشان میدهد بارشهای پایان فصل بهار یا تابستان سیلهای ویرانگری را رقم زدهاند که شاید برایمان غیرقابل انتظار است که 5 دقیقه بارش باران چگونه میتواند تبدیل به سیل مهیبی شود و خانهها و ماشینها و حتی جاده را با خود ببرد؟ پاییز و زمستان که بارندگی بسیار طولانیتر است چرا شاهد سیل و آبگرفتگی نیستیم؟
رئیس اداره هواشناسی کردستان در این باره میگوید: «بارشهای تابستانه معمولاً رگباری هستند. در این برهه خاک به دلیل اینکه چند ماهی در معرض آفتاب تند بوده رطوبت خود را از دست داده و شکل کروی به خود میگیرد و آب براحتی در آن نفوذ نمیکند و از طرفی رگبار باران که حجم بسیاری دارد خاک را آماده نفوذ پذیری نمیکند و قطرات باران با ترکیب شدن با گلولههای خاک قدرت تخریب 60 برابری پیدا میکند و تبدیل به سیلاب میشود. ولی در پاییز و زمستان خاک رطوبت دارد و باران ملایم میبارد و زمین آمادگی نفوذ آب را دارد و به همین خاطر معمولاً شاهد سیل در این فصول نیستیم.»
هوا غبارآلود و گرم میشود، باران میبارد. طوفان میآید. معلوم نیست چه بلایی سر هوا آمده، شاید ناخوش شده. در این تابستان حتی در ارتفاعات گیلان برف میبارد. واقعاً عجیب است. با این همه باران غنیمت است، در زمین هم که نفوذ نکند حتی با گل و لای بالاخره پشت سدی گیر میافتد. در این خشکسالی باران هر طور که ببارد، هر وقت که ببارد و هر کجا که ببارد غنیمت است.