هشدارهای یک استاد پیشکسوت بابت فقدان اخلاق در رسانه
محمد مهدی فرقانی - استاد پیشکسوت ارتباطات - در سخنانی بر رعایت اخلاق حرفه‌ای در حوزه روزنامه‌نگاری تاکید کرد و گفت: یک روزنامه‌نگار قبل از هر دغدغه‌ای، باید دغدغه اخلاق داشته باشد.
آفتاب‌‌نیوز :
غرفه چهره‌ها که هر روز میزبان یکی از اساتید ارتباطات است، امروز میزبان محمدمهدی فرقانی استاد پیشکسوت ارتباطات بود و وی در زمینه اخلاق حرفه‌ای در روزنامه‌نگاری مطالبی را بیان کرد.
به گزارش ایسنا، او خاطرنشان کرد: جایگاه اخلاق حرفه‌ای در روزنامه‌نگاری ما بسیار خالی است. بگذریم از اینکه بحث اخلاق در جامعه ما بحث مهجوری شده است که یکسری عوامل و ریشه‌ها دارد که جای بحثش اینجا نیست اما هر چه که هست این عوامل دست به دست هم دادند و آشفته بازاری را در حرفه روزنامه‌نگاری به وجود آورده‌اند. به هر حال در وهله اول نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که هر حرفه‌ای جایگاهش با کدها و ارزش‌های اخلاقی شناخته می‌شود. بگذریم از اینکه ممکن است بسیای از این کدهای اخلاقی رعایت نمی‌شود اما هیچگاه باعث نمی‌شود که ارزش این کدها زیر سوال برود.
فرقانی در ادامه مطرح کرد: در عرصه اقتصادی شاهد فساد هستیم و در عرصه سیاسی شاهد سیاست‌بازی هستیم و در عین حال شاهد این هستیم که بسیاری از مطبوعات و رسانه‌های ما به جای اینکه وظیفه خودشان را انجام دهند بیشتر کارکرد سیاسی دارند و به یکسری احزاب تبدیل شده‌اند. در حوزه روزنامه‌نگاری به نظرم کدهای اخلاقی جایگاه و ارزش مضاعفی دارد که اگر در این حرفه این کدها رعایت نشود به نوعی تخلف محسوب می‌شود و به حرفه روزنامه‌نگاری آسیب وارد می‌کند. ما زمانی که حقیقت را در کارمان کتمان کنیم تهمت بزنیم آسیبش فقط به فرد برنمی‌گردد بلکه به جامعه مربوط می‌شود و آسیب آن به همه اقشار می‌رسد.
وی تاکید کرد: یک روزنامه‌نگار قبل از هر دغدغه‌ای باید دغدغه اخلاقی داشته باشد. در هر حرفه و شغلی انسانیت حرف اول را می‌زند و به نظرم خدمت نباید فقط برای بازتاب وقایع باشد بلکه در ابتدا باید حس انسان‌دوستانه حاکم باشد. در هر موقعیت و شرایطی از روزنامه‌نگاران خواهش می کنم که اصول و میثاق اخلاق حرفه ای را بر هر چیزی مقدم بدانیم چراکه شما قبل از اینکه یک روزنامه‌نگار باشید انسان هستید.
فرقانی در همین راستا بیان کرد: روزنامه نگار فاقد اخلاق نه تنها ارزشی ندارد بلکه فاقد ارزش است. متاسفانه گاهی در حرفه روزنامه نگاری شاهد این ماجرا هستیم که اصول اخلاقی به شدت در بخش روزنامه نگاری عام در حال ضایع شدن، کم رنگ شدن و بی رنگ شدن است که این اتفاق جای تاسف دارد. متاسفانه گاهی ما تیترهایی را در اخبار رسانه ها می‌بینیم که آثاری از آن تیتر در کلیت متن مشاهده نمی‌شود. به نظرم اگر روزی در جایی که مشغول به کار هستیم به این نتیجه رسیدیم که اصول حرفه‌ای‌تان زیر پا گذاشته می شود حتی یک ساعت هم در آنجا کار نکنید.
این چهره پیشکسوت روزنامه‌نگاری در ادامه صحبت‌هایش به سیاسی شدن برخی رسانه ها اشاره کرد و گفت: متاسفانه ما به دلیل سیاسی شدن بسیاری از سازمان های خبری‌مان شاهد عدم رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای در روزنامه نگاری هستیم. بالاتر از این بی‌اخلاقی‌ها، بی‌اخلاقی‌هایی است که توسط مدیران رسانه‌ها انجام می‌گیرد که این هم جای تاسف دارد. به نظرم رسانه‌ای که قرار است هزینه‌اش با عدم رعایت اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری تامین شود، بهتر است اصلا منتشر نشود و وجود نداشته باشد.
فرقانی گفت: رسانه‌ای که موازین اخلاقی‌اش را زیر پا بگذارد برای جامعه مضر است.
وی سپس به جوانانی که در این نشست حضور داشتند توصیه کرد: به جنبه اخلاق در حرفه روزنامه نگاری اهمیت بدهید. اگر بهترین خبرها را هم به دست بیاورید اما تا زمانی که به مردم و جامعه متعهد نباشید و اخلاق روزنامه نگاری را رعایت نکنید روزنامه نگار نیستید. انسان بودن مهم است وگرنه خوب نوشتن را می توان در کلاس های آموزشی یاد گرفت. در حرفه روزنامه نگاری اخلاق، اخلاق و باز هم اخلاق را رعایت کنید.
او در ادامه به اولین متون به دست آمده در بحث اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری اشاره کرد و گفت: اولین متون اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری به بعد از جنگ جهانی اول و اوایل دهه 20 برمی‌گردد. اکثر کشورها میثاق اخلاق حرفه‌ای روزنامه نگاری را دارند و روزنامه نگاران ملزم به رعایت و تنظیم آن هستند. در کشور ما به دلیل تلاطم‌هایی که کمابیش به وجود می آید و هنوز هم بعد از گذشت 180 سال از حرفه روزنامه‌نگاری، فاقد یک ساختار روزنامه نگار هستیم و عملا میثاق روزنامه در کشور ما شکل نگرفت. از سال 1377 نخستین پیش نویس میثاق اخلاق روزنامه نگاری توسط مرحوم معتمدنژاد نوشته شد و بعدها متون حقوق روزنامه نگاری تهیه شد که متاسفانه در دوره‌ای برخی از تشکل‌های حرفه روزنامه نگاری با امضای میثاق اخلاقی مخالفت کردند و دلایلی را برای خودشان داشتند.
فرقانی ادامه داد: معتقدم احتیاجی به امضا و به رسمیت شناختم حقوقی میثاق اخلاقی نیست. من روزنامه به لحاظ اخلاقی ملزم به رعایت اخلاق در روزنامه نگاری هستم. یادم باشد که اخلاق حرفه‌ای بیشتر به تعهد درونی افراد برمی‌گردد بنابراین به دلیل اینکه اخلاق حرفه ای به ذهن و درون افراد مربوط می شود به نظرم الزامی به امضای میثاق آن نیست.
این استاد ارتباطات در پاسخ به این که آیا در این شرایطی که از سوی او مطرح شد و سیاست بازی برخی رسانه ها، هنوز می‌توان از اخلاق سخن گفت؟ اظهار کرد: یکی از عناصر مهمی که به اخلاق حرفه‌ای لطمه زده، عدم تفکیک سیاست از رسانه است. متاسفانه در کشور ما ادغام عرصه سیاست و رسانه به رسالت اخلاق روزنامه خدشه وارد می‌کند. پیش از اینکه اخلاق حرفه ای ساختار نهادینه در جامعه ما پیدا کند تک تک روزنامه نگاران خودشان را مقید بدانند که اخلاق حرفه ای را رعایت کنند. رضایت درونی را نباید با هیچ چیز دیگر معاوضه کرد من قبول دارم که ساختار شده اصل خود فرد است.
وی در همین راستا بیان کرد: ترس از دست دادن شغل حقوق و دستمزد یک ترس مشروع است اما در این حرفه پذیرفته نیست که ما اخلاق حرفی را نادیده بگیریم. حیف است شما جوانان در آغاز راه اخلاق حرفه‌ای را رعایت نکنید.
فرقانی درباره‌ی رایج شدن احوال‌پرسی‌های تلفنی با چهره‌ها و سپس انتشار آن در خبرگزاری ها و روزنامه ها تصریح کرد: متاسفانه در این مورد چند جلوه وجود دارد که یکی از از آنها سوء استفاده از اعتماد منبع و مصاحبه شونده است چرا که گاهی مصاحبه شونده فکر می‌کند خبرنگار می خواهد احوالش را بپرسد اما همان صحبت‌ها را منتشر می‌کند که به نظرم باید ذکر شود که خبرنگار صحبت‌ها را برای انتشار می‌خواهد. جلوه دوم بی اخلاقی است مثل این می ماند که در جمعی بحثی مطرح می شود و همان بحث بدون اینکه قرار باشد رسانه ای شود، در رسانه ها منتشر می شود. نمونه سوم در این راستا بدفهمی روزنامه نگار است. روزنامه‌نگار در حوزه‌ای که خبر تهیه می کند باید دانش و اطلاع لازم را داشته باشد و با ادبیات حوزه خودش آشنا باشد. جملات نباید غلط به مخاطب منتقل شود حتی گاهی مصاحبه‌شونده به نادرست جمله‌ای را ادا می‌کند اما روزنامه‌نگاری که متوجه می‌شود نباید آن را غلط منتشر کند؛ البته گاهی هم ممکن است غرض‌ورزی ایجاد شود. متاسفانه تصور این است که روزنامه نگار باید یک آدم بی سواد باشد تا از دیگران اطلاعات بگیرد. روزنامه نگار باید فردی مطلع صاحب دانش و تعهد اجتماعی باشد تا بتواند اطلاعات را به مخاطب منتقل کند.
فرقانی تاکید کرد: صحت دقت و امانتداری باید در روزنامه نگاری رعایت شود اخلاق در حرفه روزنامه نگاری یعنی توانایی انجام کار درست، منطقی و قابل تایید.
به گزارش خبرنگار ایسنا، این استاد دانشگاه در بخش پایانی صحبت‌هایش درباره اخلاق حرفه ای به طور خاص در جامعه ما اظهار کرد: من فکر می کنم در جامعه ما بحث اخلاق خیلی جدی تر و مهم تر است چراکه انقلاب اسلامی ما یک انقلاب فرهنگی و برای ارزشها بوده و باید به آن پایبند باشیم. ما یکسری کدها و اصول اخلاقی داریم که جهانی هستند و باید آنها را رعایت کنیم اما یک سری اصول هستند که می‌توانیم با پایبندی به ارزش های دینی میثاق اخلاقی را از آنچه در جامعه است قوی ترکنیم و حرفه روزنامه را پاکیزه تر کنیم. ما باید این اصول را برای اعضای این صنف درونی کنیم.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید