آفتابنیوز : کشوری که در آن ملتی متشکل از دینها و فرهنگهای متفاوت زندگی می کنند، پس از حملات تروریستی بیرحمانه به آن اسیر پیشداوریها و تردیدها شده است. هنوز تحقیقات پیرامون حملات 11 سپتامبر به پایان نرسیده بود که جنگ علیه عراق آغاز شد. تصور میشد در عراق پس از صدام دموکراسی حاکم شده و راه کمک به تروریسم بسته شود. در حالی که بدون ذرهای پیشرفت در «توسعههای دموکراتیک» فشارها و خفقان افزایش یافت.
تزها و راهبرد دستگاه سیاسی بوش هر روز بیش از پیش و آشکارتر مورد اعتراض و انتقاد قرار گرفت. اعتراضات در داخل آمریکا نیز روز به روز افزایش یافت. به عنوان مثال بزرگترین ادعای آمریکا پیش از اشغال عراق یعنی وجود سلاحهای کشتار جمعی در دست حکومت صدام حسین پس از اشغال دروغ از آب درآمد. اتفاقات زندان ابوغریب حتی یاران محافظهکار جنگ را نیز در وضعیت دشواری قرار داد.
در روزهای اخیر علایمی مبنی بر تغییر در سیاست خارجی آمریکا دیده میشود. رهبران آمریکا که تا پیش از این همه نظریاتشان را مطلقا درست میدانستند و آنها را به دنیا تحمیل میکردند، اکنون در تلاشاند راهی برای تفاهم با متفقانشان بیابند. شاید هم از این رو است که نقش وزارت امور خارجه در این روزها به نقش پنتاگون در سیاست خارجی آمریکا می چربد. در این راستاست که این کشور گشایش همه مسایل را در راه حل نظامی نمیجوید و خود را ناچار از جست و جو برای راه حلهای سیاسی و اجتماعی نیز میبیند. در این تغییر جهت آمریکا، روشنفکران و رسانههای آن نیز نقش فراوانی دارند.
از اتفاقات هفتههای گذشته در این راستا میتوان به چند مورد اشاره کرد. از آن جمله بوش پذیرفت در عراق اشتباهاتی انجام داده است. «قانون ضد ترور» (Patriot Act) که با عجله پس از حملات سپتامبر به تصویب رسیده بود و به خاطر محدود کردن آزادیهای فردی و اجتماعی مورد انتقاد شدید قرار داشت تنها به مدت یک ماه دیگر تمدید شد. در عراق با سنیهایی که آبشان با آمریکا به یک جوی نمیرود به واسطه ترکیه تماس برقرار شد. حتی تنها همین اقدام میتواند امیدی برای تغییر شیوه آمریکا باشد. چرا که نظر عمومی هیات حاکمه آمریکا بر این بود که:«رهبری دینی در گروههای شیعی بسیار قویتر است و مصالحه با آنها امکانپذیر است. در حالی که در گروههای سنی هر عالم دینی میتواند صاحب فتوا باشد و از این رو روشن نیست چه کسی، کجا، چه کاری انجام خواهد داد.»
در رسیدن آمریکا به چنین نتیجهای درباره گروههای سنی، گروههای تروریستی که خود را به سنیها منتسب میکنند نقش بزرگی داشتند. در حالی که ضروری بود این مساله از دیدگاه باورهای اسلامی نیز نگریسته شود. واضح است باور سنی بر منطق «یاری تروریسم» استوار نیست. بلکه برعکس در باورهای سنی آنارشیزمی که مصداق «فتنه انگیزی» باشد بای نحو کان حرام تلقی شده و با تاکید بر نظم و آسایش با متن قرآن و سنت تایید میشود.
از طرف دیگر سیاست تکیه کامل بر شیعه نیز به تقویت موضع ایران در منطقه منجر میشد. با این وصف آمریکا در پی یافتن راه حلی معقولانه و پایدار برای مساله شیعه-سنی-کرد-ترکمن-عرب در منطقه برآمده است. به گمان اکرم دومانلی نویسنده «زامان»، ارتباط مستقیم و نزدیک آمریکا با ترکیه پس از مدتها و در آمدن آمریکا از باتلاق منطقه در واپسین لحظات میتواند پیشرفت بزرگی باشد. مسایل قابل حلاند؛ کافی است که آمریکا به اشتباهات سالهای گذشته خود درباره دنیای اسلام پی برده و از آنها درس بگیرد و به دنبال راهحلهای معقول باشد. این جست و جو برای راهحل عاقلانه نه تنها به سود آمریکا است که در باتلاق منطقه گرفتار شده است، بلکه فرصتی است تا همه کسانی که صلح را برای جهانیان آرزو دارند نفسی به راحتی برآورند.