فناوری اطلاعات و ارتباطات، محور مهارت آموزی در هزاره سوم

در یک تعریف کلی، فناوری اطلاعات را می‌توان این گونه تعریف کرد: فناوری اطلاعات مجموعه‌ای از روش‌ها، پردازش‌ها و فرایندهایی است که برای جمع‌آوری،‌ ذخیره‌سازی، انتقال و بازاریابی اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آفتاب‌‌نیوز :

محبوبه بیات- در دنیای امروز، فناوری اطلاعات بسیاری از جنبه‌های زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده و رفته رفته با گذر زمان شیوه‌های سنتی زندگی را با جایگزینی فناوری نوین، به شکل الکترونیکی تغییر داده است به گونه‌ای که دیگر فضای دولت‌ها، شهرها، بانک‌ها، تجارت و غیره به فضایی دیجیتالی تبدیل شده است.

برخی از اندیشمندان استدلال می‌کنند که «فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی جدید و نوظهور» در حال دگرگون ساختن شیوه‌ی کار، سرگرمی، فکر و زندگی مردم سراسر جهان هستند. در واقع احساس می‌شود که دگرگونی‌هایی بسیار بنیادی و فراگیر و از لحاظ کمی و کیفی، بسیار متمایز در شرف وقوع است که ما را به عصر جدیدی، به عنوان عصر اطلاعات رهنمون می گردد. در واقع فناوری اطلاعات لازمه عصر اطلاعات است که به منظور برطرف کردن نیازهای امروز بشر به وجود آمده است.

فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی با سرعت شگفت انگیزی در حال پیشرفت است. هر چند که، پیشرفت فناوری‌های عصر اطلاعات بر همگان واضح است اما در رابطه با گسترش این فناوری‌ها سه نکته قابل ذکر است: 1- گسترش این فناوری‌ها سریع است 2- گسترش این فناوری‌ها امری جهانی است 3- گسترش این فناوری‌ها به صورت نابرابر است، یعنی گسترش فناوری‌ها در بین جوامع، صنایع و سازمان‌ها، متفاوت است.

با توجه به رشد بسیار سریع فناوری اطلاعات و نیاز به آن در دنیای امروز، تعاریف متفاوتی را می‌توان در این زمینه به کار برد، ولی در یک تعریف کلی، فناوری اطلاعات را می‌توان این گونه تعریف کرد: فناوری اطلاعات مجموعه‌ای از روش‌ها، پردازش‌ها و فرایندهایی است که برای جمع‌آوری،‌ ذخیره‌سازی، انتقال و بازاریابی اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، واژه ای است که به هر نوع دستگاه ارتباطی و يا برنامه نظير: راديو، تلويزيون، کامپيوتر، نرم افزار، سخت افزارهای شبکه، سيستم های ماهواره ای و نظاير آن اطلاق می شود که سرويس ها، خدمات و برنامه های متعددی به آنان مرتبط می گردد (کنفرانس از راه دور، آموزش از راه دور). به طور کلی همگرائی بين کامپيوتر و ارتباطات، فن آوری اطلاعات و ارتباطات را شکل می دهد. (پيوند بين کامپيوتر و بهره برداری از تمامی قابليت های آن خصوصاً پردازش و ذخيره سازی داده با امکانات متعدد ارتباطی) .

ICT يا فناوري ‌‌اطلاعات ‌و ارتباطات ( Information & Communication Technology)، بدون شك تحولات گسترده اي را در تمامي عرصه‌هاي اجتماعي و اقتصادي بشريت به دنبال داشته و تاثير آن بر جوامع بشري به گونه‌اي است كه جهان امروز به سرعت در حال تبديل شدن به يك جامعه اطلاعاتي است. جامعه اي كه در آن دانايي و ميزان دسترسي و استفاده مفيد از دانش، داراي نقشي محوري و تعيين كننده است. گستره كاربرد و تاثيرات آن در ابعاد مختلف زندگي امروزي و آينده جوامع بشري به يكي از مهمترين مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسياري از كشورهاي جهان را به خود معطوف كرده است.

اکنون آموزش مهارت‌های پایه از مرز خواندن، حساب کردن، نوشتن و استدلال کردن فراتر رفته و آموزش مهارت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، هسته مرکزی بسیاری از نظام‌های آموزشی جهان را تشکیل داده است. یادگیری مادم‌العمر و یادگیری در هر زمان و هر مکان رویکرد جدیدی نسبت به امر آموزش و یادگیری است. این امر نشان‌دهنده تغییرات مهمی است که در امر یاددهی – یادگیری صورت گرفته است، یعنی گذر از مسیر چندین ساله آموزش به فرایند نوین یادگیری.

فرایند یادگیری با استفاده از فناوری به صورت پویا درآمده و هیجان انگیز و جالب می‌شود. همچنین تأکید مستمری بر راه هایی وجود دارد که ICT می تواند فعالیت هایی اجرایی را به صرفه تر کند و امکان دسترسی 24 ساعته به منابع یادگیری را برای دانش آموختگان مهیا نماید. زمانی که ICT به بخش تکمیلی فراگیری‌های دانش آموختگان تبدیل شود، روش‌های تدریس و سازماندهی کلاسی نمی‌تواند بدون تغییر بماند.

در نظام آموزش سنتی معمولاً دانش، اصول و قواعد در کتاب نهفته است و مدرس اشاعه دهنده آن از طریق تشکیل کلاس و به شیوه چهره به چهره است. در این روش مدرس با تأکید بر تکرار و به حافظه سپردن، مطالب را به یادگیرنده انتقال می‌دهد. اگر این فرآیند بدرستی انجام پذیرد، یادگیری سطحی انجام پذیرفته است. بنابراین در نظام‌های سنتی (فعلی) به سطوح بالاتر یادگیری (کاربرد، تحلیل، ترکیب و ارزشیابی) یا پرداخته نمی‌شود و یا اینکه به اندازه کافی توجه نمی‌شود. تجربیات یادگیری را چنان باید طراحی نمود که بتوان به سطوح بالای حیطه شناختی، یعنی به تفکر تحلیل، تفکر انتقادی و خلاقیت دست یافت.

به طور کلی در سواد نوین از یادگیری طوطی‌وار و اجرای دستورالعمل‌های معمولی، دوری شده و به جای آن توانایی یافتن حقایق و درنظر گرفتن راه‌های تازه، درک و ابداع قوانین، رفع مشکلات بدون وابستگی به غیر، برنامه‌ریزی و طراحی فعالیت‌های شخصی، مورد تأکید قرار می‌گیرد. باشناخت بیشتر ICT می‌توانیم به نحو موثر از دانش نوین بهره ببریم. ICT مجموعه‌ وسیعی از ابزارها را در اختیار دانش‌آموختگان قرار می‌دهد و باعث می‌شود تا سطح عملیات‌های ذهنی و بدنی ایشان ارتقاء یابد.

از دلایل قوی برای استفاده از ICT در نظام آموزشی این است که یادگیری را به عهده یادگیرنده می‌گذارند. آنها برنامه‌های آموزش انفرادی را تسهیل می‌کنند و به یادگیرنده اجازه می‌دهند سرعت پیشرفت خود را تنظیم کند. ICT منابع وسیعی از اطلاعات را در دسترس یادگیرنده قرار می‌دهد. یادگیری فعال را تشویق می‌کنند و برای تعامل بین دو یا چند دانش آموخته و یا بین دانش آموختگان و متخصص آموزشی فرصت‌هایی را مهیا می‌نماید. ICT به مدرسان اجازه می‌دهد تا در اطلاعات و مواد یادگیری جدید مشارکت داشته باشند و آنها را قادر می‌سازد که بلافاصله و سریع اطلاعات را به مدیران یک برنامه یا دوره آموزشی انتقال دهد.

یادگیری تا حد زیادی مبتنی بر پردازش اطلاعات است. گوش فرا دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن،‌ارزشیابی، ترکیب و تجزیه و تحلیل نمونه‌ای از پردازش اطلاعات کامپیوتری به شمار می‌آیند. بنابراین استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی در فرایند یادگیری، یک امر مجزا به شمار نمی‌آید، بلکه باید همانند سایر ابزارهای ذهنی مورد استفاده قرار گیرد. این امر در صورتی رخ می‌دهد که هدف نظام تعلیم و تربیت از آموزش به یادگیری تغییر یابد و به نوعی در سیاست‌ها و هدف‌های آموزشی تجدیدنظر صورت گیرد تا از این طریق به یادگیری عمیق و پایدار به معنای واقعی آن به عنوان هدف نظام آموزشی در امر یاددهی – یادگیری دست یابیم.

منابع:

- راهبردهای توسعه تکنولوی اطلاعات و ارتباطات ، نویسنده دکتر حسن رستگارپور و نیدا عبداللهی
- گزیده‌ای از عصر اطلاعات: الزامات امنیت ملی در عصر اطلاعات. ویراسته دیوید س. آلبرتس و دانیل س.پاپ ترجمه علی علی آبادی و رضا نخجوانی

- دنیای تکنولوژی اطلاعات. نویسنده مهندس الهام رمضانی

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/001Smu