واکاوی روابط فرا زناشویی و نقش فضای مجازی در آن

آفتاب‌‌نیوز : اما زن در دنیای مجازی شیفته سخنان و پست هایی شده که طرف مقابل در صفحه مجازی خود قرار داده و عجیب که ارتباط با جنس مخالف در دنیای مجازی را مانند دنیای واقعی ، غیراخلاقی نمی داند.
این روزها از بین صحبت های دوستان و آشنایان و حتی صفحات روزنامه به وفور با موارد خیانت بین زوج ها و روابط فرازناشویی برخورد می کنیم که در آن، یکی از زوج ها با خیانت خود موجب فروپاشیدن خانواده شده است.
در برخی از موارد خیانت بین زوج ها ، این مساله حتی منجر به قتل نیز شده است ؛ خیانتی که برخی افراد دلیل آن را در مسائلی مانند فضای مجازی و ماهواره جستجو می کنند اما واقعا تا چه اندازه فضای مجازی در روابط فرازناشویی نقش دارد.
از سوی دیگر امسال یکی از پنج هدف مهم مقابله با آسیب های اجتماعی در کشور، مقابله با مفاسد اخلاقی و اجتماعی از جمله مقابله با خیانت و روابط فرازناشویی ، است پدیده ای که هرچند در کشور بحرانی نیست اما گویا آنقدر قابل توجه هست که برای مقابله با آن برنامه ریزی شود.
انوشیروان محسنی بندپی رئیس سازمان بهزیستی اخیرا گفته بود که مقابله با مفاسد اخلاقی و اجتماعی مانند روابط نامشروع از برنامه های اصلی بهزیستی است.
طی ماه های اخیر نیز برخی جامعه شناسان کشور نیز نسبت به افزایش آمار خیانت زنان هشدار دادند و از سوی دیگر با توجه به اینکه از هر 2.2 ازدواج در شمال شهر تهران و 6 ازدواج در روستاهای این استان منجر به طلاق می شود برخی علت آن را شبکه های اجتماعی و فضای مجازی می دانند.
از این رو دکتر منصور فتحی ، عضو هیات علمی مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در کارگاه فرصت ها و چالش های فضای مجازی با محوریت زنان و خانواده در دانشگاه علوم بهزیستی به واکاوی روابط فرازناشویی و نقش فضای مجازی در آن پرداخته است.

**تاثیر فضای مجازی بر روابط زوجین
عضو هیات علمی مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: فضای مجازی ، عرصه تبادل اطلاعات را برای ما فراهم کرده اما اگر بخواهیم بر چالش های آن تمرکز کنیم یکی از این چالش ها عدم آشنایی خانواده ها با فضای مجازی است.
منصور فتحی می افزاید: مشغول شدن در فضای مجازی ، ارتباط زوج ها را کم رنگ می کند ؛ البته در خیانت های فرازناشویی، نارضایتی زناشویی و عوامل کلان اجتماعی نقش دارند اما شبکه های اجتماعی به عنوان تسهیل گر در این بین نقش ایفا می کند.
وی خاطرنشان می کند: برخی زوج ها از زندگی خود راضی هستند اما به خاطر ماهیت فضای مجازی و اینکه این فضا فرصت تعامل با جنس مخالف را فراهم می کند، به حوزه روابط خارج از ازدواج کشیده می شوند.
وی ادامه می دهد: البته قبل از ورود شبکه های اجتماعی نیز شاهد کاهش روابط بین زوج ها بودیم اما اکنون اگر زوج ها وقتی پیدا کنند آن را صرف گشت و گذار در فضای مجازی می کنند که موجب سردی عاطفه می شود.

**استفاده افراطی ایرانیان از شبکه های اجتماعی
عضو هیات علمی مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اعتیاد به شبکه های اجتماعی تصریح می کند: ایرانیان به شکل افراطی از فضای مجازی استفاده می کنند.
فتحی می افزاید: میزان مصرف کاربران ایرانی از شبکه های اجتماعی بسیار بالا است و در این زمینه در رتبه اول دنیا قرار داریم این درحالی است که میزان مطالعات و تعامل های چهره به چهره به شدت کم است.

** تعامل ها در فضای مجازی عمق ندارد
عضو هیات علمی مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان می کند: یکی از چالش های دیگر فضای مجازی نقض حریم خصوصی است؛ در بسیاری از مواقع ، عکس های خانوادگی خود را به اشتراک می گذاریم.
فتحی می گوید: فضای مجازی می تواند موجب انزوا و دورماندن از محیط واقعی شود ؛ هرچند فضای مجازی، فرصت تعامل را برقرار می کند اما تعامل ها در این فضا، عمق ندارد.

**از اغفال تا واکنش های اعتراضی
عضو هیات علمی مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اغفال در فضای مجازی می گوید: اغفال در دنیای واقعی ، عمدتا از سوی مردان دیده می شود ؛ این مساله می تواند در فضای مجازی نیز رخ دهد و زمینه روابط فرازناشویی را فراهم کند.
فتحی می افزاید: فضای مجازی ، اعتماد بین زوج ها را متاثر می کند ؛ هنگامی که یکی از زوج ها بطور افراطی از شبکه های اجتماعی استفاده کند موجب برانگیختن واکنش های اعتراضی می شود.
وی تصریح می کند: این واکنش های اعتراضی خود را از یک تذکر ساده تا ابراز احساس نارضایتی و شکایت ، نشان می دهند.
وی ادامه می دهد: وقتی که یکی از زوج ها درگیر شبکه های اجتماعی است ، مجبور است برخی مسائل را پنهان کند این مساله موجب بروز بی اعتمادی بین زوج شده و زمینه سوء ظن و شک را به وجود آورده و در نهایت به فروپاشی روابط خانوادگی می انجامد.
به گفته این عضو هیات علمی مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی ، بررسی ها نشان می دهد که یکی از دلایل گرایش زنان به روابط فرازناشویی ، نارضایتی عاطفی است و فضای مجازی روابط عاطفی و جنسی را کمرنگ کرده و زن و شوهر را به روابط فرازناشویی سوق می دهد.
فتحی اضافه می کند: یکی دیگر از چالش های پرداختن زوج ها به فضای مجازی این است که این مساله ایجاد اضطراب و نگرانی در یکی از زوج ها می کند و همواره نگران است که آیا همسرش در شبکه های اجتماعی با کسی ارتباط دارد و ادامه این روند، سوء ظن ها را تقویت می کند.
وی یادآور می شود: دلایلی که موجب می شود فرد به سمت ارتباطات فرازناشویی و خیانت برود ، نارضایتی عاطفی ، ویژگی های فردی و عوامل اجتماعی است و شبکه های اجتماعی در این بین، نقش تسهیل گر را دارند.

**آسیب های فضای مجازی و چند پیشنهاد
عضو هیات علمی مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: برای جلوگیری از آسیب های فضای مجازی در خانواده ها بهتر است که به خانواده ها و به ویژه زوج ها آموزش دهیم که چگونه از فضای مجازی استفاده کنیم؛ از سوی دیگر آموزش روابط زوجین و ترویج فرهنگ مشاوره در این بین ، بسیار مهم است.
فتحی می افزاید: بطورمثال در بسیاری از مواقع علت کشیده شدن افراد به روابط فرازناشویی این است که یکی از زوج ها، مسائل و مشکلات خود را با دیگرانی که متخصص این امر نیستند ، در فضای مجازی به اشتراک می گذارد.
وی تاکید می کند: بنابراین باید با برنامه ریزی در سطح کلان برای اوقات فراغت خانواده ها ، تدبیری اندیشید.
فتحی در پژوهشی با عنوان «تاثیر فضای مجازی بر روابط زوجین» نیز تاکید کرده است که شرایط اجتماعی در جامعه ما به دلیل گسترش روز افزون ارزش های مدرن از طریق ارتباطات و رسانه های جمعی به طور مداوم در حال تغییر است و امکان تعامل بین دو جنس از طریق فضای مجازی یعنی اینترنت و تلفنی (تلفن همراه) افزایش یافته و اگرچه معرفی شبکه های مجازی به عنوان عامل زمینه ساز روابط خارج از ازدواج خطای بزرگی محسوب می شود اما از طرفی نمی توان از نقش تسهیل گری و ایجاد فرصت آن برای بی وفایی غافل ماند.