آفتابنیوز : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1372 جایزه جهانی کتاب سال را با هدف شناسایی، گزینش و معرفی آثار برگزیده جهانی و بزرگداشت پدید آورندگان آنها در جهت ارتقای سطح دانش و اعتلای فرهنگ مکتوب بنیان نهاد .
بر اساس این طرح همه ساله کتابهایی که برای اولین بارطی سال قبل درکشورهای مختلف به زبانهای مختلف به جز در ایران در دو حوزه " مطالعات اسلامی " و " مطالعات ایرانی " منتشر شده اند بررسی می شوند .
هریک از دوحوزه اصلی راجع به ایران و اسلام شامل چند شاخه فرعی است که عبارتند از: مطالعات اسلامی ( شامل معارف اسلامی، تاریخ اسلام، رجال، اخلاق، علوم قرآنی، حدیث، فقه، کلام، فرق، فلسفه و عرفان، فرهنگ و تمدن اسلامی، و مطالعات اسلام معاصر ) و مطالعات ایرانی (شامل زبان، هنر مردم شناسی، تاریخ علم در ایران، ادبیات فارسی، تاریخ ایران، و هنرهای ایرانی) .
در سیزدهمین دوره پس از گزینش اولیه از میان 830 عنوان 98 اثر در موضوعات مطالعات اسلامی و ایرانی به مراحل نهایی داوری راه یافته و مورد ارزیابی قرار گرفتند . از این تعداد 58 عنوان در حوزه مطالعات اسلامی و 40 عنوان در حوزه مطالعات ایرانی مامزد برترینهای سیزدهمین دوره شدند .
کتابهای ارزیابی شده درحوزه مطالعات اسلامی درشاخه های مطالعاتی تاریخ اسلام، علوم قرآنی، فلسفه و عرفان، اسلام معاصر،تاریخ نگاری ، منبع شناسی شیعه، علوم سیاسی درجهان، حقوق زنان، تاریخ علم و هنر و درحوزه مطالعات ایرانی آثار داوری شده در شاخه های مطالعاتی و پزوهشی هنر ، نقد ابدی ، زبان و ادبیات فارسی، نسخه شناسی، تاریخ معاصر و عرفان ایرانی بود.
آثارارزیابی شده در این دوره به زبان های انگلیسی،عربی، فرانسوی، آلمانی، چینی، اردو، ژاپنی، روسی، ترکی استانبولی، تایی و دیگر زبان ها است .
اسامی کتابهای برنده جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی در حوزه مطالعات اسلامی به این شرح است :
1- « عقلانیت و مدارا گری در اسلام بر پایه اندیشه لسینگ » نوشته " پروفسور سیلویا هورش " ؛ نویسنده کتاب بر این باور است که توجه به آرای لسینگ در خصوص اسلام شرایط مساعدی را برای طرح موضوع مشارکت نظری و موید چند صدایی و حضور اسلام در جامعه اروپایی و غرب پدید می آورد.
2 - « مطالعات منطقه ای اسلامی با سیستم اطلاعات جغرافیایی » ، نوشته " پروفسور آتسویوکی اوکابه " ؛ این اثر حاصل یک پروژه مطالعاتی است که با استفاده از سیستم GIS به مطالعات منطقه ای ، رویدادهای تاریخی ، تغییر بافتهای جمعیتی و زیر ساختهای شهری و روستایی مناطق اسلامی می پردازد.
3 - « اسلام ، هنر و معماری » نوشته " پروفسور مارکوس هاتشتاین " و پروفسور پیتر دلیوس " ؛ این یکی از معدود ترین آثار در معرفی هنر اسلامی به شمار می رود که با صدها تصویر رنگی نقش هنر و معماری اسلامی را در تمامی سرزمینها و ادوار بررسی می کند .
4 - « اسلام دکترین زندگی » نوشته " پروفسور استانیسلاو میخایلویچ پروزروف " ؛ این اثر به بررسی مساله مهم جایگاه اندیشه و انواع مذهب در اسلامی می پردازد .
5 - « جبل عامل بین الشهیدین ، الحرکه الفکریه فی قرنین - من اواسط القرن الثامن للهجره حتی اواسط القرن العاشر » نوشته " علامه الشیخ جعفر المهاجر " ؛ نویسنده در این اثر به طرح مبحثی مهم درتاریخ اسلام و جوامع اهل بیت مدار با رویکرد به جبل عامل لبنان پرداخته است .
برگزیده ویژه :
« علم و فن آوری در اسلام » نوشته " پروفسور فواد سزگین " ؛ مجموعه حاضر با استخراج تصاویر نقشه های معروف به صور المامونیه را که با نظارت دانشمند بزرگ ایرانی خوارزمی در سده سوم هجری ترسیم شده را به نمایش می گذارد و به جز این پیشرفت های مسلمین در تمامی حوزه های علوم را به خوانندگان معرفی می کند .
همچنین براساس این گزارش اسامی کتابهای برنده جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی در حوزه مطالعات ایرانی به این شرح است :
1 - « ادبیات فارسی » ( شعر و شاعی در اوایل دوران مغول ) ، نوشته " فرانوسوا دوبلوا " ؛ این اثر از مجموعه ادبیات فارسی است. نویسنده پس از بیان مقدمه وکتاب شناسی کلی و فهرست اختصارات به بررسی مجموعه نسخه های بدست آمده می پردازد.
2 - « شاهنامه » نوشته پروفسور " رابرت هیلن براند "؛ نویسنده درمعرفی شاهنامه معتقد است : شاهنامه زبان گویای فارسی در بیان پادشاهان ، کتابی است که برای نخستین بار برخورد جامعی از ارتباط درونی بین متن و تصویر را درحماسه ملی ایرانیان ارائه می نمانید.
3 - « رباعیات مولانا جلال الدین رومی » با ترجمه " عیسی علی العاکوب " و " آفاق معرفه متجدده " ؛ این اثر ترجمه ای شیوا و روان از 1983 رباعی از رباعیات مولانا جلال الدین رومی است که برای نخستین بار به زبان عربی برگردان شده است .
4 - « آموزش زبان فارسی » نوشته پروفسور " ولادیمیر باریسوویچ ایوانف " و " پروفسور یلنا گلادکورا " ؛ تالیف این کتاب با توجه به نیازها و درخواستهای دانشجویان فارسی آموز دانشگاه های روسیه و کشورهای مشترک المنافع و با توجه به تجربه تالیف اینگونه کتابهای دررسی در روسیه صورت گرفته است .