طرحی نو برای نگهداری برج طغرل
گمانه زنی ها درباره سرنوشت برج طغرل به واسطه عبور بخشی از مسیر ساخت خطوط مترو تهران از نزدیکی این بنای تاریخی از جمله مباحث میراث فرهنگی روزهای گذشته بود. آسیب های عمارت مسعودیه و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و اختلاف نظرهای ساکنان روستای ابیانه و میراث فرهنگی دیگر موضوع های مهم این روزها در این حوزه است.
آفتاب‌‌نیوز : 
سرنوشت «برج طغرل» تهران و ارتباط آن با ساخت بخشی از خط 6 مترو، تخریب «عمارت مسعودیه» و لزوم توجه بیشتر به این بنای تاریخی، مشکلات ساماندهی محیط پیرامونی بقعه «شیخ صفی الدین اردبیلی» و چالش های روستای تاریخی «ابیانه» از جمله موضوع های برجسته و قابل توجه در حوزه میراث فرهنگی طی چند روز گذشته بود.
*** برج طغرل و خطری که از بیخ گوشش گذشت
برج طغرل بنایی به جا مانده از دوره سلجوقیان است که در شرق آرامگاه «ابن بابویه» در خیابان ابن بابویه شهر ری واقع شده است. ارتفاع این برج بدون احتساب گنبد مخروطی شکلی که امروزه اثری از آن نمانده، نزدیک به 20 متر است. به گفته برخی از کارشناسان این برج کارکرد زمان نمایی داشته چرا که از روی تابش آفتاب روی کنگره های آن می توان زمان را تشخیص داد.
با وجود ارزشمندی بنای برج طغرل به لحاظ تاریخی و فرهنگی، چندی است که بحث هایی در خصوص تخریب احتمالی آن برای ساخت دهانه یکی از ایستگاه های خط 6 مترو در ورودی برج طغرل مطرح شده که نگرانی دوستداران آثار باستانی و میراث فرهنگی را برانگیخته است. طی چند روز گذشته اما رسانه ها خبر از در امان ماندن برج طغرل منتشر کردند.
خبرگزاری «ایسنا» ششم دی ماه در گزارشی با عنوان «برج طغرل از گزَند مترو در امان ماند» به نقل از «سپیده سیروس نیا» معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران، نوشت: خط مترو از محدوده آثار تاریخی برج طغرل و قبرستان ابن بابویه بیش از 450 متر فاصله دارد و یک ناظر از میراث فرهنگی با پروژه همراه است.
سیروس نیا با اشاره به تغییر مسیر عبور مترو از محل برج طغرل، به دنبال پیگیری های سازمان میراث فرهنگی به ایسنا گفت: پس از توقف عملیات و ارایه نقشه ها از سوی شهرداری به میراث فرهنگی، شهرداری موظف به تعیین یک خط جدید شد و این کار با وجود هزینه کردن میلیون ها تومان هزینه بیشتر در اولویت قرار گرفت.
*** ویرانی عمارت مسعودیه؛ در کش و قوس درگیری متولیان
عمارت مسعودیه، کاخ باشکوه به جا مانده از دوره قاجار که در میدان بهارستان تهران واقع شده و 27 دی ماه 1377 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، به گفته فعالان حوزه میراث فرهنگی روزهای بدی را سپری می کند و شکوه و زیبایی آن رو به ویرانی نهاده است.
با این وجود و در حالی که رسانه ها و دوستداران میراث فرهنگی، وضعیت عمارت مسعودیه را نابسامان می خوانند، به نظر می رسد تاکنون اقدام شایانی برای ترمیم این بنای تاریخی صورت نگرفته است.
خبرگزاری «تسنیم» بیست و ششم تیرماه سال جاری در گزارشی با عنوان «عمارت مسعودیه زیباترین خانه تهران غوطه ور در تخریب»، نوشت: عمارت مسعودیه که زمانی خانه یکی از پسران ناصرالدین شاه بود در وضعیت مناسبی قرار ندارد.
در آن زمان «محمدرضا پوینده» مدیرعامل و رییس هیات مدیره صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در گفت و گو با تسنیم عامل تخریب امارت مسعودیه را شرکت «عظام» که مسوولیت بازسازی این عمارت را بر عهده داشته عنوان کرد و گفت که پروژه بازسازی این بنای تاریخی از شرکت عظام بازپس گرفته شده است. با این حال، طی مه های گذشته کش و قوس ها میان شرکت عظام و صندوق احیای عمارت مسعودیه بوده ادامه داشته است.
به دنبال بحث های مطرح در خصوص تخریب تدریجی عمارت مسعودیه، خبرگزاری «آنا» به تازگی (6 دی ماه جاری)، در گزارشی با عنوان «فخر شاهانه در انتظار نابودی/ مسعودیه، مخروبه ای با ظاهر باستانی» نوشت: روزگاری این عمارت با شکوه طعنه به کاخ های زمان خود می زد. آینه کاری ها، اوراسی ها، مقرنس ها، نجاری و همه هنرهایی که می تواند در یک معماری برجسته جلوه کند را دورن خود پرورش داد و برای هر بیننده ای دلفریب بود. حال این کاخ قاجاریه با دوران پرشکوه خود قرن ها فاصله گرفته و در اثر بی مهری هایی که در سال های اخیر شده، هم اکنون در حال تبدیل به یکی از اماکن مخروبه تهران است که اگر مرمت آن همچنان در پیچ و تاب های حقوقی به تعویق بیفتد، نابودی این اثر دور از انتظار نخواهد بود.
در ادامه می خوانیم: به نظر می رسد همین باقیمانده عمارت مسعودیه نیز اگر همچنان تحت بی توجهی قرار بگیرد، در ماه های آتی به مخروبه ای مانند کاخ تیسفون تبدیل می‌شود.
به نوشته آنا، این در حالی است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان باستان شناسی، به تعویق افتادن مرمت این گونه ساختمان ها، خود موجب تشدید خرابی ها می شود و به روال فرسایشی آنها سرعت می بخشد. بی مهری و بی تعهدی شرکت عظام در مرمت بنای دیوان خانه و حتی بهره بردای‌های منفعتی از این ساختمان، بر عمق جراحات موجود و خرابی های گذشته افزوده است.
** روستای سرخ ایران و اختلاف مالکان و میراث فرهنگی
ابیانه یا روستای سرخ ایران در استان اصفهان از جمله روستا‌های ثبت ملی شده است که قدمت بالایی دارد. اگرچه سندی که قدمت تاریخی روستای ابیانه را به طور دقیق مشخص کند در دست نیست اما برای آن پیشینه 1500 ساله تخمین می زنند و آن را از کهن ترین زیستگاه های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران می دانند. آثار و بناهای تاریخی ابیانه به دوره های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار مربوط است و نشان دهنده قدمت تاریخی این زیستگاه انسانی است. اکنون چالش های خاصی گریبانگیر روستای ابیانه است که اختلاف نظر میان مالکان این روستا و سازمان میراث فرهنگی در صدر این چالش ها قرار دارد.
روزنامه «وقایع اتفاقیه» در پنجم دی ماه جاری، در گزارشی با عنوان «پوست اندازی روستای سرخ ایران» به اختلاف نظرهای موجود میان اهالی روستای ابیانه با سازمان میراث فرهنگی اشاره کرد و نوشت: اختلاف نظر میان بافت های تاریخی و مسوولان میراث فرهنگی، زخمی قدیمی است. درست از آن روزی که پای کاشفان به این روستا باز شد و دیدند چه بی نظیر است با خانه های سرخ نشسته بر دامنه کوه کرکس و آن را ثبت ملی کردند، مشکلات آغاز شد.
وقایع اتفاقیه با اشاره به دردسرهای اهالی روستای ابیانه برای بازسازی و ساخت و ساز در این روستا از زبان یکی از اهالی نوشت: در حال حاضر، عمده شکایت اهالی این است که عده ای آمده اند و از روستای ما استفاده می کنند و تنها چیزی که برا‌یشان ارزش ندارد، ابیانه ای ها هستند. ما می خواهیم اهالی ابیانه برگردند و در این ده زندگی کنند.
این روزنامه به نقل از «احمد نجیبی» سرپرست پایگاه میراث فرهنگی ابیانه نیز نوشت: ابیانه اکنون یک دوره گذار را می گذراند و مهم ترین کار میراث در حال حاضر جلب اعتماد مردم بوده و همراه کردن آنها مهم ترین وظیفه ماست. زمانی قواره های زمین کم بوده چون باید جای کوچک را گرم می کردند که کار دشواری به شمار می‌آمد اما حالا گرمایش مانند گذشته نیست. آنها می خواهند خانه هایشان را گسترش بدهند، سرویس بهداشتی و آشپزخانه داشته باشند. همه اینها نیاز به فاضلاب دارد اما فاضلاب یک خانه به خانه پایینی می ریزد و دردسرساز می شود. از طرفی، وقتی همه چیز را به مردم می سپاریم، بعضی ها به خاطر منافع شخصی، کلیتی را قربانی می کنند. به هر حال باید هم نظارت باشد و هم همدلی.
** ضرورت ساماندهی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی که در فهرست میراث فرهنگی ملموسِ سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده است، به گفته فعالان حوزه شهری استان اردبیل نیازمند ساماندهی محوطه پیرامونی است. «حمید لطف اللهیان» شهردار اردبیل در بیست و یکم آذر ماه امسال، به دنبال بازدید از روند بهسازی محوطه بقعه شیخ صفی الدین به خبرنگار «مهر» گفت: به منظور ساماندهی محوطه لازم است تمامی دستگاه ها عزم خود را جزم کرده و دغدغه ساماندهی داشته باشند.
پیشتر و در اواخر خرداد ماه امسال «ذکی اله خوشبخت» رییس شورای اسلامی شهر اردبیل نیز در سخنانی که بازتاب رسانه ای یافت با تاکید به اینکه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی ارزش فرهنگی و تاریخی قابل توجهی برای شهر اردبیل دارد، گفت: طی ماه های اخیر ساماندهی محوطه آغاز شده و شهرداری با وجود مشکلات متعدد، این طرح را اجرا می کند که به دلیل اهمیت این مجموعه لازم است مورد پیگیری قرار گیرد.
با وجود بحث های مطرح شده در زمینه رسیدگی به محوطه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از سوی شهرداری و مسوولان شورای شهر استان اردبیل اما «کریم حاجی زاده» مدیرکل میراث فرهنگی این استان، هرگونه ساماندهی در محوطه داخلی و بیرونی بقعه شیخ صفی الدین را مستلزم نظر مثبت یونسکو می داند چراکه بقعه شیخ صفی به ثبت یونسکو در آمده است.
حاجی زاده در هفتم دی ماه جاری، در گفت وگو با خبرگزاری مهر تصریح کرد: زمانی کارشناسان ثبت جهانی این اثر را واجد شرایط دانستند و امروز هرگونه تغییر در اطراف بقعه و در محوطه آن می بایست با مجوز یونسکو انجام شود. میراث فرهنگی تذکرات لازم را در خصوص الزامات تغییرات انعکاس داده و تا زمانی که تغییرات نظرات مثبت یونسکو را دریافت نکرده قابل قبول نیست.
به گفته وی، بعد از ارایه مجوز از سوی یونسکو می توان نسبت به اجرای طرح اقدام کرد و به غیر از این روند هرگونه مداخله غیرقانونی است و در صورتی که مداخله قبل از مجوز باشد این احتمال وجود دارد که سازمان ملل اثر را در فهرست حذف از مجموعه آثار ثبت جهانی قرار دهد.
منبع: ایرنا
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید