درس سياست براي سعودي ها

 احمد اويس در اين خصوص مي گويد: ما تلاش مي كنيم تا اصول انتخابات را به آنها بياموزيم. انتخابات آتي تجربه جديدي براي همه ماست. خود من هم در كنار آنها نكاتي را به ياد مي آورم. اين گروه كه شامل يك شيميدان، يك وكيل، يك ژنرال بازنشسته نيروي هوايي، معلم ابتدايي و يك تاجر است خود را پيشقدمان ناميده اند. اين پنج نفر اميدوارند كه بتوانند هرچه سريع تر گروهي 14 نفره را براي شركت در انتخابات كه روز دهم فوريه آغاز مي شود تشكيل دهند. دولت عربستان سعودي به دنبال فشارهاي وارده از داخل و خارج جهت انجام يك سري اصلاحات در اين كشور، طرح انتخابات فوق را ارائه كرد. در حالي كه برخي اين طرح را واسطه اي براي شركت در سرنوشت سياسي كشور مي دانند برخي ديگر طرح فوق را نقطه سرآغاز اصلاحات دموكراتيك در عربستان مي دانند. عربستان، كشور سلطنتي است كه حضور احزاب سياسي در آن ممنوع، آزادي مطبوعات محدود و انتقاد از دولت عمدتاً به حبس هاي طولاني مدت مي انجامد. در عربستان زنان حق راي ندارند به اين دليل كه دولت ادعا مي كند ساخت تأسيسات جداگانه براي حضور زنان در انتخابات مشكل است. در انتخابات آتي، مردم 178 نماينده را براي حضور در مجالسي كه در سطح كشور پراكنده هستند انتخاب مي كنند. ساير اعضاي مجلس توسط دولت انتخاب مي شوند. در رياض كه ثبت نام از داوطلبان واجد شرايط خواهان شركت در انتخابات از ماه نوامبر آغاز شده استقبال چنداني انجام نگرفته است. از مجموع 600 هزار واجد شرايط تنها 150 هزار نفر تاكنون ثبت نام كرده اند. اسلام گرايان سنتي اعتقاد دارند كه اين انتخابات تنها نسخه پيچيده شده غرب بي توجه به مسائل داخلي عربستان سعودي است و اين در حالي است كه بسياري از ليبرال ها به دليل وجود محدوديت هاي فراوان در سر راه اصلاحات اين انتخابات را تحريم كرده اند. منصور البارك يكي از اعضاي اين گروه پنج نفره، شركت مردم در انتخابات را بسيار ضروري مي داند. وي دراين خصوص مي گويد: ما سال هاست كه براي رسيدن چنين لحظه اي روزشماري مي كنيم. اگر در اين انتخابات به هر دليلي شركت نكنيم دولت تصور مي كند كه مطالبات ما از آنها فقط در حد حرف است. منصور البارك بعدازظهرهاي خود را صرف گفت و گوي تلفني با اعضاي خانواده و دوستان خود جهت متقاعد كردن آنها براي شركت در انتخابات مي كند. وي فرم هاي نظرخواهي را تهيه كرده و در آن از راي دهندگان پرسيده است كه مطالبات آنها از كانديداهايشان چيست. البارك در اين خصوص مي گويد: اين انتخابات ارزش تلاش فراوان را دارد. چرا كه موفقيت در اين انتخابات روزنه اي براي رسيدن به موفقيت هاي سياسي بيشتر است. اين مسأله دولت را مجبور خواهد كرد تا سرپرستي پست هاي كليدي تر را هم از طريق انتخابات مشخص كند. با محسن الاواجي- اسلام گراي ليبرالي كه شركت در انتخابات را تحريم كرده است در دفتر كارش به گفت و گو مي نشينم. محسن الاواجي به د ليل فعاليت هاي سياسي اش، سال هاي فراواني را در زندان هاي عربستان به سر برده است و در حال حاضر نيز به دليل انتقاد از يك شاهزاده عالي رتبه سعودي ممنوع الخروج است. وي اعتقاد دارد كه خاندان سعودي از برقراري اصلاحات در اين كشور وحشت دارند. محسن الاواجي در حالي كه از طريق ماهواره به تماشاي شبكه الجزيره نشسته است مي گويد: خاندان سلطنتي از يك جامعه آزاد سعودي وحشت دارند. اعتقاد دارند روزي كه قدرت را با طبقه عوام جامعه تقسيم كنند شمارش معكوس براي فروپاشي نظام سلطنتي آغاز خواهد شد. الاواجي كه خود براي شركت در انتخابات ثبت نام نكرده است شركت در انتخابات را به نوعي تحريم كرده است. در اين خصوص مي گويد: اگر قرار است انتخاباتي انجام گيرد ما بايد تمامي دولتمردان را از بالاترين تا پايين ترين رده انتخاب كنيم. انجام انتخابات فقط براي تعيين نمايندگان مجالس و شوراها كه در حقيقت هيچ نفوذ و قدرتي در كشور ندارند بي فايده و مضحك است. به عقيده الاواجي، سعودي ها با عدم شركت در انتخابات در حقيقت به اصلاحاتي همه جانبه راي خواهند داد. آنها اعتراض خود را با عدم شركت در انتخابات به گوش همگان مي رسانند. از سوي ديگر منصور البارك اعتقاد دارد كه دولت براي انجام اصلاحات بسيار مصر است. چرا كه گزينه ديگري وجود ندارد. ممكن است روزي پيشرفت اصلاحات بسيار كند باشد اما پس از آنچه كه در يازدهم سپتامبر رخ داد عربستان براي بقا راه ديگري ندارد. پس از حملات يازدهم سپتامبر 2001 به واشنگتن و نيويورك، ايالات متحده، عربستان را تحت فشار قرار داد تا جهت مبارزه با افراطيون اصلاحات را در اين كشور آغاز كند. درخواست ها براي برقراري اصلاحات پس از انجام حملات كه منسوب به القاعده بود و در سال 2003 رخ داده بود از داخل نيز افزايش يافت. در يكي از اين حملات كه در مجتمعي آپارتماني در رياض رخ داد حداقل 50 نفر كشته شدند. پس از آن نيز در ماه دسامبر كنسول ايالات متحده در جده مورد حمله قرار گرفت. بسياري از ليبرال ها اعتقاد دارند كه خشونت نتيجه مستقيم غيبت اصلاحات است. افراطيون نيز بر اين باورند كه مدرنيته بيش از حد باعث رواج خشونت در عربستان شده است. شاهزاده منصور ابن ميتب كه رياست كميته انتخاباتي را برعهده دارد در اين خصوص مي گويد: تمامي اعراب براي انجام اصلاحات در اين كشور عجله دارند. زماني كه درخصوص اصلاحات صحبت مي كنيم، منظور ما تنها آرزوهاي دولت در اين خصوص نيست. در حال حاضر عربستان با دو نظر مختلف از سوي راست گرايان و چپ گرايان مواجه است. راست گرايان خواهان تغييرات آرام و اندك هستند و اين در حالي است كه چپ گرايان خواهان تغييرات سريع و اساسي هستند. اساسي ترين مشكل اين است كه ايجاد تعامل بين اين دو گروه در حال حاضر بسيار مشكل است. پيشرفت به ميزان شركت مردم در انتخابات بستگي دارد، هرچند اين پيشرفت اندك باشد. منصور البارك و اويس كه هيچ تجربه سياسي در اين زمينه ندارند براي كسب اطلاعات لازم از يك شركت روابط عمومي بحريني كمك گرفتند. اين گروه همچنين نشست هاي فراواني را با حضور روشنفكران و تجار و همچنين گروه هايي را براي تشويق مردم در انتخابات تشكيل دادند. اين گروه در دفتر محل كار منصور البارك درخصوص مسائل مختلفي نظير مسائل مادي انتخابات، تشويق مردم براي شركت بيشتر، نحوه مبارزه با نفوذهاي قومي و قبيله اي به بحث و تبادل نظر مي پردازند. با وجود روند مدرنيته شدن عربستان سعودي كه ظرف چند دهه گذشته به سرعت پيش رفته است اما هنوز اقوام و قبيله هاي مختلف در عرصه سياسي اين كشور تأثيرگذار هستند. بسياري از زنان واجد شرايط كه طبق قوانين قضايي حق راي دادن ندارند اعلام كردند كه در صورتي كه مي توانستند در انتخابات شركت كنند قطعا راي مي دادند. يكي از دانش آموزان دختر كه به سن قانوني راي دادن رسيده است در اين خصوص مي گويد: من حق راي دادن ندارم اما از همه مردان و جوانان فاميل خواسته‌ام كه در انتخابات شركت كنند. من عمل راي دادن و انتخاب كردن را دوست دارم نه انتخاب يك شخص خاص را. يكي از افرادي كه به محل ثبت نام متقاضيان شركت در انتخابات آمده در اين خصوص مي گويد: من تنها براي بهتر شدن وضعيت سرويس هاي شهري در انتخابات شركت مي كنم. ما بايد به افرادي راي بدهيم كه مسئوليت پذير باشند.