آفتابنیوز : سرویس بینالملل- اتحاد میان ترکیه، روسیه و ایران در سوریه با تنشهایی که از طریق تحولات اخیر در خاورمیانه ایجاد شدهاند، شکننده است. با این حال، این سه کشور در مورد یک چیز با یکدیگر اتفاقنظر دارند: آنان نمیخواهند امریکا سودی از تحولات منطقه ببرد. در واقع، خصومت با آمریکا آن سه کشور را در کنار یکدیگر قرار داده است.
به گزارش آفتابنیوز، سایت «المانیتور» با اشاره به تحولات منطقهای مینویسد: مقامهای ارشد ترکیه، ایران و روسیه با برگزاری نشستی در مورد سوریه در استانبول با یکدیگر موافقت کردهاند. این تصمیم به دنبال تماسهای تلفنی اخیر «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه با ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه و حسن روحانی رییس جمهوری ایران امکان پذیر شد. تاریخ این نشست هنوز مشخص نشده است. وزرای امور خارجه هر سه کشور در ماه مارس در آستانه قزاقستان جلسه اولیهای را برگزار خواهند کرد.
با توجه به تحولات اخیر در سوریه نیاز به تقویت هماهنگی همکاری نظامی میان این سه کشور وجود دارد. آنکارا مایل است که نشست هر چه زودتر برگزار شود. ترکیه با انجام عمیات شاخه زیتون در عفرین علیه نیروهای کردی موسوم به یگانهای مدافع خلق در سوریه عمل کرده است. آنکارا باور دارد که این گروه یک سازمان تروریستی است و عملیات مشترک روسیه با نیروهای ارتش سوریه و شبه نظامیان مورد حمایت ایران در ادلب، سبب ایجاد اختلافاتی میان آنکارا و متحدان غیررسمیاش، مسکو و تهران شده است. تلاش امریکا برای تحکیم جایگاه خود در سرزمینهای تحت کنترل نیروهای کردی یگانهای مدافع خلق در شمال سوریه انگیزه اصلی حفظ اتحاد غیررسمی و سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه بوده است.
صرفنظر از سوء ظن و تردیدهای ترکیه در مورد اهداف بلندمدت روسیه و ایران در سوریه، هر سه بازیگر نمی خواهند اجازه دهند که اختلاف میان آنان به سود آمریکا تمام شود؛ نه تنها در سوریه بلکه در کل منطقه. در نتیجه، نشست استانبول با هدف ارائه تصویری از تعمیق همکاری بین ترکیه، روسیه و ایران در حالی با هدف نمایش روابط عمیق سه کشور برگزار می شود که هدف عملی آنان جلوگیری از رویارویی با هم در سوریه است.
با این حال، اختلافات میان آنکارا و مسکو و آنکارا و تهران در رویدادهای متناوبی پیش از این خود را نشان داده است و آشکار می سازد که اتحاد میان این سه کشور آن میزان که باید منسجم نیست. ادلب هنوز هم خاری در گلوی امکانپذیری همکاری روسیه و ترکیه در سوریه است. با احتیاط و پرهیز از هرگونه اشارهای به حضور روسیه در رویدادهای ادلب، وزارت خارجه ترکیه حکومت سوریه را در تاریخ ۷ فوریه به دلیل عملیات در ادلب و در شرق غوطه مقصر دانست.
بر کسی پوشیده نیست که مسکو درباره جنگجویان سوری که در کنار ترکیه در شمال سوریه میجنگند نارضایتی دارند و به همین خاطر است که ادلب را بمباران می کند. مسکو و دمشق هر دو به طور آشکارا هدفشان پاکسازی استان ادلب از وجود گروههای تندرو و همچنین گروههای معارض مورد حمایت آنکارا است.
شماری از تحلیلگران باور دارند که ایجاد منطقه تنشزداییشده اختصاص یافته به ترکیه در ادلب تحت توافق میان ترکیه، روسیه و ایران در نشست آستانه بخشی از طرح مسکو برای تسهیل فرایند است. با این حال، میزان درگیریها از زمان اعلام طرح این موضوع از سوی روسیه و دولت ترکیه افزایش یافته است. تردیدهای زیادی در اینباره وجود دارد که اردوغان برنامهای برای همکاری با حکومت سوریه یا مسکو در ادلب داشته باشد. او در ۹ فوریه در کاخ ریاست جمهوری گفت که ترکیه مسئله ادلب و عفرین را حل خواهد کرد و خواهان آن است که برادران و خواهران پناهجو به کشورشان بازگردند. اشاره او به اکثریت پناهجویان سوری بود که به ترکیه گریختهاند.
ترکیه نسبت به هدف نهایی روسها در مورد کردها ابراز نگرانی کرده است. ممکن است مسکو چراغ سبز را به ترکیه برای موضوع عفرین داده باشد با این حال، به طور رسمی این موضوع را تایید نکرده است. در عوض، روسیه امریکا را مقصر میداند و معتقد که واشنگتن با اقدامات خود ترکیه را در وضعیتی قرار داده که تحولات در سوریه را پیچیده ببیند.
برخی از تحلیلگران ترک باور دارند که مسکو طرحهایش را برای تامین حقوق اجتماعی، اداری و سیاسی کردها در سوریه رها نکرده است. روسیه چنین پیشنهادی را در چارچوب پیشنویسی برای قانون اساسی سوریه ارائه داد که در اولین نشست آستانه با حضور ترکیه، روسیه و ایران در ماه ژانویه ۲۰۱۷ به شدت از سوی آنکارا مورد انتقاد قرار گرفت.
گروهی دیگر از تحلیلگران معتقدند که روسیه انگیزه پنهانی از چراغ سبز نشان دادن به ترکیه برای عملیات در عفرین داشت چرا که تصور میکرد مشکلات موجود در ارتش ترکیه و افزایش تلفات سربازان ترک اهرمی خواهد بود تا ترکیه ترغیب به نزدیکی به دیدگاه مسکو درباره کردهای سوریه شود. گزارشهایی وجود دارند مبنی بر آن که دمشق مسیر کمکرسانی به یگانهای مدافع خلق را تسهیل کرده است. امری که مورد نگرانی آنکارا است. بسیاری معتقدند که این اقدامات بدون حمایت روسیه امکانپذیر نبودهاند.
در همین حال، بشار اسد رییس جمهوری سوریه مخالفت خود را با عملیات ترکیه در عفرین اعلام کرده است. دمشق هشدار داده که جنگندههای ترکیه مورد حمله قرار خواهند گرفت و اخیرا سامانه دفاع هوایی را به ادلب و حلب انتقال داده است. این حرکت نیز بدون صدور مجوز از جانب روسیه امکانپذیر نبود و هشداری آشکار به ترکیه است.
در حال حاضر هیچ کشور دیگری عملیات هوایی در آن منطقه انجام نمیدهد. روسیه همچنین پس از ساقط شدن یکی از هواپیماهایش برای جلوگیری از حملات نیروهای معارض در ادلب توانایی دفاع هوایی خود را در آن منطقه تقویت کرده است. رسانههای ترکیه گزارش دادهاند این در حالیست که حریم هوایی بر روی جنگندههای ترکیه بسته شدهاند. این موضوع محدودیتهای آنکارا در انجام عملیات در شمال سوریه را نشان میدهد و مانع از همکاری نزدیک با مسکو میشود. البته تصمیمگیرندگان نظامی در ترکیه در روز ۱۰ فوریه اعلام کردند که جنگنده اسرائیلی توسط سوریه در تاریخ ۱۰ فوریه ساقط شده است».
«سدات ارگین» ستوننویس شناخته شده روزنامه «حریت» در زمره کسانی است که انگیزه پنهان روسیه برای چراغ سبز نشان دادن به ترکیه برای انجام عملیات در عفرین را مشاهده میکند. او در یکی از یادداشتهای تازه خود نوشت با تسهیل زمینه انجام عملیات در عفرین، روسیه میداند که امریکا نگران شده است در نتیجه، روسیه سبب میشود تا ترکیه و آمریکا از یکدیگر دورتر شوند.
المانیتور در ادامه اشاره میکند که روابط آنکارا با تهران نیز مشکلات بالقوهای دارد. این مسئله پس از درخواست روحانی در تاریخ ۶ فوریه برای توقف عملیات نظامی ترکیه در «عفرین» آشکار شد. او به خبرنگاران در تهران گفت که مداخله نظامی خارجی باید براساس مجوز کشور میزبان و مردم آن باشد که انتقادی درباره حضور نظامی ترکیه در سوریه قلمداد شد. آنکارا از این موضوع خشمگین شد به خصوص زمانی که تلویزیون ایران مدعی شد که ترکیه از تسلیحات شیمیایی در عفرین استفاده کرده است. انادولو خبرگزاری دولتی ترکیه این گزارش را خبری جعلی خواند.
«مهمت متینر» معاون حزب عدالت و توسعه در ستون خود در روزنامه دولتی «استار» نوشت که تهران باید از سیاست کنونی خود در سوریه دست بردارد. او نوشت: «ایران باید درک کند که سیاست خارجی مبتنی بر تعصب در پایان به ضرر خود آن کشور تمام خواهد شد». «چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه یک روز پس از سخنان روحانی به تهران اطمینان داد که نگرانیهایش در مورد عملیات ترکیه نادرست است. در همین حال، بعید به نظر میرسد که تهران اظهارات سال گذشته اردوغان درباره تلاش برای جلوگیری از گسترش آن چه او «ناسیونالیسم فارسی» در منطقه خوانده بود را فراموش کرده باشد.
«المانیتور» در پایان مینویسد: «با این حال، در برهه زمانی کنونی به نظر میرسد که اتحادی هرچند شکننده میان ترکیه، ایران و روسیه باقی مانده است و آن هم به دلیل خصومت مشترک آنان با امریکا. اینکه آیا در بلندمدت این اتحاد پایدار خواهد بود یا خیر آشکار نیست. پتانسیل اختلاف میان سه کشور در سوریه به دلیل تحولات غیرمتتظره میدانی نباید نادیده گرفته شوند».