روس‌ها از ایران باج می‌گیرند؟

آفتاب‌‌نیوز : به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس سرگئی اشماتکو، رئیس کمپانی اتم اسپروی اکسپورت از ایران درخواست کرد تا برای تکمیل عملیات نیروگاه بوشهر طبق برنامه زمان‌بندی شده ماهانه پرداختنی به طرف روسی قرارداد داشته باشد. اشماتکو با اشاره به اینکه ایران تاکنون 900 میلیون دلار برای ساخت نیروگاه پرداخت کرده گفت: «ما تائید کرده‌ایم که همه چیز طبق برنامه پیش می‌رود اما در صورتی که ایران ماهانه 20 الی 25 میلیون دلار برای ساخت نیروگاه پرداخت کند حفظ سرعت عملکرد امکان‌پذیر است». 

دندان طمع مسکو برای تکمیل نیروگاه بوشهر (کلیک کنید)

درخواست اشتماتکو از ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که روسیه در ماه گذشته 22 میلیون دلار از ایران دریافت نموده است. بنا بر اظهارات اشماتکو روسیه و ایران در مذاکرات خود توافق کرده‌اند که کمیته مالی تشکیل دهند که طی دو ماه اوضاع مالی نیروگاه بوشهر را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و طرف ایرانی قول داده که سرعت پرداخت‌ها را حفظ خواهد کرد. 

محمد سعیدی معاون بین الملل سازمان انرژی اتمی نیز اخیرا اعلام کرده که ایران سر رسید پرداخت‌های نیروگاه اتمی بوشهر به روسیه را جلو می‌اندازد تا مشكلات مالی طرف روسی برای ساخت تجهیزات نیروگاه بوشهر بر طرف شود. به گفته سعیدی «شركت‌های روسی برای ساخت برخی تجهیزات نیروگاه بوشهر محدودیت دارند به همین دلیل ساخت این تجهیزات را به یكی از شركت‌های طرف قرارداد خود از کشور ثالث سپرده‌اند».

او افزود: بسیاری از تجهیزات مربوط به نیروگاه بوشهر ساخته شده‌اند، اما چون روسیه امكان مالی ندارد نتوانسته است آنها را برای ایران ارسال كند. سعیدی در عین حال اظهار امیدواری كرد كه مشكلات مالی پیمانكار روسی ظرف چهار ماه آینده حل شود.

در خواستهای بیشتر پیمانکار روس برای تکمیل نیروگاه بوشهر در حالی مطرح می‌شود که به گفته رییس سازمان انرژی اتمی ایران «اراده‌ سیاسی دو كشور همچنان بر تحقق راه‌اندازی نیروگاه بوشهر در زمان تعیین شده است» و «دو طرف تلاش دارند تا مشكلات بر سر راه راه‌اندازی نیروگاه بوشهر را بردارند و پروژه را به نتیجه برسانند». 

فرازو نشیب های نیروگاه بوشهر
نخستین نیروگاه اتمی ایران از زمان آغاز پروژه تا کنون با مشکلات بسیاری مواجه شده است. پروژه ساخت نیروگاه بوشهر در سال 1352 توسط شرکت آلمانی زیمنس آغاز شد. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 همکاری ایران با این شرکت قطع شد و به دلیل نیمه تمام بودن پروژه یافتن یک پیمانکار جدید برای اتمام آن دشوار بود تا اینکه در سال 1373 روسیه که برای صنعت برق هسته‌ای خود نیاز به نقدینگی داشت با امضای قراردادی 800 میلیون دلاری کار تکمیل بخش یک نیروگاه هسته‌ای بوشهر را بر عهده گرفت.

این قرارداد از ابتدا با مخالفت شدید آمریکا و اسراییل روبه‌رو بود و بسیاری معتقدند علت عمده تاخیرهای به وجود آمده در جریان اجرای این قرارداد توسط روسیه نیز همین دلایل سیاسی است، اگرچه کرینکو اعلام کرده که این تاخیر ها به دلایل فنی بوده است. تشدید مناقشه هسته ای ایران با غرب نیز از دیگر دلایلی است که در انجام به موقع این پروژه اختلال ایجاد کرده است.

خبر گزاری نوستی روسیه در گزارشی در مورد ساخت نیروگاه بوشهر نوشت: مسلم است که ایرانیان از ساخت طولانی مدت اولین نیروگاه اتمی خود خسته شده اند. انتظار این کشور حدود 30 سال است که به پایان نمی رسد. ابتدا آلمانی ها کار را نیمه تمام گذاشتند و تاسیسات تقریباً آماده را در سال 1980 بخاطر شروع جنگ هشت ساله در ایران رها نموده و بعد از آن نیز بازنگشتند. و اکنون روس ها کار تحویل نیروگاه را به درازا می کشانند.

تحویل نیروگاه بوشهرکه برای اکتبر 2006 تعیین شده بود، باری دیگر به تعویق یکساله افتاده بود. "سرگئی کرینکو" رئیس آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه "روس اتم" در ملاء عام وعده داد که این نیروگاه در نیمه دوم سال 2007 میلادی به بهره برداری برسد و تاکید کرد که کار پایان ساخت آن کاملاً مطابق جدول زمانی پیش خواهد رفت.

دست اندر کاران روسی این پروژه در توضیح این تاخیر ها گفته اند که پروژه ای که روسیه پذیرفته، پروژه ای منحصر به فرد است. مهندسین روسی مجبور شدند که دستگاه های کمپانی آلمانی زیمنس را به مدل روسی نیروگاه اتمی متصل کنند.

ساختمان این واحد نیروگاهی، در اثر بمباران های عراق طی جنگ تحمیلی صدماتی جدی دیده بود. پس از پایان جنگ، هیچ کس با تکمیل ساخت تاسیسات اتمی ناقص موافقت نکرد، کار دشواری بود و تنها روسیه به درخواست ایران پاسخ داد.

نیروگاه تقریباً 20 سال زیر آفتاب و باد بیابانی بود. اما بازسازی بخش ساختمانی به دشواری بازسازی تجهیزات نبود. بسیاری از دستگاههای خریداری شده زنگ زده و یا فرسوده شده بودند. کمیسیون مشترک روسیه-ایران آنالیز مهندسی عظیمی انجام داد که در نتیجه آن مشخص شد تنها حدود 5 هزار دستگاه قابل استفاده هستند. ابعاد دستگاه ها با پروژه روسی همخوانی نداشتند. همچنین دستگاه های جدیدی نیز مورد نیاز بودند.

زمان گذشت، مشکلات بسیاری و از جمله مشکلات سیاسی درمورد ایران سبب به درازا کشاندن آن شدند. واشنگتن بر مسکو فشار وارد می کرد که کار احداث را متوقف کند، اما این کار هرچند «لاک پشتی» اما به هر حال حرکت می کرد. روس ها می گویند اتمام موفقیت آمیز این پروژه برای آنها نیز یک مساله حیثیتی است و اکنون به نظر می رسد این انتظار سرانجام در حال پایان گرفتن است.