آفتابنیوز : سرویس اقتصادی- سایت "المانیتور" در گزارشی با اشاره به مثبت بودن طرح اخیر اروپاییها برای گسترش و حفظ روابط تجاری با ایران به اقداماتی می پردازد که باید در راستای تقویت این سازوکار مالی تازه صورت گیرند.
به گزارش آفتابنیوز؛ این سایت مینویسد: "فدریکا موگرینی" رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک اعلام کرد که بلوک اروپایی یک بسته و ابزار هدفمند ویژه را برای حفظ تجارت میان ایران و اتحادیه اروپا ایجاد کرده است. این در حالیست که امریکا تحریمهای ثانویه خود را علیه ایران به کار انداخته است.
در حالی که جزئیات این سازوکار تازه اعلام شده است با این حال، به نظر میرسد که متکی به سیستم تهاتری و مبادله کالا به کالا و وابستگی حداقلی بر سیستم انتقال مالی و پولی است. طبق گفته موگرینی سازوکار تازه قصد اطمینان دادن و کمک به شرکتهای اقتصادی که به دنبال تجارت مشروع با ایران هستند را دارد. اگر چنین برنامهای وجود داشته باشد آیا به معنای بهبود وضعیت برای فعالیت شرکتهای ایرانی و اروپایی است؟
از ابتدا نیز مشخص بود که ادامه برجام پس از خروج امریکا از آن به حضور شرکتهای کوچک و متوسط اروپایی در ایران بستگی خواهد داشت. این پرسش وجود دارد که آیا سازوکار تازه اروپاییها میتواند این فرایند را تسهیل کرده و بانکها و شرکتهای اروپایی را از خطر تحریمهای آینده امریکا محافظت کند؟ نخست آن که این سازوکار حقوقی است و به طور بالقوه کمککننده به شرکتهای اروپایی است که در تجارت با ایران هستند. به نظر میرسد که امریکا قویترین ابزار را بر نظام مالی جهانی دارد آن هم از طریق دلار. سازوکار اروپاییها اما قصد دارد با ساختار متکی بر تهاتر و داد و ستد کالا از تاثیر این ابزار مالی و پولی قوی امریکا بکاهد. در عمل، سازوکار اروپاییها به عنوان واسطه مالی و تجاری در صادرات و واردات میان اروپا و ایران عمل میکند و برای سایر کشورهایی که با ایران روابط تجاری دارند نیز مفید خواهد بود. ایران میتواند از طریق این سازوکار محصولات پتروشیمی خود را به کشور "آ" انتقال دهد و در مقابل پول آن تجهیزات را از یک تامینکننده اروپایی وارد کند.
از آنجایی که در سازوکار اروپایی ارتباط با چند بانک مرکزی اروپایی در نظر گفته شده است لازم نیست که ایران از سوئیفت استفاده کند در نتیجه، مشکلات زیادی در زمینه ارتباط ایران و سیستم مالی جهانی خنثی میشود. نیازی به گفتن نیست که هیچیک از معاملات مالی در نظر گرفته شده در سازوکار تازه اروپایی براساس دلار نیست. اگر این فرضها درست باشند سازوکار اروپایی سبب میشود تا اتحادیه اروپا در تعامل مالی مستقیم با اشخاص و بانکهای ایرانی باشد پس از آن امریکا سعی میکند تا همه اشخاص حقوقی که از طریق سازوکار اروپایی معامله میکنند را هدف قرار دهد. در نتیجه، در نهایت باز هم امانپذیری سازوکار اروپایی به این بستگی دارد که دولتها و نهادهای اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریمهای امریکا آماده باشند.
چالش اصلی آن است که اتحادیه اروپا باید هم از سازوکار تازه خود و هم از تمام شرکتها و بانکهای اروپایی که مستقیما از طریق آن سازوکار با ایران تجارت میکنند محافظت کند. این ممکن است از طریق اقدام قانونی علیه منافع امریکا از طریق نهادهای بین المللی نظیر سازمان تجارت جهانی اتفاق بیفتد. همچنین لازم است که اتحادیه اروپا طرح جامعی برای مقابله با اقدامات احتمالی بعدی امریکا داشته باشد.
"المانیتور" در ادامه می نویسد: نکته مهم دیگر آن است که سایر سهامداران و شرکای تجاری ایران به خصوص شرکای غیراروپایی چه واکنشی به سازوکار پیشنهادی اروپاییها از خود نشان خواهند داد. مقامهای ایرانی از اروپاییها برای برداشتن گام مهمی در ادامه تجارت با آن کشور حمایت کردهاند. با این حال، علیرغم آن که سازوکار مالی تازه دارای ظرفیت بالقوه برای حفظ تجارت است مسئله کلیدی برای ایران سرمایهگذاری و انتقال فناوری است. همچنین، لازم است تا برای ایران سازوکار اروپایی به عنوان برنامه مشابه نفت در برابر غذا شناخته نشود چرا که این موضوع عزت نفس و غرور ایرانیان را خدشهدار میکند. شکی نیست که شرکتهای اروپایی توانایی ارائه فناوری مورد نیاز ایران به خصوص در حوزههای بهرهوری انرژی، مدیریت آب، مسائل زیست محیطی و توسعه صنعتی را دارند. مشکل اصلی در اینجا فرایند سرمایهگذاری میان شرکتهای اروپایی و بخش خصوصی ایران است. در این میان مقامهای ایران باید شرایط تجاری و سرمایهگذاری در ایران را بهبود بخشند و برخی از موانع برای فعالیت شرکتهای اروپایی در ایران را از میان بردارند.