ستاد مدیریت بحران اینها را می‌داند؟
«سیل غارتگر اومد؛ از تو رودخونه گذشت؛ پلها رو شکست و برد؛ زد و از خونه گذشت؛ دست غارتگر سیل؛ خونه رو ویرونه کرد پدر پیـــرم رو کشت مادر رو دیـــوونه کرد.....»
آفتاب‌‌نیوز : نسرین وزیری - سالها بود که این شعر دیگر مصداقی در اذهان عمومی نداشت تا همین چند روز پیش که باران پربرکت، تبدیل به سیل غارتگر و دامنگیر جمع کثیری از هموطنان شد. هر روز وسعت اراضی زیر آب رفته بیشتر شد و آمار خسارت به زمینهای کشاورزی، خانههای شهری و روستایی، جادههای بین شهری و .... بیشتر و بیشتر می‌شود.
برخی این بحران را تبدیل به قدرت نمایی سیاسی کرده و بر صورت دولت چنگ میاندازند؛ برخی مناطق سیلزده را تبدیل به آتلیه عکاسی کردهاند (چه آنها که سلفی مرگ میگیرند و چه مسئولانی که با حضور در این عرصه رایشان برای انتخابات آتی را تضمین می‌کنند)؛ برخی بر سر علت وقوع چنین سیلی مناظره دلیلتراشی به راه انداخته و همه چیز را عطف بماسبق می‌کنند؛ برخی هواشناسی را متهم به عدم اعلام هشدار به موقع می‌کنند و متقابلا کارشناسان هواشناسی در اعلام بحرانی بودن بارشهای آتی از هم سبقت میگیرند و .....
خلاصه که بلبشویی است! و آنچه در این گیرودار جایش خالی است، «کار کارشناسی» است. البته علی الظاهر ستاد مدیریت بحران فعال است اما خروجی کار آن کمتر بویی از «مدیریت» برده است. چه آنکه انفجار راهآهن استان گلستان بجای آنکه سطح آب جمع شده در این استان را کم کند، سیل را به سوی گمیشان سوق داد و با وجود اعلام آماده باش در شیراز، همان شد که دیدید!
اما آیا می‌دانستید که می‌توان جهت سیلاب آب رودخانه‌ها را پیش بینی کرد؟ می‌دانید که با این پیشبینی می‌توان مانع از ساخت و ساز و توسعه شهری در آن مناطق شد؟ اگر هم کار از کار گذشته و ساخت و سازی صورت گرفته، لااقل بر سر راه سیلاب، مانع سازی کرد یا دست کم اهالی را زودتر خبر کرد تا منطقه را ترک کنند و سیل گیر نشوند؟ اینها گوشهای از دانش نقشهبرداری و متکی به داده‌های مکانی است که به کاربردهای GIS در مدیریت بحران بویژه مدیریت سیلاب شهرت دارد.
با تلفیقی و ترکیبی از داده‌های هواشناسی، هیدرولوژی، اطلاعات مکانی و اطلاعاتی از وزارت نیرو درباره محل دقیق سرریز آب رودخانه‌ها در صورت طغیان، برآورد بالا آمدن حجم آب و اطلاعات حوزه های آبریز، تصاویر ماهوارهای INSAR))، مدل رقومی ارتفاعی زمین (DEM)، مختصات نقاط وتهیه نقشه شیبslope) ) که داده های آن در سازمان نقشه برداری کشور موجود است و ....و با بهره گیری از توابع تحلیلی GIS، می‌توان دقیقا اعلام کرد که در صورت افزایش سطح –تراز- آب تا فلان مقدار، به دلیل زاویه شیب زمین، تا فلان کیلومتر مربع آب به کدام سو روان خواهد شد. به عبارت دیگر می‌توان سطح و تراز اشغال سیل را پیشبینی و مشخص نمود و در بستر نرم افزارهایی مانند سیستمهای اطلاعات مکانی می‌توان بحران ناشی از سیل را مدیریت کرد. تلفیق اطلاعات مکانی با سایر اطلاعات و داده‌های فوق الذکر چه در پیشگیری، چه حین وقوع سیل و چه پس از آن در بازسازیهای مناطق سیل زده، کاربردهای فراوانی دارد و از اتلاف منابع مالی و نیروی انسانی جلوگیری میکند.
باورتان می‌شود؟ البته محاسبات ریاضی و هندسی این کار به سادگی نوشتن آن در این مقال نیست چرا که اگر اینگونه بود دست کم در اروپا و آمریکا بحران سیل ریشه کن شده بود، اما قطعا تمرکز بر این طرق علمی به صرفه تر از آزمون خطاهای بسیار و وارد کردن خسارات بیشتر به مملکت است! البته اگر گوش شنوایی باشد و اساسا مسئولی در این بلبشو به یادش باشد که می توان به سراغ اینگونه سازمانهای زیربنایی رفت و از آنها مدد خواست!
تخصیص مداوم بودجه تنخواه به استانهای سیل زده در این شرایط، بیشتر یک مسکن است و نه درمان. بودجههایی که اگر پیش از این صرف مقابله با سیل و به روز کردن اطلاعات و دانش فنی دستگاهها و سازمانهای زیربنایی شده بود، هم خزانه را با خسران مواجه نمیکرد و هم ملت چنین زمینگیر نمیشدند. هرچند که گزارشات فنی و تخصصی این دستگاه ها در مواقع غیر از بحران هم چندان مورد توجه قرار نمیگیرد چه برسد به ایام بحران؛ چه آنکه اگر چنین شده بود بر اساس پژوهش سال ۹۰ سازمان نقشه برداری کشور که سیل گلستان را پیش بینی کرده بود، توسعه شهری در همان مناطق ادامه نمی یافت و یا در مناطقی که این سازمان آنها را دچار فرونشست اعلام کرده، همین رویه در پیش گرفته نمی شد.
برخی این بحران را تبدیل به قدرت نمایی سیاسی کرده و بر صورت دولت چنگ میاندازند؛ برخی مناطق سیلزده را تبدیل به آتلیه عکاسی کردهاند (چه آنها که سلفی مرگ میگیرند و چه مسئولانی که با حضور در این عرصه رایشان برای انتخابات آتی را تضمین می‌کنند)؛ برخی بر سر علت وقوع چنین سیلی مناظره دلیلتراشی به راه انداخته و همه چیز را عطف بماسبق می‌کنند؛ برخی هواشناسی را متهم به عدم اعلام هشدار به موقع می‌کنند و متقابلا کارشناسان هواشناسی در اعلام بحرانی بودن بارشهای آتی از هم سبقت میگیرند و .....
خلاصه که بلبشویی است! و آنچه در این گیرودار جایش خالی است، «کار کارشناسی» است. البته علی الظاهر ستاد مدیریت بحران فعال است اما خروجی کار آن کمتر بویی از «مدیریت» برده است. چه آنکه انفجار راهآهن استان گلستان بجای آنکه سطح آب جمع شده در این استان را کم کند، سیل را به سوی گمیشان سوق داد و با وجود اعلام آماده باش در شیراز، همان شد که دیدید!
اما آیا می‌دانستید که می‌توان جهت سیلاب آب رودخانه‌ها را پیش بینی کرد؟ می‌دانید که با این پیشبینی می‌توان مانع از ساخت و ساز و توسعه شهری در آن مناطق شد؟ اگر هم کار از کار گذشته و ساخت و سازی صورت گرفته، لااقل بر سر راه سیلاب، مانع سازی کرد یا دست کم اهالی را زودتر خبر کرد تا منطقه را ترک کنند و سیل گیر نشوند؟ اینها گوشهای از دانش نقشهبرداری و متکی به داده‌های مکانی است که به کاربردهای GIS در مدیریت بحران بویژه مدیریت سیلاب شهرت دارد.
با تلفیقی و ترکیبی از داده‌های هواشناسی، هیدرولوژی، اطلاعات مکانی و اطلاعاتی از وزارت نیرو درباره محل دقیق سرریز آب رودخانه‌ها در صورت طغیان، برآورد بالا آمدن حجم آب و اطلاعات حوزه های آبریز، تصاویر ماهوارهای INSAR))، مدل رقومی ارتفاعی زمین (DEM)، مختصات نقاط وتهیه نقشه شیبslope) ) که داده های آن در سازمان نقشه برداری کشور موجود است و ....و با بهره گیری از توابع تحلیلی GIS، می‌توان دقیقا اعلام کرد که در صورت افزایش سطح –تراز- آب تا فلان مقدار، به دلیل زاویه شیب زمین، تا فلان کیلومتر مربع آب به کدام سو روان خواهد شد. به عبارت دیگر می‌توان سطح و تراز اشغال سیل را پیشبینی و مشخص نمود و در بستر نرم افزارهایی مانند سیستمهای اطلاعات مکانی می‌توان بحران ناشی از سیل را مدیریت کرد. تلفیق اطلاعات مکانی با سایر اطلاعات و داده‌های فوق الذکر چه در پیشگیری، چه حین وقوع سیل و چه پس از آن در بازسازیهای مناطق سیل زده، کاربردهای فراوانی دارد و از اتلاف منابع مالی و نیروی انسانی جلوگیری میکند.
باورتان می‌شود؟ البته محاسبات ریاضی و هندسی این کار به سادگی نوشتن آن در این مقال نیست چرا که اگر اینگونه بود دست کم در اروپا و آمریکا بحران سیل ریشه کن شده بود، اما قطعا تمرکز بر این طرق علمی به صرفه تر از آزمون خطاهای بسیار و وارد کردن خسارات بیشتر به مملکت است! البته اگر گوش شنوایی باشد و اساسا مسئولی در این بلبشو به یادش باشد که می توان به سراغ اینگونه سازمانهای زیربنایی رفت و از آنها مدد خواست!
تخصیص مداوم بودجه تنخواه به استانهای سیل زده در این شرایط، بیشتر یک مسکن است و نه درمان. بودجههایی که اگر پیش از این صرف مقابله با سیل و به روز کردن اطلاعات و دانش فنی دستگاهها و سازمانهای زیربنایی شده بود، هم خزانه را با خسران مواجه نمیکرد و هم ملت چنین زمینگیر نمیشدند. هرچند که گزارشات فنی و تخصصی این دستگاه ها در مواقع غیر از بحران هم چندان مورد توجه قرار نمیگیرد چه برسد به ایام بحران؛ چه آنکه اگر چنین شده بود بر اساس پژوهش سال ۹۰ سازمان نقشه برداری کشور که سیل گلستان را پیش بینی کرده بود، توسعه شهری در همان مناطق ادامه نمی یافت و یا در مناطقی که این سازمان آنها را دچار فرونشست اعلام کرده، همین رویه در پیش گرفته نمی شد.
باید بپذیریم که دوره مدیریت سنتی بحران سپری شده و صرف حضور در منطقه بحران و مدیریت و صدور فرمان از داخل چادر، بدون در دست داشتن اطلاعاتی از وسعت منطقه تحت پوشش سیل، تراز اشغالی سیل، سرعت جریان آن و میزان بارندگی و حجم آب باران و .... امکان پذیر نیست. مجهز شدن ستاد مدیریت بحران به اطلاعات و داده‌های مکانی از الزامات مدیریت نوین است و حتی ضروری است در آینده‌ای نزدیک، رودخانههای بزرگ کشور به سیستم هشدار سریع (Early warning system) مجهز شوند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه خبرهای مرتبط
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید