آفتابنیوز : آفتاب-رضارزمجو: بوریس یلتسین نخستین رئیس جمهور فدراسیون روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و متحد نزدیک غرب در سالهای دهه 1990 پس از مدتها سکوت و بیخبری در سن 76 سالگی بر اثر ایست قلبی در مسکو دارفانی را وداع گفت. بسیاری از رهبران کشورهای مختلف جهان با ابراز تاسف از مرگ پرزیدنت یلتسین به ستایش از نقش ارزنده وی در فرآیند انتقال بدون خونریزی قدرت پس از فروپاشی اتحادجماهیر شوروی پرداختند.
به گزارش خبرگزاریها سخنگوی کاخ کرملین بعداز ظهر دوشنبه خبر درگذشت وی را که ساعتی قبل توسط یک شبکه تلویزیونی روسیه مخابره شده بود تائید کرد.
علیرغم وجود بسیاری انتقادها درباره عملکرد یلتسین نباید فراموش کرد که او قدرت را در فرآیندی کاملا مسالمتآمیز و بدون خونریزی از میخائیل گورباچف تحویل گرفت و در آخرین روز سال 1999 نیز هنگامی که کرسی خود در کرملین را به ولادیمیر پوتین میسپرد همچون یک رهبر دموکراتیک در برابر دوربینهای تلویزیونی از مردم روسیه بهخاطر اشتباهاتش عذرخواهی کرد و خواستار بخشش شد.
زندگی سیاسی یلتسین
بوریس یلتسین آخرین رهبر «جمهوری خودمختار روسیه» در آخرین سالهای اتحاد جماهیر شوروی بود که نقشی بسیار ارزشمند در شکست کودتای کمونیستهای تندرو علیه گورباچف در اوت سال 1991 داشت. یلتسین دوبار طی سالهای 1993 و 1997 با پیروزی در انتخابات به عنوان رئیسجمهور کشورش انتخاب شد.
در نخستین سالهای زمامداریاش در کرملین اغلب مردم او را به عنوان رهبری کارآمد قلمداد میکردند که قرار است کشور را از اقتصاد مرده و ناکارآمد سوسیالیستی بهجای مانده از اتحاد جماهیر شوروی به بازارهای آزاد و افزایش سطح زندگی رهنمون سازد. اما وجود سوءمدیریت و فساد چشمگیر در تیم اقتصادی یلتسین منجر به بروز بیثباتیهای بزرگ سیاسی و ناامنی شدید اجتماعی در روسیه شد. در میانه دور دوم ریاست جمهوری بوریس یلتسین خشم مردم و نمایندگان پارلمان از اوضاع کشور به جایی رسید که در مدت زمانی کمتر از یکسال پنج نخستوزیر معرفی شده از طرف وی هر یک برکنار یا مجبور به استعفا شدند.
شاید وقوع جنگ در چچن طی سالهای 1994 تا 1996 یکی از بزرگترین بدشانسیهای تاریخی بوریس یلتسین باشد. در حالی که در داخل روسیه مردم انتظار یک پیروزی سریع و خردکننده را از ارتش داشتند به واسطه مختصات جنگهای شهری این امید هیچگاه تحقق نیافت و کسب پیروزی نظامی علیه تروریستهای چچنی پس از دو سال همراه با اتفاقات ناخوشایندی بود که هزینههای سنگین اخلاقی و سیاسی را در داخل و خارج کشور به یلتسین تحمیل کرد.
سال 1999 هنگامی که نارضایتی عمومی از سیاستهای اشتباه یلتسین و شایعات مربوط به حضور اعضای خانواده و نزدیکان وی در باندهای مافیایی اقتصادی به شدت بالا گرفته بود ولادیمیر پوتین رئیس سازمان اطلاعاتی روسیه (کا.گ.ب) به شکلی غیرمنتظره ابتدا به عنوان نخستوزیر معرفی شده و ظرف مدت کوتاهی با استفعای یلتسین عملا زمام امور کشوررا در دست گرفت.
یکسال بعد مردم روسیه که بر اثر برنامهریزی های نادرست اقتصادی در دوران گذار به ورطه فقر افتاده بودند با کنارگذاشتن فرآیند اصلاحات دموکراتیک و با هدف بازگشت ثبات و امنیت به کشورشان پوتین را به عنوان رئیسجمهور انتخاب کردند.
نخستین واکنشها میخائیل گورباچف آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی نخستین سیاستمدار برجستهای بود که مرگ یلتسین را تسلیت گفت. وی در پیام خود ضمن ابراز عمیقترین مراتب تاثر خود به خانواده یلتسین او را رهبری دانست که دوران زمامداریاش «آکنده از پیشرفتهای بزرگ برای روسیه و نیز اشتباهاتی بسیار جدی» بود. وی که همواره روابطی بسیار سرد با یلتسین داشت سرنوشت وی را «غم انگیز» توصیف کرد.
رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا که در مسکو به سر میبرد ضمن تسلیت به مردم روسیه گفت: «او نقشی بسیار مهم در انتقال روسیه به یک نظام حکومتی مردمسالار داشت، ما هیچگاه تصویر او را که بر فراز تانکهای کودتاگران ایستاد و خواستههای آزادی خواهانه مردم کشورش را فریاد زد از یاد نمیبریم».
گوردون جاندرو سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا نیز بوریس یلتسین را رهبری توصیف کرد که دارای «نقشی تاریخی» در دورهای همراه با بزرگترین تغییرات و چالشها برای کشورش بود.
رئیسجمهور آفریقای جنوبی، نخستوزیر کانادا و رئیس اتحادیه اروپا نیز از نقش ارزنده وی در پایهریزی دموکراسی نوین روسیه تجلیل کردند.