آفتابنیوز : آفتاب: مهدی مصطفوی، قائم مقام وزیر امورخارجه در گفتگویی با الشرقالاوسط دیدگاههای مقامات ایران را در قبال مسائلی همچون بحران سیاسی در لبنان، روابط ایران با سوریه، مذاکره با آمریکا و برنامههستهای ایران تشریح کرده است. او در این مصاحبه با تاکید بر این که «تصور نمیکند تهدید ایران به تحریمهای جدید چیزی بیش از یک تهدید باشد» یادآور شده که ایران تجربه بسیار خوبی از مقاومت در برابر تحریمها دارد و اگرچه مایل نیست با تحریم مواجه شود اما خود را برای مقابله با آن آماده کرده است:
ایران همواره متهم شدهاست که به حزبالله کمک مالی و نظامی میکند. سید حسن نصرآلله نیز پس از جنگ اسرائیل با لبنان اعلام کرد ایران به حزبالله پیشنهاد کمک مالی و نظامی داده است. آیا ایران همچنان به حزبالله کمک میکند؟ من چنین چیزی که شما از قول نصرالله گفتید، نشنیدهام. ما پیشنهاد کمک به لبنان را خصوصا بعد از حمله صهیونیستها مطرح کردیم. ما علاقهمند به کمک و مشارکت در امر بازسازی لبنان هستیم. اما همواره و در همه موارد از حزبالله حمایت اخلاقی و سیاسی کردهایم چرا که حزبالله یک حزب سیاسی است که در دولت لبنان نیز حضور دارد و این مسئله نزد تمامی لبنانیها، و مسلمانان دنیا مورد احترام است. حزبالله یک گروه شجاع مقاومت است که در مقابل تهاجم اسرائیل مقاومت کرد و ما در ایران به این مقاومت احترام میگذاریم. ایرانیها چه به صورت فردی و چه به صورت داوطلبانه همواره از حزبالله حمایت کردهاند. آنها کمکهای بلاعوضی برای کمک به لبنانیها تقدیم کردهاند. البته این مسئله تنها مختص به ایران نیست. بسیاری از کشورهای مسلمان در سراسر دنیا بخشی از منابع مالی خود را نظیر خمس، به لبنانیها میبخشند. این مسئله در جهان اسلام مرسوم است و تنها مختص به ایران نیست.
اما برخی از احزاب داخلی و خارجی لبنان میگویند کمکهای ایران تنها به حزبالله اختصاص مییابد و به دولت لبنان نمیرسد. و این مسئله باعث شدت گرفتن مشکلات داخلی در لبنان شدهاست. پاسخ شما به چنین ادعایی چیست؟ پس از پایان یافتن حمله اسرائیل به لبنان من عضو اولین هیات ایرانی بودم که به لبنان فرستاده شد. در اولین گام ما با «فواد سینیوره» نخست وزیر لبنان ملاقات کردیم و توافقهایی در زمینه بازسازی مدارس، جادهها و نیروگاههای لبنان حاصل شد. پس از آن ما درباره این موارد با دولت لبنان نیز گفتگوهایی انجام دادیم. در آن زمان برنامهزمانی برای اجرای این پروژهها مقرر شد. البته هستند ایرانیهایی که به طور داوطلبانه سعی میکنند به مردم لبنان کمک کنند.
شرایط در لبنان همچنان بحرانی است. ایران چگونه میخواهد با پادرمیانی میان گروههای مختلف لبنانی این مشکل را حل کند؟
ما تمام تلاش خود را برای برقراری ثبات در لبنانی که در برابر اسرائیل ایستاده است، خواهیم کرد. متاسفانه امرور لبنان تحت فشار صهیونیستها است. بنابراین هر چه ثبات در این کشور بیشتر باشد، ایران نیز خشنودتر خواهد بود. من معتقدم لبنانیها آنقدر باهوش و توانا هستند که بتوانند خودشان مشکلشان را حل کنند. ترور رفیق حریری حادثه بدی برای لبنان بود اما این موضوع نباید باعث افزایش مشکلات در این کشور شود. به اعتقاد من گروههای لبنانی میتوانند با هم مذاکره کنند و مشکلاتشان را حل نمایند. البته هرگونه پادرمیانی دیگر کشورها باید با لحاظ کردن منافع مردم لبنان انجام شود. و ایران نیز تاکنون منطبق بر این رویکرد تمام تلاش خود را انجام دادهاست.
موضع ایران در باره برگزاری دادگاه بینالمللی چیست؟ این مسئله اختلاف اساسی میان گروههای لبنانی است. موضع ما این است که گروههای لبنانی در کنار یکدیگر بنشینند و درباره مشکلاتشان مذاکره کنند. آنها باید منافع درازمدت لبنان را تعریف و تشریح کرده و بر اساس منافع مردم لبنان تصمیمگیری کنند. نتیجه هر چه باشد تهران به آن احترام خواهد گذاشت.
در دوره اخیر شاهد بهبود روابط خارجی ایران بودیم. اما برخی معتقدند سوریه باری بر روی دوش ایران است و روابط ایران با سوریه بر مناسبات ایران با دیگر کشورها تاثیر منفی میگذارد. مناسبات ایران با سوریه را چگونه ارزیابی میکنید؟ همواره تنشهای کوچکی در روابط کشورهای همسایه در منطقه وجود داشته است اما توجه تمامی کشورها باید بر توافق میان کشورهای منطقه باشد. نقاط توافق میان کشورهایی نظیر ایران، سوریه، مصر و عربستان سعودی، بسیار بیشتر از اختلافنظرها است. ایران و سوریه درک دوطرفه خوبی از یکدیگر دارند و ما به هیچ عنوان سوریه را باری بر روی دوش خود فرض نمیکنیم.
زمزمههایی در برخی محافل در واشینگتن وجود دارد که معتقدند گفتگو با تهران باعث میشود تا ایران روابط خود را با سوریه کاهش دهد. این موضوع صحت دارد؟ تلاش برای آسیبرساندن به روابط میان کشورهای منطقه با هدف محققشدن منافع آمریکا، از سیاستهای قدیمی و مشهور واشینگتن است. اما اگر هدف این سیاست کاشتن بذر نزاع و اختلاف میان ایران و سوریه است، این قصد آنها نشان از نظریات نادرست آنها دارد. آنهایی که این مسئله را مطرح میکنند منطقه را نمیشناسند و درک درستی از آن ندارند. روابط ایران و سوریه پسزمینهای تاریخی داشته و دارای ریشههای عمیق است. ما روابط خود با سوریه را فدای برقراری روابط با آمریکا نخواهیم کرد.
ایران همواره آمریکا را به عقبنشینی از عراق فرا خوانده است. در حالیکه عراق با مشکلاتی زیاد امنیتی، نظیر درگیری فرقهای میان شیعه و سنی و حملات تروریستی گروه القاعده و دیگر شبه نظامیان، دست و پنجه نرم میکند. راهحل بحران عراق چیست؟ و آیا به نظر شما عقبنشنی آمریکا از عراق به تنهایی میتواند راهحل این بحران باشد؟ مهمترین راهحل بحران عراق خروج تمامی نیروهای خارجی از عراق است. اگر اینگونه شود، منظور این است که اگر عراقیها قدرت را به طور کامل در دست داشته باشند و خودشان بر شرایط مسلط باشند، برقراری امنیت و آرامش در عراق ممکن خواهد بود. عراق کشور تازه به دورانرسیدهای نیست. این کشور دارای تاریخ و تمدن است. عراقیها میتوانند خودشان مشکلاتشان را حل کنند اگر این شانس از سوی نیروهای اشغالگر به آنها داده شود. اطلاعات موجود نشان میدهد که عراق درگیر بحرانهای امنیتی است و تمامی بمبگذاریها در مناطق تحت کنترل نیروهای آمریکایی و انگلیسی انجام میشود. اما با این حال آنها ایران را سرزنش میکنند. آنچه که مایه تاسف است این واقعیت است که عراقیهای بیگناهی زیر پرچم آمریکا کشته میشوند. اگر نیروهای اشغالگر در اسرع وقت عراق را ترک کنند اوضاع بهتر خواهد شد. هم شیعیان و هم سنیها میدانند چگونه با هم همزیستی داشته باشند. چنانکه پیش از اشغال عراق نیز در این امر موفق بودهاند.
علی لاریجانی مذاکره کننده ارشد ایران درباره بحران هستهای ایران با اتحادیه اروپا مذاکره میکند. آیا پیش از برگزاری نشست شورای امنیت که درباره تحریمهای جدید تشکیل خواهد شد، این مذاکرات تضمینهایی را در برداشته است؟ به اعتقاد ما، که راهیجز این نیز وجود ندارد، همیشه باب مذاکره باز است و ما آماده گفتگو هستیم. تحریمهای اقتصادی به دلایل بسیار اثرگذار نخواهند بود. یکی از آن دلایل این است که آنهایی که این تحریمها را اعمال میکنند، خودشان بیشتر متضرر میشوند. غرب نگران منافع مادی خود است. فکر نمیکنم تهدید ایران با تحریمهای جدید، چیزی بیش از یک تهدید باشد و این تصمیمات کارآیی نخواهند داشت، چراکه تحریمها راهحلی برای حل مشکلات جاری به حساب نمیآیند. این مشکل میتواند از طریق مذاکره و گفتگو حل شود. ما تجربه بسیار خوبی از مقاومت در برابر تحریمها داریم. اگرچه ما دوست نداریم با تحریم مواجه شویم اما خودمان برای مقابله با آن آماده کردهایم. ما تواناییهای زیادی در کشور داریم تا احتیاجاتمان را برآورده کنیم. از سوی دیگر دوستان بسیاری نیز در سراسر جهان داریم. امروز جهان جای رقابت است و به همین خاطر است که تحریمها دیگر اثرگذار نخواهند بود.
آیا شما پیششرطی برای آغاز گفتکو با آمریکا دارید؟
امروز شرایط برای گفتگو با آمریکا مناسب نیست و هیچ نیازی به برقراری رابطه با آمریکا وجود ندارد. در این زمان پیششرط مسئله ما نیست. سالها پیش مسئله روابط با آمریکا مطرح بود و ایران شروطی را برای مذاکره با امریکا مطرح کرد. امروز هم شرایط ما همان است که پیشتر اعلام کردیم. با این تفاوت که امروز زمینه مناسب برای مذاکره با آمریکا وجود ندارد.
ممکن است برخی موضع ایران را اینگونه تحلیل کنند که ایران در حال وقتکشی است تا دوره ریاستجمهوری بوش تمام شده و دولتی دموکرات در آمریکا بر سر کار بیاید. و آن زمان شاید ایران در مذاکره با دولت جدید آمریکا راحتتر باشد. نظر شما در رابطه با این تحلیل چیست؟ امروز دولت آمریکا زیر فشار زیاد، چه از داخل و چه از خارج، قرار دارد. وقت نیست که این مشکلات را برشمریم. امروز دولت بوش در نوعی سردرگمی قرار دارد و با قرار داشتن چنین دولتی در راس امور، هیچ جایی برای مذاکره و گفتگو وجود ندارد. ممکن است این شرایط زمانی محقق شود که دولت بوش بتواند موضعی منطقی اتخاذ کرده و عقلانی عمل کند. منظورم زمانیاست که دولت آمریکا تحولات بینالمللی را درک کرده و درکی حقیقی از خاورمیانه داشته باشد و به منافع کشورها احترام بگذارد. اگر چنین شرایطی محقق شود، آن زمان آماده خواهیم بود تا شرایط خود را برای حضور در گفتگو، اعلام کنیم. اما در حال حاضر دولت آمریکا بسیار سردرگم عمل میکند و زمان برای گفتگو مناسب نیست.
ایران اعلام کرده است که فهرست مشوقهای ارائه شده از سوی اروپا مبهم است و به همین دلیل است که حاضر نیست غنیسازی را متوقف کند. هیچ تقاضایی از غرب و اروپا دارید تا در صورت برآورده شدن، غنیسازی را متوقف کنید؟ موضع ما همواره شفاف بوده است. ما همواره گفتهایم که فعالیتهای هستهای ما از جمله حقوق مسلم ما تحت پیمان «ان پی تی» است. فعالیت ما در حال حاضر ادامه دارد و در آینده نیز ادامه خواهد داشت. مورد اساسی اختلاف ما با غرب این است که آنها میخواهند ایران فعالیت هستهای خود را متوقف کند و به دلیل غیرقانونی بودن این درخواست است که ایران آن را نمیپذیرد. هیچ جایی برای پذیرفتن این درخواست وجود ندارد چراکه بسیاری از کشورها در سراسر دنیا وجود دارند که به غنیسازی اورانیوم برای استفاده در مصارف صلحآمیز میپردازند.
کشورهای غربی عنوان میکنند که فعالیتهای هستهای ایران باعث آغاز بحرانی بینالمللی و به خطر افتادن صلح جهانی میشود. این اظهارات خیلی عجیب و غریب است. چراکه ما همواره تحت پیمان «ان پی تی» فعالیت کرده و همواره به بازرسان آژانس اجازه بازرسی از تاسیساتمان را دادهایم. تا به امروز نیز هیچکدام از بازرسان سازمان ملل گزارشی از تخلف ایران از «ان پی تی» یا تعهدات آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه نکردهاند. آنها همواره در گزارشهایشان ذکر کردهاند که فعالیتهای هستهای ایران ماهیتی صلحآمیز دارد.
نباید فعالیتهای هستهای ما با اظهاراتی نظیر ماهیت بحرانساز آن جنبه بینالمللی پیدا کند. عقیده ما این است که کشورهای 1+5 نمیخواهند کشوری مانند ایران غنیسازی اورانیوم را ادامه دهد. چراکه غنیسازی تکونولوژری بسیار مهمی برای پیشرفت و توسعه کشور محسوب میشود. از آنجایی که فعالیتهای ما تحت قوانین بینالمللی انجام میشود، طبیعی است که نخواهیم از موضعمان در ادامه غنیسازی، عقبنشینی کنیم.
ما از این متعجیم که شورای امنیت سازمان ملل که وظیفهاش ممانعت از وقوع بحرانهای جهانی است هیچ واکنشی نسبت به اظهارات علنی نخستوزیر اسرائیل مبنی بر توانایی هستهای نظامی اسرائیل، نشان نمیدهد. چرا شورای امنیت در واکنش به این اعلام رسمی سکوت کرده و اقدامی نمیکند؟ چطور میشود که چنین اعلامی ماشه بحرانهای جهانی را نمیکشد؟ هر کسی که از موضع منصفانه به این مسائل بنگرد متوجه اعمال تبعیض و استانداردهای دوگانه خواهد شد.